Przepis dotyczący uwzględnienia repatriantom ich okresów zatrudnienia za granicą jako okresów składkowych, który w momencie wejścia w życie ustawy o repatriacji wydawał się słuszny i pożyteczny, w chwili obecnej – poprzez opatrzną interpretację jednego z oddziałów ZUS – może negatywnie wpłynąć na wysokość zabezpieczenia emerytalnego zdecydowanej większości repatriantów.
Pod szczególną opieką
Obowiązująca od blisko 20 lat ustawa z 9 listopada 2000 r. o repatriacji to najważniejszy akt prawny regulujący zasady nabywania obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji, prawa repatrianta, a także zasady i tryb udzielania pomocy repatriantom i członkom ich rodzin. Nie oznacza to jednak, że procedury nabywania obywatelstwa polskiego dla osób polskiego pochodzenia z państw byłego ZSRR nie funkcjonowały przed wejściem w życie tejże ustawy (tj. 1 stycznia 2001 r.) – kwestię tę regulowały przede wszystkim przepisy ustawy z 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim. Ponieważ procedury przez wiele lat obowiązywania tej ustawy nie były jednolite, a ustawa o repatriacji miała na celu sprecyzowanie uprawnień repatriantów, ustawodawca postanowił zobowiązać w art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o repatriacji osoby, które uzyskały polskie obywatelstwo w trybie ustawy o obywatelstwie polskim, do złożenia w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wniosku o uznanie za repatrianta do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania, według procedury określonej w rozdziale 3 ustawy. Szczególnie istotnym przepisem dla tych osób był art. 16 ust. 4 (obecnie art. 16c ust. 2) ustawy, gwarantujący im, że w przypadku uzyskania od wojewody decyzji o uznaniu za repatrianta przy ustalaniu ich praw do świadczeń emerytalnych i rentowych oraz ich wysokości w Rzeczypospolitej Polskiej okresy ich zatrudnienia za granicą uwzględnia się jako okresy składkowe.
Czytaj też: Repatriacji trzeba naprawdę chcieć
Niestety, przepis ten pozostał do dziś w ustawie mimo istnienia gwarantującego repatriantom tego rodzaju uprawnienie przepisu art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadzając swoją obecnością w obecnym kształcie dużo zamieszania.
Jeden drugiemu nierówny
Skąd takie spostrzeżenie? Otóż należy wskazać, że zgodnie z ustawą o repatriacji zasadniczym sposobem nabycia statusu repatrianta (nabycia obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji) jest uzyskanie wizy krajowej wydanej w celu repatriacji i przybycie na jej podstawie do Rzeczypospolitej Polskiej z zamiarem osiedlenia się na stałe. O tym, że jest to sposób (tryb) niejako „pierwotny", świadczy treść art. 1 ust. 2 ustawy, stanowiący definicję legalną pojęcia „repatriant".
