Partyjny pojedynek bokserski

[b]Rz: Kto jest największym przegranym tych wyborów?[/b]

prof. Edmund Wnuk-Lipiński: W Europie oczywiście socjaliści. W Polsce największym przegranym jest drobnica. Nowe inicjatywy polityczne, i z lewa, i z prawa, nie wtłoczyły się w te kamienie młyńskie, czyli PO i PiS.

[b]Z wypowiedzi liderów wynika, że wszyscy są dość zadowoleni z wyników.[/b]

Nawet gdy się przegrywa, należy być zadowolonym. Taka jest rola polityka. Należy robić dobrą minę do złej gry. Czego najlepszym przykładem jest Artur Zawisza, który mówi, że 1 proc. poparcia to nie porażka.

[b]To nie jest porażka, tylko chyba megaporażka...[/b]

Tym bardziej że TVP w sposób natrętny lansowała Libertas. Sprawdza się teza, że kto ma telewizję, ten przegrywa. Jeśli jednak chodzi o PO i PiS, to dobra mina jest uzasadniona wynikami. Potwierdził się układ sił na scenie politycznej.

[b]To chyba niekoniecznie korzystny układ dla PiS.[/b]

Były sondaże pokazujące tendencję spadkową i PiS mógł się obawiać. Choć aktywiści tej partii mówią, że spodziewali się lepszego wyniku, to raczej obawiali się gorszego. Odebrałem tę dobrą minę liderów PiS jako westchnienie ulgi, że twardy elektorat przy nich pozostał.

[b]Dlaczego pan mówi o twardym elektoracie?[/b]

Generalnie w tych wyborach brał udział twardy elektorat, czyli taki który jest bardzo zdeterminowany. Frekwencja była przecież bardzo niska. Wyższa niż poprzednio, ale różniąca się znacznie od standardu europejskiego. We Francji prasa lamentuje, że frekwencja jest katastrofalnie niska, bo wynosi 40 proc.

[b]Z jakiego powodu Polacy tak niechętnie głosowali?[/b]

Dla dużej części sprawy europejskie są zbyt zawiłe, aby włączać się w wybory, bo nie ma się przekonania, na co się głosuje. Taka opinia, wskazująca na niskie kompetencje obywatelskie, jest rozpowszechniona zwłaszcza wśród osób z niskim poziomem wykształcenia mieszkających w małych miejscowościach. Co potwierdza zróżnicowanie frekwencji, najniższe właśnie w tych grupach. Drugie wyjaśnienie jest pozornie sprzeczne z tym, co powiedziałem. Polskie społeczeństwo jest jednym z najbardziej euroentuzjastycznych. Efektem jest paradoks demobilizacji: skoro Unia taka fajna, wszystko idzie dobrze, to po co się fatygować, niech będzie status quo.

[b]Czyli Polacy idą do urn, gdy uważają, że coś idzie źle?[/b]

Jest to bardzo silny czynnik mobilizacyjny, by powiedzieć „nie” tym, których obarcza się winą za zły obrót spraw. Co pokazały wybory sprzed dwóch lat.

[b]Potwierdza się więc stara prawda: nic tak Polaków nie mobilizuje jak wspólny wróg?[/b]

Tym wrogiem w ostatnich wyborach parlamentarnych, szczególnie dla młodych, był PiS. Ostra retoryka partii została przez młodych zinterpretowana jako zagrożenie. Ale i w tych wyborach widzimy, że wiek odgrywał ważną rolę w preferencjach partyjnych. Dopiero wśród wyborców powyżej 65 lat częściej wybierano PiS niż PO. W tej kategorii wiekowej odgrzewanie resentymentów antyniemieckich odniosło skutek. Przysporzyło PiS kilka punktów procentowych. W grupie najmłodszych wyborców PO wygrywa miażdżąco.

[b]Jakie są tego konsekwencje?[/b]

Jeśli ta tendencja nie ulegnie radykalnej zmianie, a wygląda na to, że nie ulegnie, to choćby ze względów demograficznych elektorat PiS będzie się kurczył. Jadwiga Staniszkis mówiła o tym w wieczorze wyborczym, ale na to zwróciłby uwagę każdy socjolog.

[b]Mówiąc brutalnie, elektorat PiS będzie powoli wymierał?[/b]

Dokładnie tak.

[b]Co wynika z dwubiegunowego układu w polskiej polityce?[/b]

Głównym punktem odniesienia dla jednej partii jest druga partia, a nie realne problemy Polaków. Tak jest we wszystkich systemach dwupartyjnych. Przypomina to grę w szachy bądź pojedynek bokserski. W zależności od tego, jaka jest kultura polityczna uczestników.

[b]A u nas co przypomina?[/b]

Oczywiście bardziej pojedynek bokserski. Nie chciałbym w tym przypadku mieszać do tego szachów.

[b]Zbyt szlachetna gra?[/b]

Zbyt szlachetna.

[b]Czy wyniki eurowyborów są odzwierciedleniem poprzednich wyborów, parlamentarnych?[/b]

Nie. Jeśli spojrzymy na przepływy wyborców między partiami, bo już nawet takie informacje mamy, to widać, że PiS jednak trochę stracił swoich zwolenników z poprzednich wyborów parlamentarnych – głównie na rzecz PO. PO też trochę straciła, ale nie na rzecz PiS.

[b]To na czyją rzecz?[/b]

Na rzecz SLD i PSL. W tym sensie akcja ze spotem o pani Ani, która mówiła, że zawiodła się na PO, była nietrafiona.

[b]Mimo że PO straciła część wyborców, zyskała nowych, bo jej wynik jest lepszy niż dwa lata temu. To raczej nietypowe po dwóch latach rządzenia.[/b]

Niezależnie od wszystkich interpretacji, które politycy opozycyjni będą przedstawiać, jest to niewątpliwy sukces Donalda Tuska i jego rządów. Pamiętajmy, że te dwa lata nie były okresem wzrostu gospodarczego, tylko zmagania się z kryzysem gospodarczym. Wyborcy uwierzyli Tuskowi, że ten kryzys nie jest tak dotkliwy, jak wygląda to w retoryce PiS.