Owady zostały wypuszczone w mieście Piracicaba, położonym w regionie Brazylii dotkniętym dengą. To same samce gatunku Aedes aegypti. Są specjalnie przekształcone genetycznie przez brytyjską firmę Oxitec.

Odmiana nazywana OX513A została wyposażona w gen, który zmodyfikowane samce — po kopulacji z dziko żyjącą samicą — przekazują potomstwu. Ten gen sprawia, że do rozwoju larw niezbędny jest antybiotyk — tetracyklina. Bez niego larwy obumierają. W hodowli genetycznie zmodyfikowanych komarów naukowcy dostarczają antybiotyki — produkcja mutantów idzie zatem pełną parą.

W ten sposób zmodyfikowane komary „zajmują" samice, a ich potomstwo ginie. Liczba komarów przenoszących chorobotwórcze wirusy zmniejsza się, teoretycznie spada też ryzyko przeniesienia tych chorób na ludzi.

Próby przeprowadzono dotąd m.in. w Brazylii i na Kajmanach. Po wypuszczeniu kilku milionów mutantów populacja komarów spadła o 80 proc.

Teraz z fazy testów przeszliśmy do prawdziwej wojny. Komary są stopniowo wypuszczane na wolność od kwietnia. Specjaliści z Oxitec pozostawili nawet niewielkie zbiorniki wodne, aby komary mogły się rozmnażać, a naukowcy ocenić skuteczność akcji. Skąd będą wiedzieć, że larwy pochodzą od genetycznie zmodyfikowanych samców, a nie od „normalnych" Aedes aegypti? Wyposażono je w jeszcze jedną modyfikację — gen produkujący białko świecące na czerwono, gdy oświetli się je ultrafioletem.

- Poprosili nas, abyśmy zajęli się dzielnicą najbardziej dotkniętą gorączką denga i udowodnili, że ten sposób naprawdę działa — mówi magazynowi „New Scientist" Hadyn Parry z Oxitec. — Jeżeli okaże się, że tak jest, to wtedy zajmiemy się większym obszarem.

Parry podkreśla, że wprowadzane sztucznie mutacje komarów są najskuteczniejszym jak dotąd sposobem walki z chorobami przenoszonymi przez te owady. — Nasza metoda jest skuteczniejsza niż jakakolwiek inna. Środki owadobójcze, insektycydy zabijają do 50 proc. komarów, podczas gdy nam udaje się to nawet w 90 proc.

Oxitec czeka na wyniki brazylijskiej potyczki, aby przekonać władze kolejnych regionów do wdrożenia programu mutacji owadów. Ten sam szczep chce również wprowadzić na Florydzie, jednak tu opór mieszkańców jest większy — ale praktycznie nie chorują oni na gorączkę denga.

Mimo doskonałych rezultatów w ograniczaniu populacji komarów, niektórzy eksperci sceptycznie podchodzą do pomysłu Oxitec. Argumentują, że nie wiadomo czy ograniczenie liczebności owadów rzeczywiście przełoży się na zmniejszenie liczby chorych ludzi. Laith Yakob z London School of Hygiene and Tropical Medicine podkreśla, że lukę mogą zapełnić komary z regionów nie objętych programem — po prostu zajmą środowisko oczyszczone przez ludzi.