Wybory prezydenckie 2020: ile na listy, kiedy granice obwodów

Komitetom powołanym przez kandydatów na prezydenta upływają terminy na zebranie podpisów i ich rejestrację.

Publikacja: 12.03.2020 07:54

Wybory prezydenckie 2020: ile na listy, kiedy granice obwodów

Foto: Photographer: ROBERT GARDZINSKI

Przed nami wybory prezydenckie. Wybierzemy osobę, która czuwać będzie nad przestrzeganiem konstytucji, stać na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium RP.

Realizując misję upowszechniania wiedzy o Polsce oraz mechanizmach regulujących jej życie społeczne, polityczne i gospodarcze, Inicjatywa Edukacji Obywatelskiej, przy wsparciu partnerów, w tym Związku Powiatów Polskich, przygotowała kolejny, czwarty już „Słowniczek wyborczy".

Autorką publikacji jest radca prawny Beata Tokaj, a recenzentem oraz konsultantem merytorycznym profesor Hubert Izdebski.

Kompetencje, prawa i obowiązki prezydenta RP

Zgodnie z artykułem 126 konstytucji prezydent RP – jako najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej oraz gwarant ciągłości władzy państwowej – czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium RP.

Zgodnie z art. 133 konstytucji prezydent RP reprezentuje państwo w stosunkach międzynarodowych. Do jego uprawnień należy m.in.:

– ratyfikacja i wypowiadanie umów międzynarodowych, o czym zawiadamia Sejm i Senat,

– mianowanie i odwoływanie przedstawicieli RP w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych,

– przyjmowanie listów uwierzytelniających i odwołujących akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw oraz organizacji międzynarodowych.

Zgodnie z art. 122 konstytucji warunkiem wejścia w życie każdej przyjętej przez parlament ustawy jest podpisanie jej przez prezydenta.

W przypadku wątpliwości co do przyjętych w ustawie rozwiązań prezydent może odmówić jej podpisania i jednocześnie:

– zgłosić weto, występując do Sejmu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie ustawy

lub

– zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy z konstytucją.

Zgodnie z art. 138 konstytucji prezydent RP nadaje ordery i odznaczenia – najwyższe wyróżnienie zasług cywilnych i wojskowych.

Zgodnie z art. 154 ust. 1 konstytucji prezydent desygnuje premiera wskazanego przez większość parlamentarną oraz, na wniosek premiera, pozostałych członków Rady Ministrów.

Ponadto prezydent RP powołuje pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, prezesów Sądu Najwyższego, prezesa i wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, prezesa i wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego, trzech członków Rady Polityki Pieniężnej, członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego, dwóch członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, członków Rady Dialogu Społecznego oraz szefa Kancelarii Prezydenta.

Na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa prezydent powołuje sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych (apelacyjnych, okręgowych, rejonowych), Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych oraz sądów wojskowych.

Na wniosek ministra obrony narodowej nadaje stopnie generalskie oficerom Wojska Polskiego.

Na wniosek Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów nadaje stopnie profesorskie.

Zgodnie z art. 137 konstytucji prezydent RP nadaje obywatelstwo polskie oraz wyraża zgodę na jego zrzeczenie się.

Zgodnie z art. 139 konstytucji prezydent RP stosuje prawo łaski niepodlegające kontroli ze strony jakiejkolwiek instytucji. Prawa tego nie może jednak stosować wobec osób skazanych przez Trybunał Stanu.

Prezydent RP zarządza wybory do Sejmu i do Senatu, zwołuje pierwsze posiedzenia obydwu izb parlamentu oraz skraca jego kadencję. Do jego prerogatyw należy także zarządzanie ogólnokrajowych referendów.

Kto może kandydować na urząd prezydenta?

O ile kandydatem na posła można zostać po ukończeniu 21. roku życia, a kandydatem na senatora po ukończeniu 30. roku życia, o tyle kandydat na prezydenta RP musi mieć ukończone 35 lat. Tak wysoka granica wieku wynika z przekonania, iż funkcję tę pełnić może jedynie osoba o dostatecznym doświadczeniu życiowym oraz ukształtowanych poglądach politycznych, społecznych i gospodarczych.

Kandydat na urząd prezydenta RP musi mieć pełną zdolność do podejmowania czynności prawnych, nie może być zatem pozbawiony praw publicznych i wyborczych.

O urząd prezydenta RP nie może się ubiegać osoba, która już dwukrotnie urząd ten sprawowała.

Kto i w jaki sposób zgłasza kandydatów na urząd prezydenta RP?

Zgodnie z art. 40 ustawy o wyborze prezydenta RP kandydata na prezydenta zgłasza co najmniej 100 tys. obywateli posiadających czynne prawo wyborcze.

Pierwszym etapem procesu zgłoszenia kandydata na urząd prezydenta RP jest utworzenie komitetu wyborczego. Komitet tworzy minimum 15 osób posiadających czynne prawo wyborcze, a utworzenie komitetu musi być poparte 1000 podpisów obywateli mających prawo wybierania. Podpisy te stanowią część wymaganej liczby podpisów niezbędnych do rejestracji kandydata.

