Człowiek, któremu bank umarza część kredytu hipotecznego, może dostać od państwa wezwanie do zapłaty podatku. Urzędy skarbowe uznają takie umorzenia, wynikające np. z oddania niespłaconego mieszkania bankowi, za przychód. Tymczasem chodzi o osoby, które znalazły się w skrajnie trudnej sytuacji życiowej. Niepłacenie kredytu może przecież wynikać z utraty pracy, choroby czy rozpadu rodziny. To, że ludzie ci rozwiązali problem długu wobec banku, nie oznacza, że mają przychody - uważa Rzecznik.
RPO przypomina o niedawnym wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie państwa Dziubaków przeciwko Raiffeisen Bank International (sygn. C-260/18). Niewykluczone, że po tym wyroku w niektórych przypadkach wzrośnie liczba zawieranych ugód pomiędzy kredytobiorcą a bankiem, bądź też dojdzie do innych form restrukturyzacji istniejącego zadłużenia. Tymczasem z podatkowego punktu widzenia zdarzenia takie jak: umorzenie kredytu lub jego części, umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, czy też zwolnienie kredytobiorcy z długu, co do zasady, prowadzi do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia, który podlega opodatkowaniu.
Minister finansów już dwukrotnie wydawał rozporządzenia o odstąpieniu od opodatkowania kredytobiorców w takiej sytuacji, ale sprawa nigdy nie została uregulowana w sposób systemowy. Rozporządzenia objęły czas od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2018 r. Zatem nie dotyczą ani kogoś, kto ma kredyt umorzony przed 2015 r. (i teraz może dostawać wezwania do zapłacenia nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych zaległego podatku), ani tych, którzy teraz zawrą ugodę z bankiem.
- W demokratycznym państwie prawa nie powinno dochodzić do sytuacji, w których skutkiem restrukturyzacji umowy kredytowej jest przekształcenie się zobowiązania cywilnoprawnego w zobowiązanie o charakterze publicznoprawnym – pisze RPO w wystąpieniu do ministra finansów Tadeusza Kościńskiego.
Podkreśla, że obowiązek zapłacenia podatku od umorzonej przez bank należności, może stanowić skuteczną blokadę dla czynności restrukturyzacyjnych.
