Tomasz Pietryga: Dwa obozy, dwa prawa

Istotą trójpodziału władz jest ich działanie obok siebie. Bywa, że ta silniejsza – polityczna – próbuje wejść na terytorium tej słabszej – sądowniczej. Tak dzieje się teraz. W tych manewrach zdarzają się dyskusje, gdzie leży granica wtrącania się przedstawicieli drugiej władzy w sprawy trzeciej. Opisywana przez „Rzeczpospolitą" historia wiceminister Anny Dalkowskiej dobrze to pokazuje. Sędzia, choć świeżo nominowana na sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego, nadal pełni funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, podejmując ważne decyzje. I jest problem, bo zadaniem NSA jest kontrola decyzji władzy państwowej. W ten oto sposób Dalkowska odgrywa podwójną rolę. Z jednej strony sama jest tą władzą jako podsekretarz stanu w ministerstwie, z drugiej zaś ma tę władzę kontrolować jako sędzia. Rzecz nie do przyjęcia.

I nie chodzi tu wyłącznie o spór formalny. Jest to bowiem prosta droga do podważania legalności decyzji wiceministra, choćby podpisywanych przez niego delegacji sędziowskich, na co wskazujemy w dzisiejszej publikacji. Ułomność delegacji rodzi natomiast ryzyko kwestionowania sędziowskich wyroków wydanych przez wadliwie delegowanych sędziów.

Czytaj także:

Albo rząd, albo NSA

Nieważność czynności sędziego NSA delegowanego do MS

Trzeba wybrać: sąd czy resort

W 2013 r. w sądownictwie mieliśmy poważny kryzys, kiedy się okazało, że przenosin sędziego w inne miejsce służbowe może dokonać tylko minister, a nie jego zastępca. Powstało wtedy realne ryzyko, że zostaną podważone tysiące wyroków wydanych przez źle przeniesionych. Bałagan, za który był odpowiedzialny ówczesny minister sprawiedliwości Jarosław Gowin, po mediacji u prezydenta uporządkowała specjalna uchwała Sądu Najwyższego.

Sprawa wiceminister oczywiście nie ma takiej skali, jednak nierozwiązanie jej może spowodować sytuację bardzo niebezpieczną. Liczba delegacji, a co za tym idzie – wadliwych wyroków, urośnie i z łatwością może być kwestionowana przed sądami.

W 2013 r. sprawę odkręcono, bo nie było silnego konfliktu między władzami, takiego jak obecnie. Dziś fakty przestają mieć znaczenie w toczącym się sporze. Mamy dwa obozy, dwie rzeczywistości, dwa rozumienia zasad prawnych i ustrojowych. A wszystko to z jednej i drugiej strony obudowane systemem ustaw, wyroków, interpretacji i opinii, często znoszących się nawzajem. I chyba nie ma już w Polsce osoby, która za pędzącym konfliktem prawnym nadąża.

W tej sytuacji rację ma ten, kto głośniej krzyczy, zastraszy przeciwnika, jego narracja przebije się w mediach. To on ma rację w sporze prawnym, a ten przenosi się na inne obszary

i jest wykorzystywany w partykularnych interesach.