Stanowi ona następnie załącznik do wniosków o wydanie kolejnych decyzji inwestycyjnych (w tym np. pozwolenia na budowę). Rozpoczynając zamierzenie inwestycyjne ważne jest zatem, by opracować koncepcję realizacji przedsięwzięcia. Umożliwi ona:

- weryfikację, czy zamierzenie zostało ujęte w którejś z grup przedsięwzięć określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,

- dokonanie pełnej klasyfikacji przedsięwzięcia,

- ustalenie wymogów względem terenu, na którym planowana jest realizacja przedsięwzięcia poprzez konfrontację założeń koncepcyjnych z wymogami określonymi w aktach prawa powszechnie obowiązującego, aktach prawa miejscowego (w tym m.in. w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego) oraz w wydanych dla tego terenach aktach administracyjnych (w tym np. decyzji rekultywacyjnej).

Czytaj także: Decyzję środowiskową będzie łatwiej uzyskać

Tak przeprowadzone czynności wstępne umożliwią odpowiedź na dwa najważniejsze z punktu widzenia inwestora pytania – czy realizacja inwestycji na konkretnym terenie jest możliwa oraz, czy inwestor zdając sobie sprawę z wymogów określonych na etapie koncepcyjnym chce tą inwestycję zrealizować. Analiza ta przyczyni się również do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w kształcie umożliwiającym realizację inwestycji w sposób logistycznie, technologicznie i ekonomicznie uzasadniony.

Ważność decyzji a okres jej przydatności

Problematykę ważności decyzji o środowiskowych należy rozstrzygać biorąc pod uwagę treść art. 72 ust. 3 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, zgodnie z którym, złożenie wniosku lub dokonanie zgłoszenia (z pewnymi wskazanymi w ustawie odstępstwami) następuje w terminie 6 lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna. Zauważyć należy, że ani w powołanym przepisie ani w innych przepisach wskazanej ustawy prawodawca nie posługuje się terminem „ważności". Na podstawie przytoczonego przepisu stwierdzić natomiast można, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach będzie przydatna w procesie inwestycyjnym we skazanym wyżej terminie. Po upływie tego terminu, co do zasady, nie będzie już możliwe wykorzystanie jej w procesie inwestycyjnym, co skutkować może koniecznością uzyskania nowej decyzji.

Ważność ustaleń decyzji

Jeśli natomiast uzyskana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zostanie wykorzystana w terminie a proces inwestycyjny przeprowadzony zostanie w całości, to dla przedsięwzięcia w fazie eksploatacji ustalenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach będą wiążące, a zatem taka decyzja będzie ważna, a podmiot objęty jej ustaleniami zobligowany będzie do przestrzegania obowiązków z niej wynikających.

Istotne jest natomiast, by podmiot, który uzyskał taką decyzję zdawał sobie sprawę z jej charakteru. Sama decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest wyłącznie aktem wstępnym umożliwiającym przeprowadzenie dalszego procesu inwestycyjnego. Zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach ma charakter sui generis "rozstrzygnięcia wstępnego" względem przyszłego zezwolenia na realizację konkretnego przedsięwzięcia i pełni względem niego w istocie funkcję prejudycjalną. Sama w sobie nie umożliwia zatem przeprowadzenia procesu inwestycyjnego. Posiadanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach umożliwia natomiast inwestorowi przeprowadzenie procesu inwestycyjnego zgodnie z jej założeniami.

Zmiana koncepcji realizacji przedsięwzięcia

W toku realizacji inwestycji bardzo często dochodzi do zmian koncepcyjnych. W takich sytuacjach pamiętać należy, że treści decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, co do zasady, bezwzględnie wiąże inwestora oraz wykonawców. Wszelkie zmiany koncepcyjne powinny być poddane dalszej analizie, której wynik winien odpowiadać na następujące pytanie: czy zamiar realizacji inwestycji w kształcie odmiennym od opisanego w uzyskanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach obliguje do wystąpienia z wnioskiem o zmianę decyzji środowiskowej. Przedmiotową materię reguluje szereg przepisów, z których, w obrębie opisywanej problematyki, najważniejszym jest art. 72 ust. 2 pkt 1a powołanej wyżej ustawy. Zgodnie z treścią tego przepisu odstępstwo od przeprowadzenia procedury środowiskowej dotyczy m.in. sytuacji zmiany charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego, w szczególności: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji, oraz charakterystycznych parametrów drogi w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego.

Administracyjne kary pieniężne

Za naruszenie warunków, wymogów oraz obowiązków wynikających z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przewidziano, na mocy art. 136a powołanej ustawy, administracyjną karę pieniężną w wysokości od 5 000 zł do 1 000 000 zł.

Zdaniem autora

Adrian Zając Specjalista ds. ochrony środowiska i gospodarki odpadami Kancelaria Radców Prawnych Tomasz Czapczyński

Zagadnienie ważności oraz okresu przydatności decyzji środowiskowej jest niezmiernie istotny z punktu widzenia każdego inwestora objętego obowiązkiem jej uzyskania. Należy natomiast wyraźnie te dwa pojęcia od siebie odróżnić, pamiętając, że na potrzeby przewidzianego do realizacji przedsięwzięcia uzyskana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach będzie przydatna, co do zasady, przez okres 6 lat. Jest to czas liczony od dnia, w którym uzyskana decyzja stała się ostateczna do czasu złożenia wniosku o wydanie decyzji inwestycyjnej (np. pozwolenia na budowę). Jeśli inwestycja przeprowadzona na mocy ustaleń decyzji środowiskowej wejdzie w fazę eksploatacji to ustalenia tej decyzji są ważne i należy ich bezwzględnie przestrzegać. Wszelkie zmiany czy to w zakresie koncepcji realizacji przedsięwzięcia czy też dotyczące modernizacji przedsięwzięcia w fazie eksploatacji winny zostać objęte procedurą audytową, prowadzącą do weryfikacji obowiązków administracyjnych w tym względzie. Bardzo często zmiany takie obligują do wystąpienia z wnioskiem o wydanie decyzji zmieniającej decyzję środowiskową lub o wydanie nowej decyzji.

Stan prawny na dzień: 15.11.2019 r.

Wykorzystane akty normatywne oraz inne źródła:

1. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2081 z późn. zm.);

2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U., poz. 1839); 3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia z 16 września 2008 r., sygn. akt II OSK 821/08.