Niespodziewane zwycięstwo François Fillona w prawyborach na francuskiej centroprawicy nie tylko czyni z niego faworyta wiosennych wyborów prezydenckich nad Sekwaną w 2017 r., ale stwarza również dla Polski wyjątkową okazję do odbudowy sojuszu z Francją i skuteczny powrót do unijnej pierwszej ligi.
Fillon przez całą kampanię w trakcie prawyborów organizowanych przez prawicę i centrum utrzymywał się w sondażach na trzeciej pozycji, stosunkowo daleko za Alainem Juppé i Nicolasem Sarkozym. Jego zdecydowane zwycięstwo w pierwszej turze z poparciem 44,1 proc. i rekordowa, ponad 4-milionowa frekwencja zaskoczyła wszystkich. Zwycięstwo w drugiej turze okazało się formalnością i tym samym, w obliczu słabości lewicy, Fillon stał się obok Marine Le Pen z Frontu Narodowego faworytem wyborów prezydenckich we Francji. I choć szeroko pojęta wyrazistość Le Pen z pewnością pociągnie ją do drugiej tury, to trudno jej będzie uzyskać w niej poparcie ponad 50 proc. Francuzów, na jakie może liczyć znacznie bardziej umiarkowany, przewidywalny i, jak się okazało, popularny kandydat prawicy.
Co to oznacza dla Polski? Paradoksalnie wiele zależy od nas samych. Choć Fillon opowiadał się za zniesieniem unijnych sankcji wobec Rosji, to musimy sobie uświadomić, że z wielu powodów politycy francuscy dzielą się na tych bardziej i tych mniej prorosyjskich. Wyjątki zaś tylko potwierdzają tę regułę. Pytanie, co polska dyplomacja robi, by to zmienić.
Po pierwsze, należy po wielu miesiącach obsadzić w końcu wstydliwy wakat na stanowisku polskiego ambasadora w Paryżu. Po drugie, należy ustabilizować kierownictwo i nadać nową dynamikę Instytutowi Polskiemu we Francji, by obok przedsięwzięć kulturalnych zorganizował szereg seminariów dla świata francuskiej polityki, gospodarki i nauki, prezentując i konfrontując polski punkt widzenia dotyczący spraw, którymi żyją bądź powinni żyć Francuzi. Po trzecie, należy niezwłocznie nawiązać kontakt z otoczeniem przyszłego prezydenta Francji. I tu niespodzianka. Na Fillona od samego początku prawyborów stawiał m.in. senator Jean-Pierre Leleux, wielki przyjaciel Polski, oficer Orderu Zasługi RP, przewodniczący senackiej grupy przyjaźni polsko-francuskiej, Honorowy Obywatel Miasta Opola.
Te trzy zadania to trzy wielkie polskie szanse, z których ta ostatnia jest doprawdy nie do przecenienia. Leleux to z racji swoich specjalizacji parlamentarnych partner zarówno dla polskiego ministra spraw zagranicznych, jak również ministrów kultury i dziedzictwa narodowego, nauki i szkolnictwa wyższego oraz rozwoju. To, obok całej grupy przyjaźni polsko-francuskiej, wspaniały punkt wyjścia dla nowego otwarcia w relacjach z Paryżem. Pod jednym wszak warunkiem – że jego fundamentami będą wspólnota wartości, solidarność i realizm.
Pierwszy fundament – nasza wspólnota wartości wyraża członkostwo w tych samych, najważniejszych organizacjach międzynarodowych, w tym Unii Europejskiej. Członkostwo dojrzałe, to znaczy oparte nie na krótkoterminowym bilansie finansowym, lecz głębokim poczuciu przynależności do szeroko pojętej cywilizacji Zachodu w najbardziej szlachetnym tego słowa znaczeniu. Niedojrzała kalkulacja dotycząca dotacji unijnych musi ustąpić w końcu w Polsce poczuciu współodpowiedzialności za rozwiązywanie najważniejszych wyzwań globalnych. Tylko taka Polska będzie partnerem dla mającej globalne ambicje Francji. Jednocześnie dojrzałość wymaga również, by Europa przestała abstrahować od swoich chrześcijańskich korzeni. W tej zaś sprawie swoją lekcję do odrobienia ma z kolei Francja. W tym kontekście fakt, że François Fillon uznaje za stosowne podkreślać swój katolicyzm, wydaje się być zauważalną odmianą na francuskiej scenie politycznej. Możemy wreszcie zacząć mówić wspólnym językiem, gdy chodzi o idee, a te we Francji, w przeciwieństwie do Polski, są szeroko dyskutowane.
Drugi fundament – solidarność to z kolei nie tylko kwestia imigrantów ekonomicznych i uchodźców, którzy dzielą samą Francję. To także zrozumienie dla wzajemnych interesów i priorytetów. Oczekujemy m.in. od Francuzów zrozumienia dla naszych obaw przed Rosją i zaangażowania na rzecz powstrzymywania imperialnych zapędów Władimira Putina w sytuacji, gdy Polska wykazuje bardzo niewiele zaangażowania w kwestie dla Francji kluczowe, tj. basen Morza Śródziemnego czy politykę afrykańską. Tym żyje Paryż w takim samym stopniu, jak Warszawa Ukrainą czy Węgrami.
Trzecim fundamentem nowego otwarcia w relacjach z Francją powinien być realizm. Realizm, który każe Polsce nie obrażać się na oczywistą prorosyjskość polityków francuskich, lecz podjąć z rosyjską soft power rywalizację. Realizm, który powinien skłonić nas do zmierzenia się z faktem, że francuska polityka zagraniczna jest sprzęgnięta z polityką gospodarczą tak ściśle, jak chyba nigdzie indziej. Stąd najłatwiej trafić do serca Francuzów przez szeroką, uczciwą i długoterminową ofertę współpracy gospodarczej. Realizm wreszcie to świadomość, że najważniejszym partnerem dla Francji na kontynencie jeszcze długo będą Niemcy. Dla Polski zresztą również być powinny. Jednak Polska silna, stabilna i zdolna do organizacji wokół siebie mniejszych państw Europy Środkowej i Wschodniej, np. w ramach Grupy Wyszehradzkiej, może być cennym sojusznikiem równoważącym wraz z Francją wpływy Niemiec w Europie. Tak realistycznie pojęty Trójkąt Weimarski ma szansę odegrać wielką rolę w historii Europy. Zwycięstwo Fillona nas do tej wizji przybliża, ale musimy umieć i chcieć je wykorzystać.
Kiedy senator Jean-Pierre Leleux gościł dwa miesiące temu w Polsce, powiedział, że nie patrzy na sondaże (które wówczas nie dawały Fillonowi szans na wejście do drugiej tury) ani na to, że jest jedynym parlamentarzystą ze swojego regionu, który poparł oficjalnie Fillona. Wierzy bowiem, że to właśnie Fillon jest najlepszym kandydatem na prezydenta Francji, i zamierza go popierać do końca.
Ten coraz rzadziej spotykany w polityce idealizm niespodziewanie opłacił się Leleux. Czas, byśmy udowodnili jemu, a przede wszystkim sobie, że idealistyczne stawianie nad Sekwaną na Polskę również się opłaca, bo jesteśmy krajem, który potrafi budować trwałe i ambitne sojusze z najważniejszymi państwami kontynentu.
Autor jest politologiem, wykładowcą Uniwersytetu Opolskiego, dyrektorem Instytutu Spraw Zagranicznych Collegium Nobilium Opoliense, a także wiceprezesem Polski Razem Zjednoczonej Prawicy i przewodniczącym Rady Miasta Opola
