Nowa ustawa o IPN: co więcej zawiadomień do prokuratorów

Do Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wpłynęły 44 zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa z art. 55a ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – dowiedziała się „Rz". Lada dzień zostaną przesłane oddziałowym komisjom. Ostateczne decyzje, co się z nimi dalej stanie, należeć będą do prokuratorów prowadzących konkretne sprawy.

E-mailowe zawiadomienia

– Większość zawiadomień wpłynęła pocztą elektroniczną. Adresy poczty oraz dane zawiadamiających pozwalają wnioskować, że złożyli je Polacy mieszkający w kraju i za granicą. Jednostkowe zawiadomienia przesłane pocztą zostały złożone przez obywateli polskich mieszkających w kraju – ustaliła „Rz".

Czego dotyczą? Najogólniej mówiąc, używania w filmach określeń „polski obóz koncentracyjny" albo „polskie getto żydowskie". Pojawiają się też wypowiedzi o dokonywaniu przez Polaków zabójstw osób narodowości żydowskiej.

Przykłady? Jedno z zawiadomień dotyczy filmu, który można obejrzeć na YouTubie. Pod podanym w zawiadomieniu adresem film jest niedostępny. Kolejne dotyczy produkcji BBC: „Auschwitz – fabryka śmierci". Z zawiadomienia wynika, że pojawia się w nim określenie „polskie getto żydowskie". To serial, który powstał, aby upamiętnić 60. rocznicę oswobodzenia obozu Auschwitz. Scenariusz i produkcja serialu są dziełem Laurence'a Reesa. Opisano go jako unikalny wgląd w strukturę i zasady funkcjonowania obozu, w którym śmierć poniosło ponad milion ludzi.

Następny przykład: duńska publikacja. Na duńskiej stronie internetowej pojawiło się pojęcie „polski obóz koncentracyjny". Sporo zawiadomień dotyczy wypowiedzi osób, które miały posłużyć się obraźliwym twierdzeniem.

Co na to prawnicy?

– Do walki z autorami sformułowań o „polskich obozach zagłady" wprowadzanie przepisu karnego nie było niezbędne – twierdzi prowadzący wiele podobnych procesów radca prawny Lech Obara. I dodaje, że całkiem dobrze nadaje się do tego droga cywilna i taką by rekomendował. Tym bardziej że się sprawdza.

Dajemy sobie radę

– Mamy już przecież wyroki do wykonania. Powoli rozszerzymy nasze żądania. Nie będziemy się ograniczać jedynie do przeprosin. Występować będziemy też o zakaz używania obraźliwych określeń w przyszłości oraz o pieniądze – mówi Obara.

Liczba zawiadomień zgłoszonych w Polsce nie jest dla niego zaskoczeniem.

– W Niemczech w ciągu 2,5 roku takich interwencji było 51. To wprawdzie niewiele, ale tam wychwytuje się je głównie w sprawach, w których były interwencje polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Najwięcej takich spraw jest w Wielkiej Brytanii – 183, dużo też w Stanach Zjednoczonych – 87.

Adwokat Radosław Baszuk uważa, że ponad 40 zawiadomień o popełnieniu przestępstwa złożonych w pierwszych dwóch tygodniach działania ustawy to dużo. – Można odnieść wrażenie, że mamy do czynienia z inspirowanym działaniem – uważa. I wyjaśnia, dlaczego tak twierdzi. – Nie spotkałem się ostatnio w polskich mediach, i to bez względu na ich rodzaj, z jakimś nadmiernym używaniem tego rodzaju obraźliwych pojęć czy określeń. Jego zdaniem w ten sposób próbuje się udowodnić, że nowelizacja ustawy o IPN była konieczna.