Mieszkanie plus: Jak długo trzeba czekać w kolejce po mieszkanie?

Założenia programu "Mieszkanie plus" ocenia Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl:

Trudno ocenić nową rządową koncepcję wspierania mieszkalnictwa. Prezentacja programu "Mieszkanie plus" udostępniona przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa zawiera zaledwie osiem bardzo luźno zapisanych stron. We wspomnianej prezentacji nie znajdziemy konkretnych informacji, które dotyczą np. czynszu w mieszkaniach budowanych na publicznych gruntach, poziomu dopłat do oszczędności mieszkaniowych oraz źródeł finansowania i kosztów nowego programu.

Nie wiadomo nawet, ile lokali mogłoby zostać wybudowanych na gruntach należących do Skarbu Państwa. Na razie o programie Mieszkanie Plus można powiedzieć dwie rzeczy. Po pierwsze, jest on typowy dla partii z lewicowym programem gospodarczym. Po drugie, rządzący zupełnie pominęli problemy związane z prywatnym wynajmem (np. przewlekłość eksmisji), deficytem mieszkań socjalnych i zmianami demograficznymi.

W pierwszym kwartale tego roku mogliśmy się dowiedzieć, że Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa przeprowadza przegląd gruntów należących do Skarbu Państwa oraz powiązanych podmiotów. Takie działanie było związane z przygotowaniem programu "Mieszkanie Plus" i koncepcji budowy lokali na państwowych gruntach przez Narodowy Fundusz Mieszkaniowy  (NFM).

Niestety, na razie nie poznaliśmy wyników wspomnianego przeglądu. Dlatego trzeba posłużyć się ogólnymi informacjami, które podaje Ministerstwo Skarbu Państwa. Zgodnie z takimi danymi grunty należące do Skarbu Państwa stanowią aż 34 proc. powierzchni polskich miast. Trzeba jednak pamiętać, że zabudowane i zurbanizowane działki Skarbu Państwa to tylko 4 proc. miejskich gruntów.

Podaż terenów odpowiednich do prowadzenia inwestycji mieszkaniowych powiększy się, jeżeli dodatkowo weźmiemy pod uwagę działki rolne. Oczywiście nie wszystkie takie grunty mogłyby być odpowiednie do budowy czynszówek. Kwestia lokalizacji mieszkań, które ma budować NFM jest kluczowa. Jeśli lokale z programu "Mieszkanie Plus" powstaną tylko na peryferiach metropolii, to nawet miesięczny czynsz wynoszący 20 zł za mkw. nie będzie bardzo atrakcyjny, zwłaszcza dla osób o średnich dochodach.

Według danych NBP średni czynsz za wynajęcie 1 mkw. mieszkania na siedmiu największych rynkach (Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Gdynia) wynosi ok. 35 zł za mkw. Ten wynik może być niższy nawet o kilkanaście procent, jeżeli weźmiemy pod uwagę przeciętne stawki transakcyjne. Nie wiadomo, komu państwo da punkty i szybki przydział na lokal.

Perspektywa wynajmu lokali przez Narodowy Fundusz Mieszkaniowy wzbudza o wiele większe zainteresowanie niż inne elementy programu "Mieszkanie Plus" (np. premie dla oszczędzających na lokal). Osoby zainteresowane wynajmem czynszówki od NFM muszą pamiętać, że pula takich mieszkań będzie ograniczona.

Oferta Narodowego Funduszu Mieszkaniowego teoretycznie ma objąć wszystkich Polaków, ale pomysłodawcy rządowego programu nie ukrywają, że niektóre grupy lokatorów (np. rodziny wielodzietne i uboższe gospodarstwa domowe) będą preferowane poprzez przyznanie dodatkowych punktów.

Nie wiemy, jak długo na możliwość wynajmu od NFM będzie musiał czekać Polak nienależący do żadnej z preferowanych grup. Dlatego mówienie, że nowy program rządu stanowi zagrożenie dla deweloperów, jest zdecydowanie przedwczesne. Spora część potencjalnych klientów Narodowego Funduszu Mieszkaniowego i tak nie kupiłaby lokum na rynku pierwotnym, nawet z rządową dopłatą).

Dostępność mieszkań można zwiększyć bez kolejnych programów. Rząd w ramach nowego programu niestety pominął kwestie związane z demografią oraz prywatnym najmem. Tymczasem dane Eurostatu wskazują, że nie tylko przeludnione mieszkania są problemem w Polsce. Z roku na rok szybko wzrasta udział osób, które mieszkają w zbyt dużym lokum. Taka sytuacja zwykle skutkująca m.in. zbyt wysokimi kosztami utrzymania mieszkań, dotyczy już prawie 12 proc. Polaków.