Szykują się zmiany w kodeksie postępowania cywilnego

Przewiduje to projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości i rozpatrywany wczoraj przez rząd.

Zreformowane byłyby instytucje dotyczące jurysdykcji krajowej, przeprowadzania dowodów i doręczeń w sprawach z elementem zagranicznym czy instytucji uznawania i stwierdzania wykonalności zagranicznych orzeczeń oraz ugód sądowych. W tym ostatnim wypadku rozwiązania przewidziane w polskim prawie zawierałyby założenia odmienne od uregulowań wspólnotowych

Dla państw spoza UE i dla tych, z którymi nie łączą naszego kraju umowy międzynarodowe, nie byłyby wskazane kryteria łagodniejsze niż unijne.

Projekt przewiduje rozdzielenie dwóch instytucji procesowych, tj. jurysdykcji krajowej oraz immunitetu sądowego i egzekucyjnego.

W tej pierwszej, rozumianej jako właściwość międzynarodowa, wprowadza się zmiany dotyczące samego toku postępowania, związanego m.in. z zawisłością sprawy, oraz przepisów wskazujących na właściwość sądu w sprawach prawa rodzinnego, pracy, ubezpieczeń i spraw konsumenckich czy zobowiązań cywilnych.

Wprowadzony byłby np. przepis, na podstawie którego sądy polskie mogłyby rozstrzygać sprawy także wówczas, gdy pozwany wykonywałby pracę w naszym kraju. Dotychczas taka właściwość sądu była możliwa tylko, gdy osoba ta mieszkała w Polsce.

Projekt przewiduje także niewystępujące wcześniej unormowania związane z jurysdykcją krajową w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym.

W postępowaniu z elementem zagranicznym zostałaby utrzymana kaucja aktoryczna, która zobowiązuje powoda do wpłacenia określonej kwoty na rzecz sądu na żądanie pozwanego. Nowość polegałaby na tym, że do jej wpłacenia zobowiązane będą tylko osoby spoza UE.

Zmiany nie ominęłyby też uzyskiwania lub udzielania pomocy prawnej przez sądy polskie podczas prowadzenia dowodów czy dokonywania doręczeń. Proponuje się przerzucenie części obowiązków z tym związanych na referendarzy, co odciążyłoby sędziów.

Projekt przyjmuje również zasadę bezpośredniego porozumiewania się z sądami i innymi organami zagranicznymi, a nawet przeprowadzania dowodu za granicą. W sposób bezpośredni będzie można także doręczać pisma procesowe.

Orzeczenia sądów zagranicznych byłyby uznawane z mocy prawa. Wyjątkiem byłyby sytuacje wskazane w k.p.c.