Tornado przechodzi przez mózgi Polaków

Co trzeci ozdrowieniec boryka się z zaburzeniami lękowymi czy depresyjnymi, ale też z pogranicza psychiatrii i neurologii – zaburzeniami poznawczymi. Mimo to choroby mózgu nie znalazły się na liście priorytetów polityki zdrowotnej państwa.

Pandemia zwróciła szczególną uwagę na choroby mózgu. Są one jednym z największych zagrożeń zdrowotnych w Europie, dotykając 165 mln osób. W Polsce grupę tę oszacowano na ok. 15 mln osób.

Niezbędne staje się więc przyznanie neurologii oraz psychiatrii priorytetowej pozycji, obok wyzwań onkologii i kardiologii – apelowali 17 czerwca w Warszawie podczas spotkania ekspertów ds. neurologii i psychiatrii Medycznej Racji Stanu prof. Marek Balicki, pełnomocnik ministra zdrowia ds. reformy psychiatrii, prof. Konrad Rejdak, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Neurologii, i prof. Piotr Gałecki, prezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrii.

Choroby, o których dyskutowali eksperci, to obecnie główne źródło wydatków państwa na opiekę zdrowotną. Większość to koszty pośrednie. Tymczasem postęp medycyny pozwala w wielu chorobach, do niedawna niepoddających się leczeniu, uzyskiwać spektakularne efekty. Dotyczy to choćby SMA – rdzeniowego zaniku mięśni – gdzie refundowany jest już nusinersen, a oczekiwane: doustny lek – risdiplam oraz terapia genowa – onasmenogen abeparvovec. Podobnie w SM – stwardnieniu rozsianym – gdzie neurolodzy dysponują już kilkunastoma refundowani lekami, pozwalającymi indywidualizować podejście do pacjenta. Tu także oczekiwane są kolejne refundacje; w tym doustnie podawany ponesimod i będący jedyną nadzieją dla pacjentów z wtórnie postępującą postacią stwardnienia rozsianego – siponimod.

Udar niedokrwienny mózgu generuje koszty nawet przez lata po zdarzeniu. Pacjent potrzebuje nie tylko leków i opieki lekarskiej, ale także długiej rehabilitacji. U pacjentów z niedrożnością dużego naczynia tętniczego spektakularne efekty daje trombektomia mechaniczna, czyli wewnątrznaczyniowe leczenie zatorów.

W chorobie Parkinsona los pacjentów odmienia wszczepianie stymulatorów mózgowych – DBS – oraz możliwość stosowania terapii infuzyjnych: duodopy oraz apomorfiny. Prof. Dariusz Koziorowski, prezes Polskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona, zwrócił uwagę na potrzebę ścisłej współpracy neurologów i chirurgów oraz konieczność konstruowania programów lekowych tak, by pacjenci kwalifikowani byli do nich w momencie pozwalającym uzyskać najlepszy efekt.

Z kolei migrena jest jedną z najczęstszych i najbardziej uciążliwych dolegliwości bólowych. Prof. Wojciecha Kozubskiego, kierownika Katedry i Kliniki Neurologii UM w Poznaniu, poinformował, że toczą się postępowania refundacyjne dla przeciwciał monoklonalnych: galkanezumabu i erenumabu oraz toksyny botulinowej. Tu można spodziewać się pozytywnych decyzji, zważywszy nie tylko na skuteczność terapeutyczną, ale też ogromne koszty pośrednie.

Na znaczenie toksyny botulinowej, również w przywracaniu do sprawności pacjentów po udarze mózgu, zwrócił uwagę prof. Jacek Rożniecki, kierownik Kliniki Neurologii, Udarów Mózgu i Neurorehabilitacji UM w Łodzi. Wczesne rozpoznanie spastyczności i jej leczenie minimalizuje bowiem konsekwencje udaru.

Mówiąc o niezaspokojonych potrzebach, choćby w leczeniu padaczki, gdzie oczekiwany jest dostęp do cenobamatu – leku skutecznego w terapii postaci lekoopornej, neurolodzy podkreślali, jak ogromnym osiągnięciem medycyny jest indywidualizacja leczenia osiągana dzięki dostępowi do szerokiej palety rozwiązań terapeutycznych. Dzieje się tak dzięki ważnym decyzjom refundacyjnym ostatnich lat.

Zamknięcie w czterech ścianach, utrata pracy, ciągłe zagrożenie spowodowały wzrost liczby odpornej na leczenie depresji.

W takim przypadku rozwiązaniem jest zastosowanie esketaminy – podawanej donosowo wraz z doustnym lekiem przeciwdepresyjnym, co prowadzi, zdaniem prof. Piotra Gałeckiego, do redukcji objawów i wyrównania nastroju w ciągu kilku godzin.