Prof. Antoni Dudek: PiS brnie w stronę dyktatury. Może stracić

Wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki zapowiedział w poniedziałek, że jeżeli ze strony samorządów będzie opór w kwestii przeprowadzenia w maju wyborów prezydenckich, zostaną tam wprowadzeni komisarze. - Na miejscu kierownictwa PiS dobrze bym się zastanowił, czy na pewno chce wprowadzać działania siłowe po to, żeby w drugiej połowie kwietnia się wycofać. Osobiście wciąż wierzę, że zwycięży rozumowanie racjonalne. Abstrahuję od kwestii kultury politycznej, bo dla wszystkich, którzy mają wiedzę na temat tego, jak funkcjonuje demokratyczny system, jest jasne, że od trzech tygodni nie ma mowy o żadnej normalnej polityce, w dawnym rozumieniu - podkreślił w rozmowie z Jackiem Nizinkiewiczem profesor Antoni Dudek, politolog z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Aktualizacja: 31.03.2020 12:10 Publikacja: 31.03.2020 11:05

Prof. Antoni Dudek: PiS brnie w stronę dyktatury. Może stracić

Foto: tv.rp.pl

Profesor Antoni Dudek został zapytany między innymi, czy państwo zdaje egzamin w czasie kryzysu. - Myślę, że na razie raczej tak. Jest jasne, że było mnóstwo rzeczy nieprzygotowanych, że pewne sprawy można było od stycznia robić lepiej, czyli krótko mówiąc kupować na przykład respiratory. Nie mniej jednak, jak się patrzy na to, co się stało w innych krajach, to to zamrażanie życia społecznego zrobiliśmy relatywnie wcześniej i sprawniej niż w innych krajach europejskich - ocenił. - Moim zdaniem to była najprostsza część egzaminu. Teraz się zaczyna trudniejsza - funkcjonowanie w czasie zamrożenia, i najcięższa - jak będzie wyglądało odmrażanie. W tej chwili nie potrafię ocenić, jak państwo sobie z tym daje radę, bo mam za mało informacji. Słyszę, że wprowadzane będą kolejne obostrzenia i zaczynam mieć wątpliwości. Moim zdaniem liczba zachorowań, mniejsza na tyle innych krajów podobnej wielkości, nie uzasadnień głębszego zamrażania życia społecznego, a takie ma podobno dziś czy jutro nastąpić. Ale nie chcę oceniać czegoś, co nie zostało jeszcze wprowadzone - dodał. 

Zdaniem politologa, "powinien zostać wprowadzony stan klęski żywiołowej, ponieważ jest on najbardziej adekwatny do tego, z czym mamy do czynienia". - Różnice polegają tylko na tym, że stan klęski żywiołowej można wprowadzić tylko na 30 dni, stan wyjątkowy na dłużej. I tu to się wiąże oczywiście ze sprawą przesunięcia wyborów prezydenckich. Zgodnie z Konstytucją, wprowadzenie któregokolwiek ze stanów nadzwyczajnych, skutkuje przesunięciem wyborów o 90 dni. Opozycja chce stanu wyjątkowego, bo automatycznie przesuwa wybory na jesień. Stan klęski żywiołowej nie czyni tego jednoznacznie, ale de facto też przesuwa wybory na jesień - podkreślił. - Ja uważam, że po wprowadzeniu klęski żywiołowej powinny zostać przeprowadzone negocjacje między opozycją za rządem na temat zmiany Konstytucji. Tak, żeby natychmiast po jego zakończeniu, czyli tych 30-tu dniach, można było zmienić Konstytucję tak, żeby przenieść wybory na termin, który jest do zaakceptowania dla obu stron. Problem w tym, że prezes Jarosław Kaczyński wciąż wierzy w wybory 10 maja, więc ta sprawa jest w zawieszeniu, zobaczymy jak się rozwinie - dodał.

 

Profesor Dudek powiedział również, że prezydent Andrzej Duda wysyła sprzeczne sygnały. - Powiedział, że jeśli sytuacja epidemiczna będzie się rozwijała w niekorzystnym kierunku, to wybory mogą być przesunięte. Wysyła sprzeczne sygnały, bo jest niezdecydowany. Moim zdaniem jest niezdecydowany, bo ciągle nie wie, jaka będzie skala zachorowań - ocenił. - Mamy też ministra Szumowskiego, który boi się, z przyczyn politycznych, powiedzieć to, co przesuwa na za dwa tygodnie. Mówi, że za dwa tygodnie będzie wiedział czy przesuwać wybory czy nie. Moim zdaniem to będzie moment decydujący, bo minister Szumowski jest jednak bardziej lekarzem niż politykiem. W polityce jest stosunkowo nowy. Zakładam, że postawi obóz rządzący w bardzo trudnym położeniu, bo po świętach powie, że wybory trzeba przesunąć - podkreślił. - Przez te dwa tygodnie, PiS forsując tę datę, musi na przykład zacząć egzekwować od części samorządowców to, że bojkotuje przygotowanie do wyborów, bo ma to miejsce. Marszałek Terlecki zapowiedział, że będą komisarze - dodał. Jak zaznaczył Dudek, "na miejscu kierownictwa PiS dobrze by się zastanowił, czy na pewno chce wprowadzać działania siłowe po to, żeby w drugiej połowie kwietnia się wycofać".

Politolog podkreślił jednocześnie, że "wciąż wierzy, że zwycięży rozumowanie racjonalne". - Abstrahuję już od kwestii kultury politycznej, bo dla wszystkich, którzy mają wiedzę na temat tego, jak funkcjonuje demokratyczny system, jest jasne, że od trzech tygodni nie ma mowy o żadnej normalnej polityce, w dawnym rozumieniu. Nie ma normalnej kampanii. Od trzech tygodni politycy powinni tak naprawdę rozmawiać o nowej, dogodnej dacie wyborów prezydenckich. To, że tego nie robią wynika z kalkulacji politycznej Jarosława Kaczyńskiego. I tu się z nim zgadzam. 10 maja byłby lepszy dla zwycięstwa Andrzeja Dudy. Im będzie później, tym będzie to bardziej oznaczone znakiem zapytania. Z tej perspektywy rozumieniem tę chęć utrzymania terminu, bo reelekcja Dudy jest wielce prawdopodobna, czy wręcz przesądzona - powiedział. - Natomiast każdy późniejszy termin będzie obciążony ryzykiem. Tyle tylko, że w dzisiejszych warunkach zdajemy sobie sprawie jakie byłoby to zwycięstwo. Andrzej Duda formalnie byłby prezydentem, natomiast faktycznie, nie chcę mówić, że byłby tym prezydentem po trupach, bo to jest za mocne, ale byłby zwycięzcom w najbardziej kuriozalnych wyborach z jakimi mieliśmy do czynienia od czasu upadku dyktatury komunistycznej w Polsce - dodał. 

Zdaniem prof. Antoniego Dudka, prezydent Andrzej Duda powinien zacząć negocjacje na temat zmiany Konstytucji i przestawić projekt, co byłoby związane z przesunięciem wyborów. - Natomiast w jednym z prezydentem Dudą się zgadzam. Oczywiście można prowadzić kampanię w Internecie i niektórzy to próbują robić. Tyle, że to jest tylko namiastka tego, co było dotąd istotą kampanii prezydenckich w wyborach powszechnych od roku 90. Czyli bezpośrednie spotkania kandydatów z obywatelami. To była istota i sens tej kampanii, i to zostało całkowicie przekreślone - zaznaczył. - Po drugie mamy problem techniczny. Problem około 300 tys. ludzi, którzy muszą pracować w tych komisjach wyborczych. Oni muszą się spotykać, trzeba ich szkolić. To jest ogromna ilość kontaktów, których dziś trzeba unikać, żeby się nie zarazić - dodał. - W istocie rzeczy mamy do czynienia z tym, że jedną ręką państwo zaostrza rygory wymagające samoizolacji, a drugą nakazuje samorządowcom, żeby się zaczynali spotykać i to organizować, bo wiemy, że nie da się wszystkiego przez Internet zrobić. Pewne rzeczy można, ale nie chce mi się wierzyć, że da się to przez Internet przygotować tak, żeby 10 maja przyjść i nagle otworzyć punktu wyborcze. Technicznie to jest niemożliwe. Element kontaktu międzyludzkiego na wielką skalę jest tu niezbędny. Moim zdaniem jest to dziś surrealistyczne czy schizofreniczne raczej. Z jednej strony mówienie o unikaniu kontaktów a z drugiej strony nakazywanie organizowania wyborów tysiącom ludzi - ocenił profesor Antoni Dudek. 

