Taniej toczyć spory przed krajowym sądem niż przed obcym wymiarem sprawiedliwości

Dla polskiego przedsiębiorcy nawiązanie współpracy z europejskim odbiorcą było i jest nie tylko szansą na osiągnięcie dużego zysku, ale również oznaką pewnego prestiżu i potwierdzeniem, że jego towar ma światową jakość. Niestety, dążąc do zawarcia lukratywnych kontraktów, nasze firmy nie zawsze zważają na ryzyko i formalności.

Ryzyko zaś jest spore. W sytuacji bowiem, gdy zagraniczny kontrahent odmawia zapłaty za dostarczony towar, podjęcie jakichkolwiek działań w celu uzyskania należnej zapłaty wiąże się z korzystaniem z usług zagranicznych prawników lub polskich kancelarii specjalizujących się w obcym prawie – w efekcie z ponoszeniem dużych kosztów, i to już na początku postępowania.

Jeśli przedsiębiorcy nie zapłacono za dostarczony towar, często nie ma on płynności finansowej, a wówczas może wydawać pieniądze tylko na absolutnie niezbędne rzeczy. W tej sytuacji wielu z nich stawia sobie pytanie, czy warto toczyć sprawę sądową przed zagranicznym sądem. Niestety ze względu na koszty obsługi prawnej często gra nie jest warta świeczki.

[srodtytul]Przed obcym sądem[/srodtytul]

Zapłaty za dostarczony za granicę towar można się domagać przed sądem państwa, do którego towar trafił lub miał trafić. Zgodnie bowiem z przepisami art. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. o jurysdykcji oraz uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, może być pozwana w innym państwie członkowskim przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane (art. 5 pkt 1 lit. b). Przepisy rozporządzenia nr 44/2001 stanowią zatem, iż w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych sądem, przed którym należy wytaczać powództwo o zapłatę, jest sąd tego państwa, do którego rzeczy te zgodnie z umową zostały dostarczone albo miały zostać dostarczone.

[b]Jeśli więc kontrahent z terenu UE (osoba fizyczna lub spółka) złożył zamówienie u polskiego przedsiębiorcy, a miejsce dostawy nie było oznaczone lub znajdowało się poza granicami Polski w UE, to obecnie powództwo o zapłatę za dostarczony towar należy wytoczyć przed sądem państwa zagranicznego kontrahenta.[/b]

Błędne wytoczenie powództwa przed polskim sądem może zaś spowodować utratę wpisu sądowego czy też nawet doprowadzić do przedawnienia roszczeń.

[srodtytul]Jak się zabezpieczyć[/srodtytul]

Zagranicznych kontrahentów nie należy się bać. Przy nawiązywaniu współpracy trzeba było jednak dochować odpowiedniej staranności, która pozwoliłaby w efekcie prowadzić postępowanie o zapłatę przed polskim sądem, co zwiększy szansę i komfort w dochodzeniu zagranicznej wierzytelności.

Pierwszy sposób na uniknięcie toczenia sporu z nierzetelnym kontrahentem przed zagranicznym sądem nie jest skomplikowany. Należy na piśmie – czy to w umowie, czy w formularzu zamówienia – wskazać, iż kupujący odbierze towar w siedzibie polskiego przedsiębiorcy lub w innym miejscu w Polsce. Zgodnie bowiem z art. 5 pkt 1 lit. b rozporządzenia nr 44/2001 sprawę o zapłatę za towar toczy się przed sądem tego państwa, do którego towar został lub miał zostać dostarczony. Jeśli w umowie lub zamówieniu znalazło się proponowane postanowienie, to miejscem wykonania umowy jest Polska, niezależnie od tego, że towar trafił w efekcie do zagranicznego kontrahenta. Oczywiście zagranicznemu kontrahentowi można zaproponować pomoc w kontaktach np. z firmą transportową.

Drugim sposobem na uniknięcie toczenia sporu z nierzetelnym kontrahentem przed zagranicznym sądem jest zawarcie umowy dotyczącej jurysdykcji. W pisemnej umowie sprzedaży towaru winno się znaleźć postanowienie wskazujące np., iż sądem wyłącznie właściwym do rozstrzygnięcia sporów z niniejszej umowy będzie sąd właściwy dla siedziby sprzedającego. Jeśli takie postanowienie znalazło się w umowie, można wytoczyć powództwo przed polskim sądem.