Komitet można utworzyć najwcześniej w dniu ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów – czynności podjęte przed tym terminem są zatem nieważne. O utworzeniu komitetu wyborczego należy powiadomić Państwową Komisję Wyborczą – jeśli zawiadomienie zostanie przyjęte, decyzja PKW ogłoszona będzie w Monitorze Polskim oraz prasie ogólnopolskiej. Jeśli PKW zgłoszenie takie odrzuci, możliwe jest odwołanie do Sądu Najwyższego.

Drugim etapem procesu zgłoszenia kandydata jest jego rejestracja. Zgodnie z prawem kandydatów należy zgłosić najpóźniej na 45 dni przed wyborami, a zgłoszenie musi być poparte co najmniej 100 000 podpisów osób mających prawo wybierania do Sejmu. Ponieważ wybory odbywają się najpóźniej 60 dni od chwili wyznaczenia ich daty, komitety mają jedynie dwa tygodnie na zebranie wymaganej liczby podpisów.

Rejestracji kandydata na prezydenta RP dokonać może wyłącznie pełnomocnik jego komitetu wyborczego.

Kto zarządza wybory?

Wybory na prezydenta zarządza marszałek Sejmu nie wcześniej niż na siedem miesięcy i nie później niż na sześć miesięcy przed upływem kadencji urzędującego prezydenta RP. Marszałek wyznacza datę wyborów na dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie później niż na 75 dni przed upływem kadencji urzędującego prezydenta.

Kto organizuje wybory?

Za organizację i przebieg wyborów odpowiada w Polsce Państwowa Komisja Wyborcza wraz z jej organem wykonawczym – Krajowym Biurem Wyborczym.

Rejestr wyborców

Rejestr wyborców obejmuje osoby uprawnione do głosowania, które na stałe mieszkają na obszarze danej gminy. Osoby przebywające na terenie gminy bez zameldowania lub mieszkające pod innym adresem niż adres zameldowania wpisywane są do rejestru jedynie wówczas, gdy złożą pisemny wniosek w urzędzie gminy (należy wówczas podać nazwisko, imiona, imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL oraz dołączyć kserokopię dokumentu tożsamości). W ciągu pięciu dni od daty złożenia wniosku wydana zostanie decyzja o wpisaniu lub odmowie wpisania do rejestru wyborców. Decyzję o odmowie wpisania do rejestru wyborców zaskarżyć możemy do sądu rejonowego za pośrednictwem organu (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), który decyzję tę wydał. Skargę wnosi się w terminie trzech dni od doręczenia decyzji.

Wniosek o wpis do rejestru wyborców możemy zgłosić w dowolnym momencie. Pamiętajmy jednak, że urząd gminy ma pięć dni na podjęcie decyzji! Jeżeli zatem wniosek złożymy zbyt późno, może się zdarzyć, że urząd gminy nie zdąży decyzji takiej wydać.

Spis wyborców

O ile rejestr wyborców dotyczy całej gminy, o tyle spis wyborców dotyczy konkretnego obwodu głosowania. Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu wyborców. Spis taki, sporządzany przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na podstawie rejestru wyborców, dostępny będzie do wglądu w urzędzie gminy od 27 kwietnia 2020 do 4 maja 2020 r.

Zdarza się, że w dniu głosowania przebywać będziemy poza miejscem zameldowania. W takim wypadku możemy złożyć wniosek o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na statku morskim.

Wniosek o dopisanie do spisu wyborców złożyć mogą również osoby, które wiedzą, że w dniu głosowania przebywać będą w innym miejscu niż ich miejsce zamieszkania z powodu urlopu, wyjazdu służbowego, pracy tymczasowej itp. Wniosek taki należy złożyć najpóźniej na pięć dni przed dniem wyborów, a więc do 5 maja 2020 r.

Jeżeli w dniu wyborów przebywać będziemy na polskich statkach morskich, wniosek o wpisanie do spisu wyborców możemy złożyć konsulowi lub kapitanowi statku najpóźniej na trzy dni przed wyborami, a więc nie później niż 7 maja br.

Jeżeli przed wyborami zmieniamy miejsce pobytu, do spisu wyborców możemy dopisać się także w dniu wyborów, uzyskując uprzednio w swoim urzędzie gminy zaświadczenie o prawie do głosowania.

Przed nami wybory prezydenckie. Wybierzemy osobę, która czuwać będzie nad przestrzeganiem konstytucji, stać na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium RP.

Realizując misję upowszechniania wiedzy o Polsce oraz mechanizmach regulujących jej życie społeczne, polityczne i gospodarcze, Inicjatywa Edukacji Obywatelskiej, przy wsparciu partnerów, w tym Związku Powiatów Polskich, przygotowała kolejny, czwarty już „Słowniczek wyborczy".

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona