Prof. Irena Lipowicz skierowała pisemne wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości, w którym porusza problem braku możliwości zaskarżenia decyzji prezesa sądu, kiedy ten odmówi wyznaczenia obrońcy z urzędu w sprawie o wykroczenie.
W myśl obecnie obowiązujących przepisów odmowa wyznaczenia obrońcy z urzędu w ramach prawa ubogich, podobnie jak w postępowaniu karnym, następuje na podstawie decyzji prezesa sądu. Nie podlega ona zaskarżeniu, a co więcej nie wymaga uzasadnienia. Tymczasem jak zauważa Rzecznik Praw Obywatelskich, decyzja ta podejmowana jest na podstawie płynnych, ocennych kryteriów, co nie wyklucza ryzyka pomyłek.
W związku z tym, iż taka decyzja ingeruje w konstytucyjnie chronione prawo do obrony i może mieć znaczenie dla całego postępowania w sprawie o wykroczenie zdaniem RPO powinna być zaskarżalna do sądu.
Na poparcie swojego twierdzenia prof. Irena Lipowicz przywołuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 października 2013 r. (sygn. K 30/11), w którym stwierdzono niezgodność z ustawą zasadniczą przepisów Kodeksu postępowania karnego, ponieważ nie przewidują one zaskarżenia zarządzenia prezesa sądu w przedmiocie cofnięcia lub odmowy wyznaczenia obrońcy w postępowaniu karnym.
RPO zauważa, iż po zmianie przepisów Kodeksu postępowania karnego co prawda możliwe będzie odpowiednie stosowanie ich w zakresie zaskarżenia zarządzenia w przedmiocie cofnięcia wyznaczenia obrońcy z urzędu w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, ale nadal decyzja w zakresie odmowy wyznaczenia obrońcy z urzędu w sprawach o wykroczenia nie będzie podlegać zaskarżeniu. Będzie się tak działo, ponieważ art. 24 par. 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia nie przewiduje odpowiedniego zastosowania z art. 81 k.p.k. w odniesieniu do obrońcy obwinionego. Zdaniem prof. Lipowicz taka sytuacja narusza standardy konstytucyjne.
