W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny w siedmioosobowym składzie oddalił skargę kasacyjną fiskusa w sporze dotyczącym VAT.

Chodziło o opłaty od producentów oraz importerów urządzeń i czystych nośników służących do utrwalania utworów na własny użytek osobisty. We wniosku o interpretację stowarzyszenie będące organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi wyjaśniło, że obowiązek uiszczenia opłaty powstaje w momencie sprzedaży urządzenia lub nośnika. Podstawą poboru jest kwota należna ze sprzedaży urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów, uzyskana przez producenta lub importera w danym okresie rozliczeniowym. Stowarzyszenie tłumaczyło, że pobrawszy opłaty, dokonuje podziału ich części na poszczególne organizacje zbiorowego zarządzania. Kwoty opłat przypadające jej samej w części przeznaczone są na fundusz zbiorowego spożycia, a w części wypłacane bezpośrednio artystom wykonawcom.

Stowarzyszenie zapytało fiskusa, czy opisane opłaty podlegają VAT. Samo uważało, że nie świadczy na rzecz producentów (importerów) czystych nośników usług w rozumieniu ustawy o VAT. W konsekwencji pobierane opłaty nie są czynnościami opodatkowanymi.

Innego zdania był za to fiskus. Uznał mianowicie, że pobierane opłaty podlegają VAT. Stowarzyszenie zaskarżyło do sądu tę interpretację, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał mu rację.

Sprawa się skomplikowała, gdy z inicjatywy fiskusa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Najpierw wątpliwości powstałe na jej tle miał rozpatrzyć siedmioosobowy skład sądu kasacyjnego w uchwale. Sędziowie uznali jednak, że powinien się nią zająć Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE). Siedmioosobowy skład NSA zauważył, że w Polsce istnieją dwa przeciwstawne poglądy orzecznicze na to, czy sporne opłaty powinny podlegać VAT czy nie. Dlatego wystąpił do TSUE o rozstrzygnięcie, czy w świetle dyrektywy Unii Europejskiej twórcy, artyści wykonawcy oraz inne uprawnione podmioty świadczą usługę na rzecz producentów i importerów magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników, od których organizacje zbiorowego zarządzania pobierają na ich rzecz, ale we własnym imieniu, opłaty od sprzedaży.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z połowy stycznia 2017 r. (C-37/16) okazał się korzystny dla stowarzyszenia. Trybunał uznał bowiem, że podmioty praw do zwielokrotniania nie świadczą takich usług.

Sprawą mógł się zatem zająć Naczelny Sąd Administracyjny. Ostatecznie postanowił jednak, że nie wyda uchwały, lecz wyrok w poszerzonym składzie, w którym oddalił skargę kasacyjną fiskusa.

Jak zauważyła sędzia NSA Danuta Oleś, dla rozstrzygnięcia sporu zasadnicze znaczenie ma właśnie wyrok TSUE. Przypomniał, że świadczenie usług jest dokonywane odpłatnie, tylko gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie faktyczne odzwierciedla wartość usługi. W ocenie TSUE sporne transakcje nie są odpłatnie. W tej sytuacji NSA uznał, że nie podlegają VAT.

Wyrok jest prawomocny.

sygnatura akt: I FSK 1718/13