Jak pozbawić etatu pracownika z mandatem radnego

Zamierzając zwolnić z pracy osobę pełniącą funkcję w gminie lub powiecie, pracodawca musi wcześniej uzyskać na to zgodę rady gminy, powiatu, województwa, w której działa ta osoba.

Aktualizacja: 22.10.2016 17:47 Publikacja: 22.10.2016 17:15

Jak pozbawić etatu pracownika z mandatem radnego

Foto: www.sxc.hu

Zatrudnienie pracownika będącego zarazem radnym podlega szczególnej ochronie. Dotyczy to wszystkich radnych, a więc zarówno tych w gminie, powiecie, jak i województwach. Dlatego pracodawca zamierzający rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem będącym radnym musi najpierw uzyskać na to zgodę rady lub sejmiku województwa, w którym radny pełni swoją funkcję.

Wynika to z:

- art. 25 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2016 r., poz. 446 ze zm.),

- art. 22 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (DzU z 2016 r., poz. 814 ze zm.) oraz

- art. 27 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (DzU z 2016 r., poz. 486 ze zm.).

Zgodnie z tymi przepisami organ ten odmówi zgody, jeżeli podstawą rozwiązania stosunku pracy z radnym są zdarzenia związane z wykonywaniem przez niego mandatu.

Szczególna ochrona stosunku pracy radnego powstaje z chwilą jego wyboru, czyli dzień powołania pracownika na funkcję radnego stanowi zarazem moment startu okresu ochronnego. Jego koniec zaś następuje z upływem kadencji radnego, chyba że wcześniej utraci mandat.

Zgoda wcześniej

Konieczność uzyskania zgody rady dotyczy każdego rodzaju stosunku pracy, a więc zarówno nawiązanego na podstawie umowy o pracę, jak i powołania czy mianowania. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 25 lutego 2015 r. (II PK 101/14) dotyczącym radnego zatrudnionego na podstawie powołania. Stwierdził, że ogólnej klauzuli zawartej w art. 69 pkt 1 kodeksu pracy o wyłączeniu trybu postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę z pracownikami powołanymi nie stosuje się do zatrudnionych na podstawie powołania, będących jednocześnie radnymi. Artykuł 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym jednoznacznie obejmuje przewidzianą w nim ochroną wszystkich pracowników, w tym także tych, którzy stali się nimi w następstwie powołania. Ochroną objęta jest trwałość stosunku pracy. Dlatego odwołanie ze stanowiska pracownika powołanego – radnego, skutkujące rozwiązaniem stosunku pracy bez zgody rady gminy, narusza tę ochronę i jako niezgodne z prawem daje odwołanemu prawo dochodzenia roszczeń z art. 45 k.p. Tu podstawowe ze względu na istotę stosunku pracy z powołania powinno być odszkodowanie.

Każdy finisz

Ochrona radnego obejmuje wszelkie sposoby rozstania sprowokowanego przez pracodawcę. Zatem zarówno w razie rozwiązania za wypowiedzeniem, jak i przy dyscyplinarnym zwolnieniu trzeba wcześniej uzyskać zgodę rady. Dotyczy to także wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy, na co wskazuje art. 42 § 1 k.p. Potwierdził to też Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lutego 2001 r. (I PKN 250/00). Bez zgody rady powiatu niedopuszczalna jest zmiana warunków pracy w drodze wypowiedzenia zmieniającego pracownikowi samorządowemu będącemu radnym powiatu zarówno zatrudnionemu na umowie o pracę, jak i na podstawie mianowania.

Stanowi to istotne utrudnienie dla firmy, która na wstępie musi zawiadomić odpowiednią radę lub sejmik o zamiarze zwolnienia radnego. Zgoda tej rady powinna poprzedzać decyzję pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę i jej rozwiązanie. Tak wskazał SN w wyroku z 10 czerwca 2013 r. (II PK 304/12).

