W Polsce kwota wolna od PIT, czyli 3091 zł, jest jedną z najniższych w Europie. Politycy w ubiegłorocznych kampaniach wyborczych obiecywali jej podwyższenie. Także Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28 października 2015 r. (sygn. K 21/14) uznał, że trzeba ją podwyższyć. Zakwestionował brak mechanizmu jej waloryzacji. Orzekł, że art. 27 ust. 1 (w którym przewidziano kalkulację podatku) utraci moc 30 listopada 2016 r. Może się jednak okazać, że krytykowany przepis nie tylko nie zostanie poprawiony, ale w ogóle zniknie. Stanie się tak, jeśli Sejm w najbliższych tygodniach nie uchwali jego nowej treści.

Ważny wyrok

– Wiele wyroków TK pozostaje niewykonanych, jednak ten dotyczy prywatnych finansów obywateli. Dlatego jego niewykonanie nie tylko byłoby niedopuszczalnym wytworzeniem luki prawnej, ale też mogłoby zostać bardzo źle odebrane w społeczeństwie – uważa prof. dr hab. Genowefa Grabowska, dziekan Wydziału Nauk Społecznych i Administracji w Wyższej Szkole Menedżerskiej w Warszawie.

W Sejmie są trzy projekty przewidujące podniesienie kwoty wolnej od PIT. Pierwszy prezydenta Andrzeja Dudy (proponuje jej zwiększenie do 8 tys. zł, ale bez waloryzacji) i Nowoczesnej oraz Platformy Obywatelskiej. Z uzasadnień projektów wynika, że ich realizacja spowodowałaby spadek wpływów z PIT o 15,6 mld zł (prezydencki i PO) lub o 18 mln zł (Nowoczesnej).

Resort finansów pytany przez „Rz", dlaczego tych kwot nie podał w uzasadnieniu ustawy budżetowej i czy należy się spodziewać poprawek, poinformował jedynie o toczących się pracach w Sejmie.

Niejasna sytuacja

Zdaniem prof. Genowefy Grabowskiej rząd i Sejm powinny niezwłocznie wykonać wyrok TK i uchwalić zmianę.

Co się stanie, jeśli do tego nie dojdzie? Eksperci są zgodni: będzie chaos.

– Przepis o waloryzacji kwoty wolnej formalnie przestanie obowiązywać i nie będzie jasne, na jakiej podstawie można obliczać podatek. Prawdopodobnie władze skarbowe, z braku nowych przepisów, będą stosowały dotychczasową kwotę, formalnie już nieobowiązującą – przewiduje Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy w PwC.

Opinia dla „Rz"

Marek Jarocki, doradca podatkowy partner w EY

Niekonstytucyjność obecnej kwoty wolnej od podatku jest faktem. Tyle wiemy na pewno, reszta – czyli losy tej kwoty – to domysły i spekulacje. Wydaje się, że najbardziej prawdopodobny scenariusz jest taki, że do 30 listopada stosowne przepisy zostaną zmienione i nowa kwota wolna na 2017 r. zostanie wskazana w ustawie. W przeciwnym razie 1 grudnia przepis w zakresie niekonstytucyjnym (tj. w zakresie kwoty wolnej od podatku) utraci swoją moc. To w konsekwencji może oznaczać, iż podatnicy w ogóle nie odliczą kwoty wolnej od podatku. Dokonanie odliczenia na podstawie nieobowiązującego przepisu może spowodować zaniżenie podatku. Pozostaje mieć nadzieję, że ta kwestia zostanie jak najszybciej uregulowana.