Odszedł pierwszy polski negocjator

– Niezwykle skromny. Nigdy nie lubił się chwalić sukcesami, a miał ich tak wiele – wspominają Jana Kułakowskiego jego przyjaciele. Były negocjator przystąpienia Polski do UE zmarł w Warszawie w sobotę po długiej chorobie.

– Zmarł w przededniu objęcia przez Polskę przewodnictwa w Unii. Jego energia, jego sposób myślenia o Polsce i Europie pozostaną dla nas wzorem i inspiracją – powiedział prezydent Bronisław Komorowski.

– Całe życie i praca Jana Kułakowskiego były związane z Europą i projektem europejskim. Jego nazwisko jest symbolem przystąpienia Polski do UE. Pragnę złożyć hołd temu wielkiemu Polakowi, który był też wybitnym i uznanym europejskim dyplomatą, intelektualistą i humanistą – mówił szef Komisji Europejskiej José Manuel Barroso.

Brukselski emigrant

Jan Kułakowski urodził się 25 sierpnia 1930 r. w Myszkowie. Jako nastolatek walczył w powstaniu warszawskim, w pułku „Baszta". W 1946 r. wyemigrował do Belgii, gdzie ukończył prawo i nauki polityczne na prestiżowym Katolickim Uniwersytecie w Leuven. Tam też uzyskał tytuł doktora prawa.

W Brukseli obserwował narodziny projektu integracji europejskiej i poznał ojców założycieli Wspólnoty. – Integracja europejska była zawsze jego wielką pasją. Uważał, że dzięki niej skończył się dla Europy czas konfliktów i wojen – mówi „Rz" dr Leszek Jesień, jego bliski współpracownik i autor wywiadu rzeki „Spotkania na Bagateli". – Łączył cechy, które współczesnym wydają się sprzeczne. Był głęboko wierzącym katolikiem, co nie przeszkadzało mu być wielkim fanem integracji i lewicowcem z przekonania – dodaje Jesień.

Związkowiec

Ta lewicowa wrażliwość sprawiła, że zaangażował się w działalność związków zawodowych i walkę o ich prawa. Od 1954 r. jako członek Sekretariatu Generalnego Międzynarodowej Konferencji Chrześcijańskich Związków Zawodowych prowadził negocjacje z autorytarnymi rząda- mi na całym świecie, uwalniając z więzień ludzi represjonowanych za działalność związkową. – Zjechał całą Amerykę Łacińską. Bardzo pomagała mu w tym świetna  znajomość hiszpańskiego – wspominają przyjaciele.

– To był czas dechrystianizacji Europy. Bardzo go to bolało i starał się temu przeciwdziałać – mówi Tadeusz Mazowiecki, przyjaciel i były premier.

W latach 1974 – 1988 był sekretarzem generalnym Światowej Konfederacji Pracy. Bardzo zaangażował się w pomoc dla polskiej opozycji. – Zawsze mogliśmy na niego liczyć. Gdy przyszedł stan wojenny, świadczył o istnieniu „Solidarności", o jej walce – mówi Mazowiecki.

W Brukseli wspierał emigracyjne biuro NSZZ „S", za co przyznano mu honorowe członkostwo związku. Do jego brukselskiego domu, odwiedzanego w latach 80. przez opozycjonistów z Polski, przylgnęło miano małej ambasady.

Europejczyk

W 1990 r. został pierwszym ambasadorem RP przy Wspólnotach Europejskich w Brukseli. W tym czasie Polska wynegocjowała i podpisała układ stowarzyszeniowy, w 1994 r. złożyła formalny wniosek o  członkostwo. – Był czołowym architektem wejścia Polski do UE. Miał olbrzymie doświadczenie, wiedzę. Cieszył się dużym autorytetem wśród najważniejszych polityków europejskich – wspomina europoseł Jacek Saryusz-Wolski.

Z tych powodów w 1998 r. został głównym negocjatorem polskiego członkostwa w Unii w rządzie Jerzego Buzka. – Był człowiekiem cenionym przez elity europejskie. Francuzów np. zjednywał tym, że mówił doskonale w ich języku, a wiadomo, że przychylność Francji jako jednego z ważniejszych krajów UE była bardzo pomocna – wspomina były minister obrony Janusz Onyszkiewicz.