Czy dotychczasowe testamenty, które nie wskazywały wyraźnie prawa ojczystego, będą nadal ważne np. w Niemczech w tym znaczeniu, że zastosowane będzie tam prawo polskie, a nie nowe zasady, czyli prawo spadkowe miejsca pobytu?
Tomasz Kot: Kwestię tę reguluje art. 83 ust. 4 rozporządzenia spadkowego (650/12). ?Jeżeli rozporządzenie na wypadek śmierci zostało dokonane przed 17 sierpnia 2015 r. zgodnie z prawem, które według nowych przepisów zmarły mógłby wybrać, to uważa się je za wybrane jako właściwe dla dziedziczenia. W konsekwencji, jeżeli polski obywatel sporządził przed 17 sierpnia 2015 r. testament zgodnie z prawem polskim, np. u polskiego notariusza, nie odwołując się w nim do klauzuli wyboru prawa, to po tej dacie mamy trzy możliwości. Po pierwsze, jeżeli w chwili śmierci miał ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Polsce, prawem właściwym dla dziedziczenia będzie prawo polskie; nie ma więc żadnej zmiany.
Po drugie, jeżeli ostatnie miejsce pobytu miał w państwie unijnym (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii), np. w Niemczech, wtedy prawem właściwym też będzie prawo polskie, ponieważ jest polskim obywatelem. I po trzecie, jeżeli miał ostatnie miejsce pobytu w państwie trzecim (w tym w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii), to z naszego punktu widzenia prawem właściwym będzie prawo polskie.
Rzecz w tym, czy np. sądy niemieckie będą honorowały testamenty pisane z myślą o prawie polskim, ale bez wyraźnego wskazania na to prawo.
Ocena dokonywana z punktu widzenia prawa kraju, w którym spadkodawca miał ostatnie miejsce zwykłego pobytu, może być inna, ale tego ryzyka nie unikniemy także obecnie.