Przy czym pracodawca skutecznie nie narzuci radzie lub sejmikowi terminu na zajęcie stanowiska. Nie może też uznać braku odpowiedzi za akceptację zwolnienia. Dopiero uchwała zawierająca zgodę usuwa przeszkodę do rozwiązania umowy z radnym. Gdyby zaś pracodawca rozwiązał umowę z pracownikiem rady bez wystąpienia o zgodę, jego czynność jest wadliwa, sprzeczna z przepisami o rozwiązaniu umów. W konsekwencji w razie odwołania się pracownika do sądu pracy, uzasadniałoby to uwzględnienie jego roszczenia o przywrócenia do pracy lub przyznanie odszkodowania.

Zwolnienia grupowe

Szczególną ochronę radnego wyłączono, gdy u zatrudniającego ponad 20 pracowników dochodzi do zwolnień grupowych z przyczyn niedotyczących załogi. Wskazuje na to art. 5 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 1474 ). Przy zwolnieniu grupowym przepis ten pozwala rozwiązać stosunek pracy z osobami będącymi radnymi.

Ochrona trwałości stosunku pracy radnego uregulowana w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym została zniesiona tylko w razie rozwiązania z nim stosunku pracy w trybie grupowych zwolnień. Nadal natomiast obowiązuje przy zwolnieniu indywidualnym. Zwracał na to uwagę SN w wyroku z 4 listopada 2010 r. (II PK 111/10).

Przykład

Pan Marcin będący radnym gminy jest równocześnie zatrudniony na etacie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Z powodu złej sytuacji finansowej spółka przeprowadziła zwolnienia grupowe. Przy nich wypowiedzenie wręczono także panu Marcinowi. Ten jednak nie zgodził się z tym i wystąpił z pozwem do sądu pracy, żądając przywrócenia do pracy. Wskazał, że jego zatrudnienie jako radnego podlega szczególnej ochronie i do dokonania wymówienia konieczne jest uzyskanie zgody rady gminy. Sąd jednak oddalił jego powództwo. Pracodawca postąpił prawidłowo, gdyż w czasie zwolnienia grupowego zostaje wyłączona szczególna ochrona radnych.

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

Rada oponuje

Ustawy przewidują, że rada (sejmik województwa) odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą są zdarzenia związane z wykonywaniem przez niego mandatu. Nie ma normy, jak rada powinna postąpić w innych przypadkach, gdy powodem rozstania są inne zdarzenia, np. złe wykonywanie obowiązków przez radnego czy jego częste absencje chorobowe.

Prawo rady (sejmiku województwa) do odmówienia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym ma charakter nieograniczony, a ponadto rada nie musi uzasadniać swojego stanowiska. Może więc nie przystać na rozwiązanie stosunku pracy także z powodów niezwiązanych z wykonywaniem przez radnego jego mandatu. Podobnie wskazał SN w wyroku z 11 grudnia 2007 r. (I PK 152/07). Stwierdził, że art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym nie określa żadnych warunków ani kryteriów, jakimi miałaby się kierować rada gminy przy podejmowaniu decyzji o wyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy radnego lub jej odmowie. Nie zobowiązuje on też rady do uzasadnienia swojego zdania. Nie ogranicza prawa rady do sprzeciwu wobec zamiaru pracodawcy rozwiązania stosunku pracy z radnym tylko do sytuacji, gdy przyczyną tego zamiaru są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu. Zobowiązuje jedynie radę do odmowy wyrażenia zgody w takim przypadku, pozostawiając pozostałe decyzje jej swobodnemu uznaniu.

Zatrudnienie pracownika będącego zarazem radnym podlega szczególnej ochronie. Dotyczy to wszystkich radnych, a więc zarówno tych w gminie, powiecie, jak i województwach. Dlatego pracodawca zamierzający rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem będącym radnym musi najpierw uzyskać na to zgodę rady lub sejmiku województwa, w którym radny pełni swoją funkcję.

Wynika to z:

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
ZUS
ZUS przekazał ważne informacje na temat rozliczenia składki zdrowotnej
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo karne
NIK zawiadamia prokuraturę o próbie usunięcia przemocą Mariana Banasia
Aplikacje i egzaminy
Znów mniej chętnych na prawnicze egzaminy zawodowe
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a