Trudno o odszkodowanie za skutki szczepienia przeciwko Covid. Dlaczego?

Zapaść i ponad czteromiesięczna hospitalizacja nie zawsze wystarczą, by dostać odszkodowanie z Funduszu Kompensacyjnego po przyjęciu szczepionki AstraZeneca przeciwko Covid-19. W charakterystyce szczepionki nie wpisano skutków jej działania, jakie zaobserwowano u pacjentki.

Aktualizacja: 04.10.2023 08:51 Publikacja: 03.10.2023 14:30

Trudno o odszkodowanie za skutki szczepienia przeciwko Covid. Dlaczego?

Foto: Adobe stock

Choć po szczepieniu na covid w szpitalu spędziła ponad cztery miesiące, nie dostała odszkodowania z Funduszu Kompensacyjnego. Nie spełniała warunków. Ostrej niewydolności oddechowej, zatrzymania krążenia oraz nieokreślonego zapalenia płuc nie wpisano w charakterystyce szczepionki Astra Zeneca. Dlatego rzecznik praw pacjenta odmówił przyznania odszkodowania. Dopiero jeśli takie działania niepożądane zostaną dopisane, pacjenci będą mogli otrzymać świadczenie z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Rzecznik praw pacjenta wyda wówczas nową decyzję.

Dużo zależy od producenta

Jak podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, nie ma znaczenia, że pacjentka dostarczyła informację od lekarza, że niewydolność oddechowa powstała u skarżącej w związku z przyjętą szczepionką Astra Zeneca ani to, że dokumentacja leczenia wskazała na związek szczepienia ze skutkiem. Zgodnie z prawem wniosek o odszkodowanie można złożyć, jeśli wystąpią działania wymienione w charakterystyce produktu leczniczego, w wyniku których pacjent wymagał hospitalizacji przez przynajmniej 14 dni albo dojdzie do wstrząsu anafilaktycznego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł więc, że decyzja była zgodna z przepisami. Zgromadzone dokumenty nie pozostają ze sobą w sprzeczności.

Sąd podkreślił, że postępowanie w sprawie świadczenia kompensacyjnegojest uproszczoną procedurą uzyskania rekompensaty za szkody na zdrowiu wywołane niepożądanymi działaniami wskazanymi w charakterystyce produktu leczniczego. Brak możliwości prawnej uzyskania takiego świadczenia nie zamyka drogi do uzyskania odszkodowania na zasadach ogólnych wynikających z prawa cywilnego. Wtedy jednak pacjentka musi ponieść koszty sądowe.

Rzecznik praw pacjenta może przyznać świadczenie dużo szybciej niż sąd cywilny odszkodowanie.

Do końca września 2023 r. do rzecznika praw pacjenta wpłynęło 1581 wniosków o wypłatę świadczenia z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Rzecznik rozpatrzył merytorycznie 1006 spraw, 21 wniosków jest w trakcie rozpatrywania. Pozostałe nie mogły być procedowane ze względu na braki formalne lub złożenie po terminie.

Niewiele wypłat

Czytaj więcej

Skutki uboczne szczepionek przeciw COVID-19. AstraZeneca i Pfizer-BioNTech pozwane w licznych procesach

Rzecznik przyznał świadczenie z funduszu zaledwie 228 pacjentom na łączną kwotę niemal 4,7 mln zł. Średnia wysokość świadczenia to blisko 20,4 tys. zł. Tylko siedmiu wnioskodawców otrzymało maksymalną kwotę świadczenia, czyli 100 tys. zł.

Najczęstszą przyczyną odmowy świadczenia był brak schorzenia na liście działań niepożądanych danej szczepionki. Pacjenci nie kwalifikowali się do wypłaty także przez zbyt krótki czas hospitalizacji lub brak wstrząsu anafilaktycznego. Prawnicy zajmujący się prawem medycznym przyznają, że zapytań o świadczenia z Funduszu Kompensacyjnego jest dużo.

– Pacjenci mają wątpliwości, czy spełniają kryteria przyznania świadczenia. Bardzo często, mimo ewidentnego związku przyczynowo-skutkowego między szczepieniem a powikłaniami, nie spełniają warunków jego wypłaty – mówi Jolanta Budzowska, radca prawny z kancelarii BFP.

Zmiana decyzji

– Rzecznik zmienia swoje wcześniejsze decyzje, jeśli już po ich wydaniu pacjenci są po raz kolejny hospitalizowani lub ponieśli dodatkowe koszty związane z dalszym leczeniem, co może być podstawą dopłaty świadczenia. W razie uwzględnienia na liście działań niepożądanych danej szczepionki nowej pozycji, dotąd nieujętej w charakterystyce produktu leczniczego, rzecznik z urzędu wznawia sprawy, w których wcześniej zmuszony był odmówić wypłaty. W ostatnich miesiącach tak się stało, gdy do listy działań niepożądanych szczepionki Jcovden (znanej wcześniej jako Janssen, a potocznie „Johnson & Johnson”) dodano zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia – przyznaje Jakub Gołąb, rzecznik prasowy RPP.

W razie uwzględniania nowego działania niepożądanego szczepionki każda z osób, która go doznała, a dotąd nie wystąpiła z wnioskiem o przyznanie świadczenia, może to zrobić to w ciągu roku od tej zmiany.

Sygnatura akt: V SA/Wa 1748/22

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Tomasz Piotr Chudzinski, adwokat

To, czy pacjent otrzyma świadczenie kompensacyjne wypłacane z publicznych środków, w dużej mierze zależy od producenta szczepionki. Jeżeli danego działania niepożądanego producent nie wpisał do charakterystyki produktu leczniczego (CHPL), pacjent nie ma szans na uzyskanie kompensaty w uproszczonej procedurze. Tak są skonstruowane przepisy. Co ciekawe, jedni producenci wpisują działania niepożądane, których nie wpisują inni. W uproszczonej procedurze szansą na zmianę decyzji o odmowie przyznania świadczenia kompensacyjnego jest tylko aktualizacja CHPL. W innym przypadku pozostaje powództwo o zapłatę odszkodowania/renty i zadośćuczynienia do sądu powszechnego. Reprezentuję kilka osób, które ucierpiały na skutek szczepienia, ale nie mają szans na świadczenie kompensacyjne. Jesteśmy w trakcie przygotowywania pozwów przeciwko producentom szczepionek i ministrowi zdrowia. Niestety barierą dla takich roszczeń są wysokie koszty sądowe. Wynoszą 5 proc. wartości sporu. Czekamy obecnie na decyzje sądów dotyczącą ewentualnego zwolnienia z opłat sądowych w całości.

Choć po szczepieniu na covid w szpitalu spędziła ponad cztery miesiące, nie dostała odszkodowania z Funduszu Kompensacyjnego. Nie spełniała warunków. Ostrej niewydolności oddechowej, zatrzymania krążenia oraz nieokreślonego zapalenia płuc nie wpisano w charakterystyce szczepionki Astra Zeneca. Dlatego rzecznik praw pacjenta odmówił przyznania odszkodowania. Dopiero jeśli takie działania niepożądane zostaną dopisane, pacjenci będą mogli otrzymać świadczenie z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Rzecznik praw pacjenta wyda wówczas nową decyzję.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP