Ilu naukowców fałszuje dane? Wyniki badania z Holandii

Ok. 8 proc. naukowców uczestniczących w anonimowym badaniu praktyk badawczych na holenderskich uniwersytetach przyznało się, że w okresie od 2017 do 2020 r. co najmniej raz sfałszowało lub sfabrykowało dane.

Aktualizacja: 28.07.2021 16:11 Publikacja: 28.07.2021 15:27

Ilu naukowców fałszuje dane? Wyniki badania z Holandii

Foto: Adobe Stock

Autorzy opublikowanego w serwisie MetaArXiv badania w okresie od października do grudnia 2020 r. skontaktowali się z blisko 64 tys. naukowców z 22 uniwersytetów w Holandii. Ankietę wypełniło 6 813 badaczy.

Współautorka badania, epidemiolog Gowri Gopalakrishna z Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie uważa, że odsetek naukowców, którzy w przeszłości przyznawali się do fałszowania lub fabrykowania danych może być niedoszacowany. Jak pisze "Nature", według Gopalakrishny pytania zawarte we współtworzonej przez nią ankiecie były bardziej bezpośrednie od tych zadawanych w innych podobnych sondażach.

Czytaj także:
CDC: Nie używać testów na przeciwciała do sprawdzenia odporności na koronawirusa

Z tego powodu Gopalakrishna nie chce porównywać wyników swoich badań z poprzednimi, za wyjątkiem badania z 2001 r., w którym zastosowano podobne metody badawcze i w którym ok. 4,5 proc. uczestników przyznało się do oszustw.

Co drugi (51 proc.) ankietowany w holenderskim badaniu przyznał się do regularnego korzystania z co najmniej jednej z jedenastu "wątpliwych praktyk badawczych", czyli np. nieodpowiedniego projektowania badań lub celowego niesprawiedliwego oceniania rękopisów czy wniosków o dotacje. W "Nature" czytamy, że to wykroczenie mniejszego kalibru od plagiatu lub fałszowania i fabrykowania danych.

Z badania wynika, że najczęściej do stosowania "wątpliwych praktyk badawczych" przyznawali się doktoranci i młodsi pracownicy naukowi. Nie zauważono istotnego związku między etapem kariery naukowca a przyznaniem się do fałszowania lub fabrykowania danych. "Poprzednie badania wykazały, że młodsi naukowcy rzadziej angażują się w niewłaściwe zachowania badawcze niż naukowcy w połowie kariery" - pisze "Nature".

Czytaj także:
Badanie: Jedna dawka szczepionki Johnson & Johnson może nie wystarczyć

Daniele Fanelli, która w London School of Economics and Political Science zajmuje się badaniem nadużyć badawczych, w 2009 r. przeprowadziła metaanalizę, z której wynikało, że ok. 2 proc. respondentów tego rodzaju ankiet przyznaje się do fałszowania lub fabrykowania danych albo do manipulowania danymi.

Zdaniem Gopalakrishny, zbyt dużo uwagi poświęca się niewłaściwemu prowadzeniu badań, a zbyt mało niechlujnym praktykom badawczym. - Powinniśmy tworzyć środowisko, w którym błędy mogą się przydarzyć i w którym większy nacisk kładzie się na odpowiedzialne postępowanie, wolniejszą naukę i poświęcanie czasu na badania dobrej jakości - oceniła.

Autorzy opublikowanego w serwisie MetaArXiv badania w okresie od października do grudnia 2020 r. skontaktowali się z blisko 64 tys. naukowców z 22 uniwersytetów w Holandii. Ankietę wypełniło 6 813 badaczy.

Współautorka badania, epidemiolog Gowri Gopalakrishna z Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie uważa, że odsetek naukowców, którzy w przeszłości przyznawali się do fałszowania lub fabrykowania danych może być niedoszacowany. Jak pisze "Nature", według Gopalakrishny pytania zawarte we współtworzonej przez nią ankiecie były bardziej bezpośrednie od tych zadawanych w innych podobnych sondażach.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”
Nauka
W Australii odkryto nowy gatunek chrząszcza. Odkrywca pomylił go z ptasią kupą
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Nauka
Sensacyjne ustalenia naukowców. Sfotografowano homoseksualny akt humbaków