"PiS brnie w stronę dyktatury"

Profesor Antoni Dudek zapytany został także, czy PiS straci czy zyska, jeśli zadecyduje o zmianie daty wyborów prezydenckich oraz jak się to przekłuje na polityczne zaufanie i na sondaże. - Moim zdaniem to zależy od tego, kiedy to zrobi. Jest taka psychologiczna granica ustawiona dzisiaj przez rządzących, przez premiera Morawieckiego, że po świętach się dowiemy, jak będziemy funkcjonować, odmrażać życie społeczne. Jeżeli w okolicach świąt nastąpi taka reakcja, że odmrażamy pewne rzeczy, ale z wyborów się wycofujemy, bo to jest za duża rzecz, to myślę, że PiS nie straci - powiedział. - Natomiast jeżeli będzie dalej to forsowało, to w tym czasie będziemy mieli powoływanych komisarzy, będą usuwani samorządowcy. To w istocie rzeczy jest forma pełzającego wprowadzania dyktatury w Polsce. Likwidacja samorządu, bez względu na to, jak marszałek Terlecki będzie to nazywał, to będzie ustanawianie dyktatury. On doskonale wie, jak to wyglądało, bo sam napisał książkę o wydarzeniach w drugiej połowie lat 40. w Polsce. Tutaj analogia oczywiście jest tylko częściowa, bo nie ma Armii Czerwonej na terytorium Polski, ale niewątpliwie, pod pretekstem konieczności przeprowadzenia wyborów, wprowadzanie komisarzy w miejsce prezydentów czy wójtów jest próbą wprowadzania rządów autorytarnych w Polsce. Jeżeli PiS pójdzie w tym kierunku, to jestem przekonany, że w dłuższej perspektywie straci. Bo Polacy jednak nie chcą w Polsce dyktatury. Chcą rządów demokratycznych, sprawnych. Takich, na których wyłanianie i ocenę mają wpływ. Jak wiemy, w dyktaturze rządy bywają sprawne, ale obywatele nie mają wpływu na to, kto nimi rządzi - dodał. 

Zdaniem prof. Dudka wybory powinny odbyć się za rok. - Jesienią możemy mieć kolejną falę zachorowań. Zakładam, że jesteśmy w stanie opanować sytuację, tak, żeby możliwe było prowadzenie całkowicie normalnej kampanii, dopiero za rok - zaznaczył. 

Profesor Antoni Dudek został zapytany między innymi, czy państwo zdaje egzamin w czasie kryzysu. - Myślę, że na razie raczej tak. Jest jasne, że było mnóstwo rzeczy nieprzygotowanych, że pewne sprawy można było od stycznia robić lepiej, czyli krótko mówiąc kupować na przykład respiratory. Nie mniej jednak, jak się patrzy na to, co się stało w innych krajach, to to zamrażanie życia społecznego zrobiliśmy relatywnie wcześniej i sprawniej niż w innych krajach europejskich - ocenił. - Moim zdaniem to była najprostsza część egzaminu. Teraz się zaczyna trudniejsza - funkcjonowanie w czasie zamrożenia, i najcięższa - jak będzie wyglądało odmrażanie. W tej chwili nie potrafię ocenić, jak państwo sobie z tym daje radę, bo mam za mało informacji. Słyszę, że wprowadzane będą kolejne obostrzenia i zaczynam mieć wątpliwości. Moim zdaniem liczba zachorowań, mniejsza na tyle innych krajów podobnej wielkości, nie uzasadnień głębszego zamrażania życia społecznego, a takie ma podobno dziś czy jutro nastąpić. Ale nie chcę oceniać czegoś, co nie zostało jeszcze wprowadzone - dodał. 

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Wydarzenia
RZECZo...: powiedzieli nam
Wydarzenia
Nie mogłem uwierzyć w to, co widzę
Wydarzenia
Polscy eksporterzy podbijają kolejne rynki. Przedsiębiorco, skorzystaj ze wsparcia w ekspansji zagranicznej!
Materiał Promocyjny
Jakie możliwości rozwoju ma Twój biznes za granicą? Poznaj krajowe programy, które wspierają rodzime marki
Wydarzenia
Żurek, bigos, gęś czy kaczka – w lokalach w całym kraju rusza Tydzień Kuchni Polskiej