Jak zostać urzędnikiem mianowanym

O tym, kto może zostać urzędnikiem mianowanym, przesądza ustawa o służbie cywilnej (dalej: usc). Zgodnie z jej art. 40, aby móc ubiegać się o mianowanie, trzeba:

- być pracownikiem służby cywilnej

- (a więc członkiem korpusu sc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę);

- posiadać co najmniej trzyletni staż pracy w służbie cywilnej (chodzi tu o trzyletni ogólny staż pracy, do którego wlicza się wszystkie okresy zatrudnienia w tej służbie, nie jest jednak brany pod uwagę staż uzyskany w urzędzie administracji rządowej przed 1 lipca 1999 r.) lub uzyskać zgodę dyrektora generalnego urzędu na przystąpienie do postępowania kwalifikacyjnego przed upływem tego terminu, jednak nie wcześniej niż po upływie dwóch lat od nawiązania stosunku pracy w sc;

- posiadać tytuł zawodowy magistra lub równorzędny (zgodnie z ustawą z 27 lipca 2005 r. prawo o szkolnictwie wyższym – tekst jedn. DzU z 2012 r. poz. 572 ze zm., tytułami równorzędnymi z tytułem magistra są: lekarz, lekarz weterynarii, lekarz dentysta oraz magister inżynier. Nie są nimi tytuły inżyniera i licencjata;

- znać co najmniej jeden język obcy spośród języków roboczych UE lub jeden z następujących języków obcych: arabski, białoruski, chiński, islandzki, japoński, norweski, rosyjski, ukraiński. Rodzaje dokumentów potwierdzających tę znajomość określa załącznik nr 2 do rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 16 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej (DzU nr 218, poz. 1695), nie jest to jednak lista zamknięta (patrz ramka);

- być żołnierzem rezerwy lub nie podlegać powszechnemu obowiązkowi obrony.

Kierownicy to nie pracownicy

Osoby zatrudnione na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej od 23 stycznia tego roku nie są już pracownikami tej służby. Są bowiem zatrudnione nie na podstawie umowy o pracę, lecz na podstawie powołania. Co oznacza, że co do zasady nie mogą się ubiegać o mianowanie na urzędnika sc. Z jednym wyjątkiem. Chodzi o osoby powołane na wyższe stanowisko spośród członków korpusu służby cywilnej. Takie osoby nadal są bowiem pracownikami sc, którym na czas pełnienia funkcji kierowniczej (na czas powołania) udzielono, zgodnie z art. 53a ust. 6 i 7 usc, urlopu bezpłatnego. W swoim zgłoszeniu do postępowania kwalifikacyjnego muszą one zatem wskazać stanowisko, na którym są zatrudnione jako pracownicy sc (czyli stanowisko, z którego są urlopowane).

Warunki potwierdza dyrektor

Spełnienie przez kandydata na urzędnika mianowanego wymogów ustawowych, zarówno tych wymienionych wyżej, jak i tych wskazanych w art. 4 pkt 1–3 usc, potwierdza dyrektor generalny urzędu, w którym pracownik jest zatrudniony. Te drugie to wymogi selekcyjne określone dla osób starających się o przyjęcie do sc. Dyrektor generalny musi zatem potwierdzić też, iż starająca się o mianowanie osoba:

1) jest obywatelem polskim, z zastrzeżeniem art. 5, który wskazuje, pod jakimi warunkami praca w służbie cywilnej może być dostępna także dla cudzoziemców,

2) korzysta z pełni praw publicznych,

3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Dyrektor generalny robi to na podstawie dokumentów, które są w posiadaniu urzędu. Pracownik służby cywilnej, który chce wziąć udział w postępowaniu kwalifikacyjnym, musi zatem wszystkie wymagane dokumenty dostarczyć do urzędu najpóźniej do końca maja roku, w którym chce przystąpić do postępowania kwalifikacyjnego. Tylko wtedy dyrektor generalny będzie mógł w terminie, czyli do 31 maja, potwierdzić, że pracownik ten spełnia wszystkie wymagane przez ustawę o sc warunki.

W urzędach, w których nie utworzono stanowiska dyrektora generalnego, zgłoszenia potwierdza kierownik urzędu wykonujący zadania dyrektora generalnego.

Wymóg uzyskania od dyrektora generalnego poświadczenia spełnienia wymaganych warunków dotyczy zarówno pracowników sc składających zgłoszenia do postępowania kwalifikacyjnego, jak i pracowników sc będących absolwentami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej składających wnioski o mianowanie. Ci ostatni bowiem, aby uzyskać mianowanie, nie muszą przystępować do postępowania kwalifikacyjnego. Składają tylko do Szefa Służby Cywilnej wniosek o mianowanie i uzyskują je w tym samym dniu, co osoby, które pomyślnie przeszły postępowanie kwalifikacyjne w danym roku. Nie dotyczy ich też wymóg posiadania co najmniej trzyletniego stażu pracy w służbie cywilnej.

Absolwenci KSAP są, zatem niewątpliwie w korzystniejszej sytuacji niż inni pracownicy sc, którym złożenie zgłoszenia nie gwarantuje uzyskania mianowania. To bowiem zależy od liczby zdobytych w postępowaniu kwalifikacyjnym punktów oraz zmieszczenia się w ustalonym odgórnie limicie mianowań.

Maksymalną liczbę osób, które mogą uzyskać mianowanie w danym roku (tzw. limit mianowań), określa ustawa budżetowa (w 2016 r. będzie to 200 osób). Może się zatem zdarzyć, że osoby, które pomyślnie przeszły postępowanie kwalifikacyjne, nie uzyskają mianowania (nie zmieszczą się w limicie mianowań). W takiej sytuacji nie pozostaje im nic innego jak ponowny start w tym konkursie w kolejnym roku.

Urlop nie wyklucza ze startu

Warto pamiętać, że pracownicy służby cywilnej korzystający z różnego rodzaju urlopów, np. z macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego czy bezpłatnego, zachowują swój status pracownika sc, czyli spełniają warunek określony w art. 40 ust. 1 usc. Jak podkreśla Departament Służby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w swoich wyjaśnieniach (dsc.kprm.gov.pl), udzielenie pracownikowi tego typu urlopu stanowi jedynie przerwę w realizacji pracowniczego obowiązku świadczenia pracy z jednoczesnym zwolnieniem pracodawcy z obowiązku świadczeń na rzecz pracownika. Nie pociąga jednak za sobą ustania stosunku pracy jako takiego. A zatem dyrektor generalny (kierownik) urzędu powinien potwierdzić zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej pracownikowi służby cywilnej, który przebywa np. na urlopie wychowawczym/bezpłatnym i spełnia inne warunki ubiegania się o mianowanie w służbie cywilnej, o których mowa w art. 40 oraz art. 4 pkt 1–3 ustawy.

Ważne

Sprawdzian dla osób ubiegających się o mianowanie odbędzie się w tym roku 2 lipca 2016 r. w centrum EXPO XXI przy ul. Ignacego Prądzyńskiego 12/14 w Warszawie. Ma on formę kilkugodzinnego egzaminu pisemnego składającego się z dwóch części – sprawdzianu wiedzy (kilkadziesiąt pytań testowych jednokrotnego wyboru) oraz umiejętności (test psychologiczny).

Termin jest ostateczny

Zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego w danym roku kalendarzowym (jak również wniosek o mianowanie) musi być złożone do 31 maja danego roku. Ustawa nie pozwala ani na warunkowe potwierdzanie wymienionych wyżej wymagań, ani na późniejsze zgłoszenie się do postępowania kwalifikacyjnego (późniejsze złożenie wniosku o mianowanie). Ten, kto nie dotrzyma terminu, kolejną szansę będzie miał dopiero za rok.

Dokumenty te (zgłoszenie albo wniosek) powinny być skierowane do szefa Służby Cywilnej. Wniosek na adres KPRM, a zgłoszenie bezpośrednio w KSAP (która prowadzi to postępowanie) albo drogą pocztową pod adresem KSAP, z dopiskiem „Zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego". W razie złożenia zgłoszenia drogą pocztową za datę złożenia zgłoszenia uważa się datę nadania zgłoszenia w placówce pocztowej. Do zgłoszenia dołącza się dowód wniesienia na rachunek bankowy KSAP opłaty za przystąpienie do postępowania – w 2016 r. opłata ta wynosi 647,50 zł (35 proc. minimalnego wynagrodzenia). Formularz zgłoszenia do postępowania, w postaci umożliwiającej wypełnienie i wydruk, dostępny jest na stronach internetowego systemu zgłoszeń KSAP (http://www.ksap.gov.pl/pksc/).

Niekompletne lub nieprawidłowe zgłoszenie zwraca się osobie przystępującej do postępowania kwalifikacyjnego za pokwitowaniem odbioru, w celu uzupełnienia lub poprawienia w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni. Termin ten uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem uzupełnione lub poprawione zgłoszenie zostało złożone bezpośrednio w siedzibie KSAP albo nadane w placówce pocztowej.