Ustawa o jawności życia publicznego - organizacje pozarządowe żądają zmian

Ustawa o jawności może nie wejść w życie od Nowego Roku, jak zakładali projektodawcy.

Publikacja: 07.11.2017 06:29

Ustawa o jawności życia publicznego - organizacje pozarządowe żądają zmian

Foto: Fotolia

Organizacje pozarządowe kilka godzin przekonywały w poniedziałek wiceministra, koordynatora służb specjalnych Macieja Wąsika do zmian w projekcie ustawy o jawności życia publicznego. Na początku spotkania z autorami uwag do projektu to jednak Wąsik zaskoczył wszystkich, informując, że wycofuje się z propozycji, by urząd mógł odmówić udzielenia informacji publicznej, uznając, że autor pytań działa uporczywie. Krytykujący ten pomysł wskazywali, że kryteria uznania kogoś za uporczywego są niejasne i nieostre, co spowoduje uznaniowość organu.

Wąsik zadeklarował też, że odstąpi od innej kontrowersyjnej propozycji: uzależnieia udostępnienia informacji publicznej od wniesienia opłaty za jej przygotowanie. Krytycy wskazywali, że taki wymóg może stać się blokadą dla wielu zainteresowanych. Dziś urząd opłatę każe uiścić po udzieleniu informacji, a o jej wysokość można się sądzić.

Trzecia niespodzianka to deklaracja ministra, że ustawa, która także zasadniczo poszerza krąg osób zobowiązanych do składania oświadczeń majątkowych i sprowadza na szczebel samorządu terytorialnego przepisy zapewniające przejrzystość lobbingu, może nie wejść w życie od Nowego Roku – jak pierwotnie planowano.

Eksperci wskazywali na mankamenty, np. w ustawowej definicji lobbingu: mówi ona, że obowiązek ujawnienia mocodawców nie dotyczy lobbysty, który jest zatrudniony na umowę o pracę. W ten sposób w szarą strefę wpadną tzw. lobbyści zatrudniani przez duże firmy na etat lub choćby jego ułamek. Podobnie prawnicy reprezentujący klientów przed organami władzy. Większość zawodowych lobbystów nie spełni więc definicji z ustawy – przestrzega mec. Marcin Wiszowaty, prof. Uniwersytetu Gdańskiego.

Na pułapkę w przepisie o przejrzystości stanowienia prawa zwraca uwagę Marcin Wolny, ekspert Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

– Jeśli organ nie ogłosi konsultacji publicznych w sprawie jakiegoś projektu, a nasza fundacja zechce zabrać głos w procesie legislacyjnym, wpada w tryby kontroli CBA i innych służb, bo będzie musiała – pod sankcjami – ujawnić majątek. No, chyba że byłaby partią polityczną lub związkiem wyznaniowym. One są zwolnione z tego obowiązku.

– Wiele uwag uwzględniono. Widać, że przeczytali nasze pisma – komentował na gorąco Krzysztof Izdebski z fundacji ePaństwo. Wojciech Klicki, adwokat i ekspert Panoptykonu, ubolewał jednak, że poniedziałkowe „konsultacje" w istocie nie spełniają kryterium otwartego systemu tworzenia prawa.

– To zasłona dymna, żeby mówić, że były konsultacje. Może faktycznie zmiany pójdą w dobrym kierunku, ale to, w czym uczestniczyliśmy, nie było nawet konferencją uzgodnieniową, bo nie dostaliśmy żadnego materiału na papierze, nad którym moglibyśmy debatować, a jedynie ustną deklarację. Wszystko odbywa się jawnie, choć nieformalnie – mówi Klicki.

Opinia

Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich

Przepisy o oświadczeniach majątkowych obejmą co najmniej 1,5 mln obywateli, 108 kategorii pracowników związanych z sektorem publicznym: od najwyższych władz, pracowników sądów, żołnierzy, policjantów, aż po strażników miejskich. To w gruncie rzeczy powszechna lustracja majątkowa. W projekcie ustawy o jawności życia publicznego zaplanowano nawet sankcję za niezłożone lub nierzetelne oświadczenie. Byłaby podstawą wszczęcia postępowania zmierzającego do odwołania ze stanowiska. Powstaje niebezpieczeństwo stosowania jej selektywnie. Może o to właśnie chodzi projektodawcom, czyli szefostwu służb specjalnych?

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów