NSA: Skarb Państwa legalnie przejął opuszczone gospodarstwo przesiedleńca

Skarb Państwa mógł przejąć opuszczone gospodarstwo tzw. późnego przesiedleńca.

Publikacja: 19.02.2018 07:10

NSA: Skarb Państwa legalnie przejął opuszczone gospodarstwo przesiedleńca

Foto: 123RF

Henryk S. (dane zmienione) wyjechał w 1977 r. na stałe do RFN. Był jednym z ponad pół miliona tzw. późnych przesiedleńców, którzy w latach 1956–1984 wyjechali do Niemiec, głównie z Warmii i Mazur.

Wyjeżdżający pozostawiali grunty rolne i leśne, zabudowania gospodarcze. Warunkiem zgody na wyjazd było zrzeczenie się polskiego obywatelstwa i pozostawienie posiadanych nieruchomości. Ale gdy otworzyła się możliwość ubiegania się o unieważnienie decyzji, na mocy których takie nieruchomości przejmował Skarb Państwa, zaczęło napływać coraz więcej wniosków w takich sprawach. Bez takiej decyzji nie można bowiem wystąpić o zwrot czy o odszkodowanie za pozostawione nieruchomości.

Wniosek złożył również Henryk S. Domagał się stwierdzenia nieważności decyzji, mocą której jego gospodarstwo (składające się z gruntów rolnych i lasu, domu mieszkalnego i zabudowań gospodarczych w bardzo złym stanie) przejął Skarb Państwa. Decyzję wydał w 1978 r. naczelnik gminy Stawiguda. Stwierdził, że przejęcie gospodarstwa nastąpiło bez odszkodowania w konsekwencji opuszczenia go przez właściciela i jego wyjazdu na stałe do RFN.

Wojewoda warmińsko-mazurski odmówił stwierdzenia nieważności wspomnianej decyzji. Podkreślił, iż mimo podania wadliwej podstawy prawnej nie można twierdzić, że została ona wydana bezpodstawnie. W dacie orzeczenia obowiązywała bowiem ustawa z 1957 r. o zmianie dekretu z 1955 r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu spraw związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym. Zgodnie z art. 2 tej ustawy gospodarstwa rolne opuszczone po 28 kwietnia 1955 r. oraz wszelkie inne gospodarstwa rolne opuszczone mogły przejść na własność państwa bez odszkodowania – stwierdził wojewoda.

Ocenił, że gospodarstwo pozostawione przez Henryka S. było niewątpliwie opuszczone od 1977 r. i właśnie z tego powodu włączono je do zasobów Państwowego Funduszu Ziemi. Przyznał to zresztą sam Henryk S., wyjaśniając, że ponieważ zgodę na wyjazd uzyskał „w ostatniej chwili", nie miał możliwości sprzedaży czy rozdysponowania nieruchomości. Nie ma więc podstaw do stwierdzenia, że decyzja naczelnika gminy z 1978 r. została wydana z rażącym naruszeniem prawa, i do stwierdzenia jej nieważności – czego domaga się Henryk S. – orzekł wojewoda. Minister rolnictwa i rozwoju wsi zaakceptował tę decyzję.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i następnie w skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego Henryk S. zarzucił, że pozostawione gospodarstwo ani nie było nabyte w drodze reformy rolnej, ani nigdy nie było własnością Skarbu Państwa. Należało do skarżącego, a wcześniej do jego poprzedników prawnych. Nie zostały też spełnione przesłanki kwalifikujące je do przejęcia przez Skarb Państwa. Bezpodstawnie przyjęto, że zostało opuszczone, nie badając okoliczności wyjazdu Henryka S. z Polski. Skarżącemu nie doręczono też decyzji pozbawiającej go prawa własności.

Oba sądy oddaliły skargi Henryka S. Za nieuzasadniony uznały zarzut, że sprawa wymagała zbadania okoliczności wyjazdu skarżącego z Polski. Nie mają tu one istotnego znaczenia. Decydujące było ustalenie, na podstawie protokółów z lat 70., że pozostawione gospodarstwo było opuszczone, wobec czego decyzja naczelnika gminy miała podstawę prawną. Na mocy art. 2 ustawy z 1957 r. na rzecz państwa mogło być bowiem przejęte każde opuszczone gospodarstwo rolne. Wyrok jest prawomocny. ©?

Sygnatura akt: I OSK 312/16

Henryk S. (dane zmienione) wyjechał w 1977 r. na stałe do RFN. Był jednym z ponad pół miliona tzw. późnych przesiedleńców, którzy w latach 1956–1984 wyjechali do Niemiec, głównie z Warmii i Mazur.

Wyjeżdżający pozostawiali grunty rolne i leśne, zabudowania gospodarcze. Warunkiem zgody na wyjazd było zrzeczenie się polskiego obywatelstwa i pozostawienie posiadanych nieruchomości. Ale gdy otworzyła się możliwość ubiegania się o unieważnienie decyzji, na mocy których takie nieruchomości przejmował Skarb Państwa, zaczęło napływać coraz więcej wniosków w takich sprawach. Bez takiej decyzji nie można bowiem wystąpić o zwrot czy o odszkodowanie za pozostawione nieruchomości.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona