Gdzie leżą granice decentralizacji?

Standaryzacja rozwiązań w skali kraju czy dostosowanie do lokalnych uwarunkowań? Które rozwiązanie jest najkorzystniejsze dla państwa?

Publikacja: 03.12.2021 00:30

Gminny samorząd terytorialny w Polsce został przywrócony w 1990 r. Następnie w 1999 r. został wprowadzony trójstopniowy podział terytorialny z samorządnymi gminami, powiatami i województwami. 20 lat to wystarczający czas na podsumowanie ich działalności. Niewątpliwie przeniesienie odpowiedzialności na niższy poziom pozwoliło na dynamiczny rozwój małych ojczyzn. Środki z podatków są rozdysponowywane bliżej płatników i przynoszą widoczne korzyści. Głośne są jednak głosy krytyków. Wytykają oni, że trwające przez wiele kadencji układy mogą hamować inicjatywy. Ponadto zauważalne są problemy chociażby z infrastrukturą na styku województw czy powiatów. Dominujące podmioty przyciągają inwestycje do siebie, a miejscowości leżące na peryferiach tracą na znaczeniu. Pogarsza się sieć połączeń transportu publicznego pomiędzy województwami, bo samorządy nie zamierzają finansować przebiegu linii poza własnym terytorium.

Obawy o zachowanie unitarności są przyczyną kolejnych pomysłów na osłabienie gospodarcze samodzielności samorządów, a co za tym idzie – ograniczenia ich autonomii. To z pewnością wzmocniłoby pozycję rządu i umocniło budżet państwa, ale z drugiej strony zniechęciłoby lokalnych włodarzy do starań o rozwój gospodarczy. Przecież bez względu na ich starania o nowe przychody pieniędzy w budżecie gminy może być tyle samo. Jak wyważyć interesy obu stron, by Polacy mogli się czuć gospodarzami również w swojej gminie, a jednocześnie by rząd mógł skutecznie sterować państwem? Co zmienić w uprawnieniach władz lokalnych i w ich przychodach? Czy potrzebne są zmiany instytucjonalne?

W sesji plenarnej „Przyszłość idei decentralizacji – spór o zakres samorządności" udział wezmą Gustaw Marek Brzezin, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego, Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania, Paweł Szefernaker, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, Agata Stremecka, prezes Forum Obywatelskiego Rozwoju, poseł Krzysztof Gawkowski, przewodniczący Klubu Parlamentarnego Lewicy, oraz poseł Paweł Kowal. Spotkanie będzie moderował Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej".

Organizatorem IV Europejskiego Kongresu Samorządowego jest Instytut Studiów Wschodnich, organizator Forum Ekonomicznego. Głównym partnerem jest Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

VI Europejski Kongres Samorządów odbędzie się 6–7 grudnia 2021 r. Więcej informacji: www.forum-ekonomiczne.pl

Gminny samorząd terytorialny w Polsce został przywrócony w 1990 r. Następnie w 1999 r. został wprowadzony trójstopniowy podział terytorialny z samorządnymi gminami, powiatami i województwami. 20 lat to wystarczający czas na podsumowanie ich działalności. Niewątpliwie przeniesienie odpowiedzialności na niższy poziom pozwoliło na dynamiczny rozwój małych ojczyzn. Środki z podatków są rozdysponowywane bliżej płatników i przynoszą widoczne korzyści. Głośne są jednak głosy krytyków. Wytykają oni, że trwające przez wiele kadencji układy mogą hamować inicjatywy. Ponadto zauważalne są problemy chociażby z infrastrukturą na styku województw czy powiatów. Dominujące podmioty przyciągają inwestycje do siebie, a miejscowości leżące na peryferiach tracą na znaczeniu. Pogarsza się sieć połączeń transportu publicznego pomiędzy województwami, bo samorządy nie zamierzają finansować przebiegu linii poza własnym terytorium.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Materiał partnera
Najważniejsza jest idea demokracji. Także dla gospodarki
Wydarzenia Gospodarcze
Polacy szczęśliwsi – nie tylko na swoim
Materiał partnera
Dezinformacja łatwo zmienia cel
Materiał partnera
Miasta idą w kierunku inteligentnego zarządzania
Materiał partnera
Ciągle szukamy nowych rozwiązań