Radca prawny K.K. zarzucił rzecznikowi dyscyplinarnemu jednej z izb brak bezstronności w toczącym się przeciwko niemu postępowaniu w sprawie o naruszenie prawa do obrony. Pion dyscyplinarny miał ujawniać osobom nieuprawnionym dane oraz wykorzystać informacje poufne o których dowiedział się prowadząc sprawę K.K.
O interwencje poproszony był Główny Rzecznik Dyscyplinarny KIRP do którego wpłynęło zażalenie na czynności rzecznika. Ten jednak wydał zarządzenie o odmowie przyjęcia pisma jako niedopuszczalnego z mocy prawa argumentując, że ustawa o radcach prawnych nie wyposażyła go w żadne narzędzia pozwalające uznać, że relacje pomiędzy rzecznikami dyscyplinarnymi OIRP a Głównym Rzecznikiem Dyscyplinarnym KIRP poddane zostały zasadzie dwuinstancyjności.
Na wskazane zarządzenie skarżący złożył zażalenie do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego KIRP w Warszawie. Te utrzymał je w mocy.
Z takim obrotem sprawy nie mógł zgodzić się K.K. W skardze do Trybunału podkreślał, że brak możliwości reakcji w jego sprawie przez pion dyscyplinarny wyższego rzędu świadczy o złamaniu konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności.
Zaskarżył więc art. 302 par 2 k.p.k.zgodnie z którym stronom służy zażalenie na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia naruszające ich prawa w związku z art. 74 [1] ustawy o radcach których mówi o właściwym stosowaniu procedury karnej w radcowskich sprawach dyscyplinarnych. O tym, że skarżący radca ma rację przekonywał Trybunał również Rzecznik Praw Obywatelskich, który przystąpił do sprawy.
Dr Adam Bodnar argumentował, że w wypadku pozbawienia obwinionego możliwości wniesienia zażalenia na czynności rzecznika dyscyplinarnego (inne niż zarządzenia i postanowienia) rzecznik będzie mógł dowolnie ingerować w podstawowe dobra obwinionego, nie dając mu szans na skuteczną obronę praw. W efekcie czego osoby, przeciwko którym prowadzone byłoby postępowanie dyscyplinarne, zostałyby narażone na uznaniowość organów dyscyplinarnych.
Trybunał analizując jednak kompetencje rzeczników dyscyplinarnych oraz głównego rzecznika uznał, że ten ostatni nie jest właściwym organem do rozpoznawania zażaleń na czynności rzeczników, a procedura w tej mierze wyglądać powinna inaczej.
„Trybunał Konstytucyjny ustalił, że art. 302 § 2 i 3 k.p.k. w związku z art. 74[1] pkt 1 u.r.p. umożliwiają złożenie zażalenia na inne niż postanowienia i zarządzenia czynności zastępcy rzecznika dyscyplinarnego do rzecznika dyscyplinarnego oraz na akty zastępcy Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego do Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego" - czytamy w postanowieniu z 17 lipca. B
Z tego też względu TK uznał, że aktualne regulacje zakładające brak hierarchicznej, organizacyjnej czy służbowej podległości między rzecznikami oirp, a głównym rzecznikiem skutkujące brakiem możliwości złożenia odwołania nie jest naruszeniem prawa do skutecznego środka odwoławczego.
Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 2019 r. sygn. akt SK 29/17
