Opieka nad dzieckiem a orientacja seksualna

Uwagę sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zaprzątały m.in. sprawy o dyskryminację.

Publikacja: 07.04.2019 12:26

Opieka nad dzieckiem a orientacja seksualna

Foto: Adobe Stock

Wlutym w Trybunale zapadły kolejne ciekawe i ważne orzeczenia. Jedno z nich dotyczyło wolności wypowiedzi adwokata. Zaczęło się od listu adwokata do portugalskiego odpowiednika Krajowej Rady Sadownictwa, w którym zarzucał sędziemu przyjmowanie łapówek, naruszenie etyki zawodowej oraz brak bezstronności w postępowaniu cywilnym przeciwko pozwanej, której był pełnomocnikiem (Pais Pires de Lima przeciwko Portugalii, skarga nr 70465/12). Wnosił o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Urażony sędzia wytoczył powództwo cywilne o ochronę dóbr osobistych, które zakończyło się zasądzeniem na rzecz sędziego zadośćuczynienia w wysokości 50 tys. euro.

Czytaj także: Problem z wpisem do akt stanu cywilnego dziecka dwóch matek

Zadośćuczynienia i odsiadki w aresztach

Trybunał w swoim wyroku przypomniał, że każde orzeczenie przyznające zadośćuczynienie za zniesławienie musi przejść test proporcjonalności. Jakkolwiek to było oparte na mocnych i właściwych przesłankach, to jednak kwota zadośćuczynienia (50 tys. euro) jest nadmierna, zwłaszcza że zarzuty nie zostały uczynione publicznie, ale w drodze skargi do KRS, organu uprawnionego do postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom. Skarżący nie powinien być pociągany do odpowiedzialności za zarzuty złożone w tajnej procedurze. Dlatego tak duża kwota zadośćuczynienia musi być postrzegana jako zniechęcająca adwokatów, zwłaszcza reprezentujących interesy swoich klientów. W ocenie Trybunału doszło więc do naruszenia art. 10 konwencji.

W lutym Trybunał strasburski poświęcił również sporo miejsca warunkom odbywania kar czy też aresztu. Uznał, że władze muszą zapewnić skarżącemu cierpiącemu na chorobę psychiczną odpowiednie warunki pozbawienia wolności w jednostce penitencjarnej, zdolnej zapewnić mu leczenie psychiatryczne oraz właściwą opiekę medyczną (Gömi przeciwko Turcji, skarga nr 38704/11). Sprawa była na tyle poważna, że Trybunał w wyroku wskazał na podstawie art. 46 konwencji konieczność natychmiastowego skierowania skarżącego do takiej jednostki.

W innej skardze osadzony (Mammadov i inni przeciwko Azerbejdżanowi, skarga nr 35432/07) zarzucał, że był źle traktowany i że nie zapewniono mu pomocy medycznej w związku wysokim ciśnieniem, prostatą oraz nadaktywnością tarczycy.

Trybunał zwrócił również uwagę, że szczególnym typem osadzonych są nieletni cudzoziemcy bez opieki (H.A. i inni przeciwko Grecji, skarga nr 19951/16). Powinni być umieszczeni w jednostce, która ma bezpieczną strefę dla nieletnich bez opieki. Umieszczenie ich bez opieki w jednostkach policyjnych i granicznych na okres od 21 do 33 dni nie spełniło tego wymogu, istniało bowiem ryzyko, że mogli się poczuć odizolowani od świata zewnętrznego z potencjalnymi negatywnymi skutkami dla ich fizycznego i psychicznego zdrowia. Trybunał zwrócił również uwagę na bierność prokuratora, który został ich kuratorem, ale nie pozwolił im się skontaktować z adwokatem, nie odwołał się też w ich imieniu celem przyspieszenia przeniesienia ich do odpowiednich jednostek.

Koniec z pustymi formułkami

Trybunał przypomniał także reguły zatrzymania i tymczasowego aresztowania (Mammadov i inni). Zwrócił uwagę, że zatrzymanie bez formalnej rejestracji jest całkowitym zaprzeczeniem istotnych gwarancji zawartych w art. 5 konwencji i stanowi ciężkie naruszenie tego przepisu. Trybunał podkreślił, że używanie standardowych formułek polegających głównie na wymienieniu podstaw prawnych pozbawienia wolności bez odniesienia się do poszczególnych faktów oraz opieranie się na nieistotnych podstawach skutkuje brakiem „odpowiednich" i „wystarczających" przyczyn uzasadniających stosowanie tymczasowego aresztowania.

W lutym Trynunał zajmował się także sprawami wytoczonymi przeciwko Polsce, zwłaszcza w zakresie dyskryminacji ze względu na orientację seksualną.

Pytania do Polski

Pierwsza dotyczy zarzutów skarżącej w sprawie powierzenia przez sądy opieki nad dziećmi ich ojcu, przy czym, jak twierdziła, decydujące znaczenie miała jej orientacja seksualna. Skarżyła się na dyskryminację opartą na jej relacji z inną kobietą (X przeciwko Polsce, skarga nr 20741/10). Drugia odnosi się do odmowy zarejestrowania w Polsce świadectwa urodzenia dziecka dwóch matek, spośród których jedna jest Polką (A.D.-K. i inni przeciwko Polsce, skarga nr 30806/15). Konieczne jest udzielenie odpowiedzi, czy to ingerencja w prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego i czy nie doszło do dyskryminacji z uwagi na orientację seksualną. Trzecia zaś dotyczy odmowy nadania polskiego obywatelstwa dzieciom pochodzącym z surogacji z powodu orientacjiseksualnej ich ojców, spośród których jeden jest Polakiem (Schlittner-Hay przeciwko Polsce, skarga nr 56846/15).

Istotnym problemem pozostaje przewlekłość postępowania administracyjnego, które potrafi trwać od sześciu do trzynastu lat (Jarocka i Żak, skarga nr 78986/12). Polski rząd będzie musiał również odpowiedzieć na pytanie, czy tymczasowe aresztowanie 80-letniej skarżącej leczącej się onkologicznie po amputacji piersi nie stanowiło złego traktowania w rozumieniu art. 3 konwencji (Dłużewska przeciwko Polsce, skarga nr 39873/18).

Autor jest adwokatem, twórcą bloga o Europejskim Trybunale Praw Człowieka: eutryb.blogspot.com

Wlutym w Trybunale zapadły kolejne ciekawe i ważne orzeczenia. Jedno z nich dotyczyło wolności wypowiedzi adwokata. Zaczęło się od listu adwokata do portugalskiego odpowiednika Krajowej Rady Sadownictwa, w którym zarzucał sędziemu przyjmowanie łapówek, naruszenie etyki zawodowej oraz brak bezstronności w postępowaniu cywilnym przeciwko pozwanej, której był pełnomocnikiem (Pais Pires de Lima przeciwko Portugalii, skarga nr 70465/12). Wnosił o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Urażony sędzia wytoczył powództwo cywilne o ochronę dóbr osobistych, które zakończyło się zasądzeniem na rzecz sędziego zadośćuczynienia w wysokości 50 tys. euro.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona