Przez całe dekady astronomowie starali się poznać najwcześniejszą historię Wszechświata, to co działo się w pierwszych milionach lat po Wielkim Wybuchu. Zrozumienie, w jaki sposób uformowały się pierwsze gwiazdy i ukształtowały pierwsze galaktyki, to sposób na spojrzenie w te dziecięce lata – oczywiście w skali kosmicznej.
Część zespołów poszukuje tych najstarszych gwiazd, spoglądając ku odległym galaktykom. Część zerka w sam środek Drogi Mlecznej. To właśnie tam mogą kryć się gwiazdy powstałe zaledwie kilkaset milionów lat po Wielkim Wybuchu. Tak właśnie zrobili specjaliści z Uniwersytetu Cambridge oraz Australijskiego Uniwersytetu Narodowego, z którym współpracowali Polacy z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego z kierowanego przez prof. Andrzeja Udalskiego zespołu OGLE. Wyniki tych poszukiwań przedstawia najnowsze wydanie magazynu „Nature".
Tylko jak te stare gwiazdy rozpoznać wśród milionów innych? „Pierwsza generacja gwiazd, powstała 200–300 milionów lat po Wielkim Wybuchu, charakteryzuje się bardzo jednorodnym składem chemicznym – w postaci wodoru i helu oraz znikomej domieszki pierwiastków cięższych, które tworzą się dopiero w trakcie późniejszej ewolucji Wszechświata" – napisali polscy naukowcy. Wszystkie inne pierwiastki dopiero zostaną stworzone w sercach gwiazd, wyrzucone w przestrzeń wybuchami supernowych – aby trafić do gwiazd kolejnych generacji, a w przyszłości uformować planety.
Aby znaleźć najstarsze gwiazdy, naukowcy musieli szukać tych, które zawierają dużo wodoru i mało innych pierwiastków. Najlepszą strategią okazało się poszukiwanie gwiazd o świetle z... chłodnym, niebieskim zabarwieniem. O dziwo, dotąd takich gwiazd nie udawało się odszukać w centrum Galaktyki, widziano je jednak w jej zewnętrznych częściach.
Astronomowie skorzystali z australijskiego teleskopu SkyMapper, który wyśledził dla nich 14 tys. „podejrzanych" gwiazd. Kandydatki przebadano wówczas kolejnym, bardziej precyzyjnym teleskopem – w rezultacie w centrum Drogi Mlecznej namierzono 500 gwiazd o niewielkiej zawartości cięższych pierwiastków.