NSA wydał ważną uchwałę, która może dotyczyć wielu skarżących

Gdy skarga jest na postanowienie o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania czy odmowę jego przywrócenia, sąd administracyjny nie może wstrzymać decyzji, których one dotyczą.

Publikacja: 14.11.2023 07:27

NSA wydał ważną uchwałę, która może dotyczyć wielu skarżących

Foto: rp.pl / Paweł Rochowicz

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał ważną uchwałę, która może dotyczyć wielu skarżących. I nie ma dla nich dobrych wieści. Wynika z niej bowiem jasno, że gdy ktoś skarży np. postanowienie o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania czy chciał przywrócenia terminu, ale urzędnicy mu odmówili, nie może liczyć na ochronę tymczasową w głównej kwestii merytorycznej.

Rzecz idzie o bardzo praktyczną kwestię

Uchwała ma tzw. charakter abstrakcyjny, czyli nie ma związku z żadnym konkretnym sporem sądowym. A zapadła na wniosek prezesa NSA, który zwrócił uwagę na rozbieżność w orzecznictwie.

Konkretnie chodziło o to, czy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, zainicjowanym skargą na trzy kategorie postanowień, tj. stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania, o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania oraz stwierdzające jego niedopuszczalność, dopuszczalne jest wstrzymanie wykonania decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji?

A rzecz idzie o bardzo praktyczną kwestię, kiedy dochodzi do wykonalności już decyzji pierwszej instancji, bo np. ktoś spóźnił się z odwołaniem od niej. Wówczas co do zasady decyzja staje się ostateczna, czyli można ją wykonać i nie da się jej zaskarżyć do sądu.

Jej adresat, jeśli nie zawinił spóźnieniu, może jednak złożyć wniosek o przywrócenie terminu do odwołania. Na odmowę przysługuje zaś skarga do sądu administracyjnego. Tylko że ta nie wstrzymuje wykonania samej decyzji.

Procedura sądowa przewiduje jedynie tzw. instytucję ochrony tymczasowej. Sąd może jej udzielić m.in. na wniosek skarżącego i wstrzymać wykonanie zaskarżonego aktu czy czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków (art. 61 § 3 p.p.s.a.).

Sądy nie były jednak zgodne, czy gdy sama skarga dotyczy postanowienia formalnego, np. odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji, to można wstrzymać wykonanie niej samej. Większość sądów administracyjnych uważało, że nie, ale były i takie, które dopuszczały taką możliwość.

Czytaj więcej

Bez sprawy nie ma sporu - uchwała NSA ws. skargi na bezczynność

Co orzekł NSA

Niestety siedmioosobowy skład NSA opowiedział się za wykładnią mniej korzystną dla skarżących. Kluczowy okazał się zakres orzekania przez sąd administracyjny. Sąd orzeka w granicach danej sprawy, a zasada skargowości nakazuje jej związanie z zaskarżonym aktem. Sąd w postępowaniu zainicjowanym np. skargą na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, uznając jej zasadność, uchyli je. Jak jednak podkreśliła sędzia NSA Elżbieta Kremer, sąd nie może uchylić decyzji organu pierwszej instancji, bo to nie mieści się w pojęciu granic danej sprawy.

NSA wziął też pod uwagę spory, w których występuje wiele stron, o różnych interesach. Wówczas nie dla wszystkich zastosowanie czasowej ochrony sądowej może być korzystne. Ci, którzy nie składali odwołania od decyzji, czyli ją akceptują, chcą, żeby była ostateczna i oczekują jej szybkiego wykonania.

Do uchwały zostało zgłoszone jedno zdanie odrębne.

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał ważną uchwałę, która może dotyczyć wielu skarżących. I nie ma dla nich dobrych wieści. Wynika z niej bowiem jasno, że gdy ktoś skarży np. postanowienie o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania czy chciał przywrócenia terminu, ale urzędnicy mu odmówili, nie może liczyć na ochronę tymczasową w głównej kwestii merytorycznej.

Rzecz idzie o bardzo praktyczną kwestię

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo dla Ciebie
Koniec abonamentu RTV. Ma go zastąpić opłata w wysokości 8-9 zł miesięcznie
Prawo dla Ciebie
Trybunał: koła łowieckie nie muszą płacić rolnikom za każdą szkodę
Konsumenci
Będą zmiany w zakazie handlu w niedziele. Prezydent Duda podpisał ustawę
Prawo dla Ciebie
Sąd rozstrzygnie spór między córką i wdową po Grzegorzu Ciechowskim
Zawody prawnicze
Adwokatura przyjęła nowe zasady wykonywania zawodu. Zmiany w etyce i zastępstwach
Materiał Promocyjny
Jakie technologie czy też narzędzia wspierają transformację cyfrową biznesu?