Konkubinat nie jest ważnym powodem do zmiany nazwiska

Pozostawanie w konkubinacie nie stanowi ważnego powodu do zmiany nazwiska jednego z partnerów na drugiego.

Aktualizacja: 12.12.2015 15:34 Publikacja: 12.12.2015 12:40

Konkubinat nie jest ważnym powodem do zmiany nazwiska

Foto: 123RF

Czego dotyczył spór

W styczniu 2015 r. do kierownika urzędu stanu cywilnego wpłynął wniosek o zmianę nazwiska. Wnioskodawczyni nosi nazwisko ojca, z którym utrzymuje sporadyczne kontakty. Jej matka ponownie wyszła za mąż i przyjęła nazwisko męża. Kobieta chce zmienić swoje nazwisko, ponieważ łączy ją więź emocjonalna z osobą tej samej płci, która je nosi.

Kierownik odmówił zmiany nazwiska. W jego ocenie dowody potwierdzają, że kobieta prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z kobietą, której nazwisko chce przyjąć. Okoliczności potwierdzają też brak więzi z ojcem. Jednak zdaniem urzędnika ocena, czy istnieją ważne powody do zmiany nazwiska, nie może wynikać jedynie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany. Musi też sprostać zobiektywizowanym i zracjonalizowanym kryteriom oceny.

Nazwisko jest jednym z elementów identyfikujących osobę i składa się na jej stan cywilny. Wskazuje na pochodzenie od określonych rodziców i dlatego powinno być stabilne. Jest to trwały atrybut człowieka, prawnie mu przypisany przez zarejestrowanie w aktach stanu cywilnego. Podstawą zmiany nazwiska powinny być okoliczności szczególne, a nawet nadzwyczajne. Chęć noszenia nazwiska osoby uznanej przez stronę za osobę bliską nie może być podstawą jego zmiany. Wojewoda nie uwzględnił odwołania kobiety i sprawa trafiła na wokandę.

Rozstrzygnięcie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi przyznał rację urzędnikom. Po analizie przepisów zgodził się, że ustawodawca jako zasadę przyjął względną stabilizację imion i nazwisk. Dopuścił dokonanie ich zmiany w trybie administracyjnym wyłącznie z ważnych powodów. Co prawda katalog ważnych powodów uzasadniających zmianę imienia lub nazwiska nie jest zamknięty. Ponadto sformułowanie „ważne powody" jest zwrotem nieostrym, którego interpretację pozostawiono organom orzekającym w sprawie. W ocenie WSA rozstrzygnięcie, czy zachodzą ważne powody uzasadniające uwzględnienie wniosku, wymagało zatem wyważenia z interesu społecznego oraz interesu wnioskodawczyni.

W ocenie sądu ustawodawca przesądził, że sama wola danej osoby, aby zmianie uległo jej imię lub nazwisko, i jej subiektywne przekonanie nie jest wystarczającą przesłanką dokonania zmiany. Imię i nazwisko spełnia bowiem w zorganizowanym społeczeństwie istotną funkcję identyfikacyjną i porządkującą. Aby taką funkcję mogło spełniać, dane te musi cechować pewność i stabilność.

WSA uznał, że przewidziana w art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska możliwość administracyjnej zmiany imienia i/lub nazwiska wprowadza wyjątki od regulacji zawartych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz prawie o aktach stanu cywilnego. I już z tego tylko faktu zdaniem sądu wynika, że wykładnia tego przepisu nie może być wykładnią rozszerzającą i prowadzić do omijania zasad wynikających z tych aktów.

W wyroku podkreślono, że wskazówki, jakie sytuacje mogą uzasadniać zmianę nazwiska w trybie administracyjnym, zawierają pkt 1–4 ust. 1 ustawy. Zauważył, że w każdym z tych przypadków zmiana nazwiska nie prowadzi do całkowitego zerwania więzi pozwalających na zidentyfikowanie pochodzenia danej osoby i jej stanu cywilnego. Zmiana nazwiska dokonywana jest na nazwisko, z którym dana osoba jest lub była związana albo przez urodzenie albo fakt zawarcia małżeństwa.

Przyjęcie, że pozostawanie przez daną osobę w związku osób jednej płci o charakterze konkubinatu, stanowi ważny powód zmiany nazwiska nie jest, w ocenie sądu, w obecnym stanie prawnym możliwe. W przypadku związku osób różnej płci (konkubinat osób heteroseksualnych) sugerowałaby, że mamy do czynienia z małżeństwem. A w przypadku związków osób jednej płci np. z rodzeństwem. Stanowiłoby to substytut zawarcia związku małżeńskiego, a to oznacza obejście prawa.

Zdaniem WSA w obowiązującym stanie prawnym pozostawanie przez osoby w związku o charakterze konkubinatu, bez względu na to, czy chodzi o związek osób jednej płci, czy o związek heteroseksualny, ale inny niż małżeński, nie stanowi „ważnego powodu" do zmiany nazwiska jednego z partnerów na nazwisko drugiego.

Wyrok WSA w Łodzi z 21 października 2015 r., sygn. akt III SA/Łd 679/15

Czego dotyczył spór

W styczniu 2015 r. do kierownika urzędu stanu cywilnego wpłynął wniosek o zmianę nazwiska. Wnioskodawczyni nosi nazwisko ojca, z którym utrzymuje sporadyczne kontakty. Jej matka ponownie wyszła za mąż i przyjęła nazwisko męża. Kobieta chce zmienić swoje nazwisko, ponieważ łączy ją więź emocjonalna z osobą tej samej płci, która je nosi.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego