Komentując wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie „Dzieciak przeciwko Polsce” Agata Łukaszewicz napisała („Rz” z 10 grudnia), iż „po raz pierwszy Trybunał w Strasburgu uznał, że Polska naruszyła prawo do życia, przez co złamała konwencję”. [b]Tymczasem pierwsze jego orzeczenie stwierdzające, że Polska naruszyła prawo do życia zapadło 27 czerwca 2006 r. w sprawie Byrzykowski przeciwko Polsce (skarga nr 11562/05)[/b]. Ten wyrok nie był jednak dostrzeżony przez media, wskutek czego opinia publiczna nie miała okazji poznać zawartych w nim niezwykle ważnych treści. A dotyczą one odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania władz w obszarze opieki zdrowotnej, które w świetle tego orzeczenia w pewnych sytuacjach mogą skutkować jego odpowiedzialnością w pozytywnej płaszczyźnie art. 2 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
[srodtytul]Co wynika z art. 2 konwencji[/srodtytul]
Trybunał wskazał na istnienie z mocy art. 2 pozytywnych zobowiązań państwa wobec społeczeństwa w zakresie ochrony prawa do życia. Zobowiązania te polegają na obowiązku ustanowienia przez państwo przejrzystych regulacji prawnych nakładających na szpitale, tak publiczne, jak i prywatne, obowiązków podejmowania odpowiednich środków w celu ochrony życia pacjentów, jak również utworzenia skutecznego i niezależnego systemu sądowego umożliwiającego ustalenie przyczyn śmierci pacjentów powierzonych opiece lekarskiej oraz pociągnięcie do odpowiedzialności tych, którzy są za nią odpowiedzialni.
Mimo że nie można wywodzić niezależnego prawa do spowodowania ścigania i karania innej osoby, skuteczny system sądowy zgodnie z art. 2 konwencji może, a w pewnych okolicznościach musi, zakładać odniesienie do prawa karnego. Jednakże gdy naruszenie prawa do życia lub integralności osobistej nie miało charakteru umyślnego, pozytywne zobowiązanie państwa na podstawie art. 2 do utworzenia efektywnego systemu sądowego nie wymaga bezwzględnej dostępności środka o charakterze prawnokarnym w każdej sprawie. W sferze błędów w sztuce lekarskiej zobowiązanie to będzie spełnione, gdy system prawny pozwoli ofiarom na skorzystanie ze środka przed sądami cywilnymi zarówno w osobnym postępowaniu, jak i w połączeniu ze środkami prawnokarnymi w celu ustalenia odpowiedzialności lekarzy oraz ustalenia stosownego zadośćuczynienia, odszkodowania oraz publikacji orzeczenia. Pożądane jest również ustanowienie środków o charakterze dyscyplinarnym.
[srodtytul]Przede wszystkim skuteczność[/srodtytul]
