Ubezpieczenia: auto zastępcze owszem, ale bez szaleństw

Przy czy nie chodzi tylko o porównanie cen za wynajem, ale też innych „kosztów", jak kaucja, forma płatności itp. Jeśli poszkodowany (ubezpieczony) wybierze droższe auto, to naraża się, że te wyższe koszty poniesie z własnej kieszeni – to sedno podjętej w czwartek uchwały Sądu Najwyższego.

Jaki wybór

Z pytaniem prawnym do Sądu Najwyższego zwrócił się Sąd Okręgowy w Warszawie (XXIII Wydział Gospodarczy), który rozpatrywał dwie podobne sprawy (z jedną firmą ubezpieczeniową) o rozliczenie kosztów właśnie auta zastępczego. W jednej z nich Marcin P., którego seat toledo uległ wypadkowi nie z jego winy, nie skorzystał z auta zastępczego zaoferowanego przez firmę ubezpieczającą sprawcy wypadku za 90 zł za dzień, ale droższej oferty wynajmu passata za 200 zł za dobę od firmy powiązanej z właścicielem warsztatu, któremu oddał swoje auto do naprawy. Towarzystwo nie chciało zrefundować wydatku ponad 90 zł i tak sprawa trafiła do sądu.

Sąd rejonowy zasądził mu refundację w pełni za 30 dni, uznając, że poszkodowany ma prawo do wyboru firmy, od której wynajmie auto zastępcze, tam gdzie jest to dla niego wygodne, i nie ma znaczenia, że cena odbiega od przeciętnych.

Rozpatrując apelację firmy ubezpieczeniowej, sąd okręgowy powziął jednak wątpliwości, czy poszkodowany nie jest ograniczony w wyborze samochodu zastępczego, jeśli chodzi o cenę tej usługi.

Wyważenie kosztów

Zasadą prawa cywilnego oraz prowadzenia interesów jest bowiem współdziałanie kontrahentów, wierzyciela z dłużnikiem, a poszkodowany powinien unikać zwiększania szkody – argumentował przed SN pełnomocnik firmy ubezpieczeniowej mecenas Rafał Kazimierczak. – Pełnomocnik apelował przed SN, by ewentualnie dopuszczając wynajem kosztowniejszego auta niż zaproponowany przez firmę ubezpieczeniową, ograniczyć tę możliwość do szczególnych sytuacji.

Jak wynika z uchwały i uzasadnienia sędziego Romana Trzaskowskiego, SN wybrał kompromisowe rozwiązanie.

Wynajmujący auto zastępcze poszkodowany ma prawo do refundacji wyższego wydatku na auto niż w ofercie firmy ubezpieczeniowej tylko wtedy, kiedy jest to uzasadnione okolicznościami sprawy: zaproponowane auto nie zastępuje mu uszkodzonego, chodzi o nagłą sytuację itp.

Dodajmy, że w 2011 r., działając na wniosek rzecznika ubezpieczonych, Sąd Najwyższy przesądził, że poszkodowanemu należy się zwrot celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków na najem pojazdu zastępczego (III CZP 05/11).

– Od tego czasu nie było wątpliwości, że poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej dostępnej na rynku oferty – wskazuje Tomasz Młynarski, radca prawny, Biuro Rzecznika Finansowego. – Z podjętej właśnie uchwały natomiast wynika, że jeśli poszkodowany nie skorzysta z oferty ubezpieczyciela, wówczas będzie mógł domagać się zwrotu poniesionych przez siebie kosztów do wysokości tej oferty, a ponad nią – o ile miał racjonalny powód do poniesienia wyższych kosztów, a więc zwłaszcza wówczas, gdy oferta nie spełniała jego uzasadnionych potrzeb.

Nie ma wątpliwości, że rozstrzygnięcie SN będzie miało doniosłe znaczenie dla praktyki rynkowej korzystania z pojazdów zastępczych.

Aneta Łazarska - ?sędzia ze składu SO, który skierował pytanie do SN