Metodologia rankingu urzędów skarbowych: Co ocenialiśmy i jak punktowaliśmy

Urzędy skarbowe różnią się wielkością i zadaniami. Nie sposób więc traktować ich jednakowo ani oceniać osiągnięć jedną miarą. Dlatego w rankingu „Rzeczpospolitej" przygotowanym we współpracy z Ministerstwem Finansów przyznaliśmy wyróżnienia dla urzędów różnej wielkości.

Duże, średnie, małe

Ministerstwo Finansów wyróżnia trzy kategorie urzędów według kryteriów zatrudnienia:

- małe: zatrudniające do 60 pracowników,

- średnie: zatrudniające 61–130 pracowników,

- duże: zatrudniające powyżej 130 pracowników.

Oprócz „zwykłych" urzędów istnieją też wyspecjalizowane, zajmujące się obsługą dużych podatników (co najmniej jeden w każdym województwie). Ze względu jednak na specyfikę ich zadań i sposobu działania nie przyznajemy im wyróżnień. Nie wyróżniamy też urzędów kontroli skarbowej. One bowiem mają inne zadania i inny styl działania.

Wyróżnienia przyznaliśmy w trzech kategoriach:

- urzędu przyjaznego podatnikom,

- urzędu poprawiającego jakość swoich decyzji,

- urzędu efektywnego, który sprawnie egzekwuje należności podatkowe.

Urząd przyjazny podatnikom

W tej kategorii zestawiliśmy mierzalne dane, które wpływają na obsługę podatnika. Przyjęliśmy tu cztery kryteria.

- Czas oczekiwania na wydanie zaświadczeń o niezaleganiu z podatkami mierzony liczbą dni. W tej kategorii można było maksymalnie uzyskać 100 pkt za zaświadczenia wydawane od ręki. Wynik pomniejszyliśmy o wskaźnik dni pomnożony przez 10.

- Czas trwania postępowań wszczynanych na wniosek podatników. Tu również maksimum to 100 pkt, od których odjęliśmy liczbę dni takiego postępowania.

- Dobrowolność płacenia podatków. Przedstawiamy stosunek kwot podatków wpłaconych dobrowolnie do kwot ściągniętych przymusowo. Ideałem są urzędy, gdzie 100 proc. sumy zebranych podatków wpływa bez przymusu, a zatem za każdy procent tej proporcji przyznawaliśmy 1 pkt (maksimum = 100). Uznaliśmy, że miarą klasy danego urzędu jest takie działanie, które zachęca do płacenia podatków zgodnie z prawem.

- Elektronizacja postępowania. O przyjazności urzędu świadczy też procentowy wzrost dokumentów składanych drogą elektroniczną w latach 2013–2014. Tu również za każdy punkt procentowy wzrostu przyznawaliśmy jeden punkt. Przyznawaliśmy też punkty ujemne, gdy nastąpił spadek tego wskaźnika.

Urząd poprawiający jakość

Uznaliśmy, że podstawową miarą wysokiej jakości dla urzędu jest wydawanie prawidłowych decyzji, które potem nie są uchylane ani przez izby skarbowe, ani przez sądy.

Zmierzyliśmy zatem wskaźniki zmniejszenia liczby spraw uchylonych przez izby skarbowe i sądy administracyjne w latach 2013–2014. Jakkolwiek były urzędy, których decyzje w ogóle nie były uchylane (co oczywiście znakomicie o nich świadczy), to jednak doceniliśmy przede wszystkim te, które odnotowały największy postęp, czyli najbardziej zmniejszyły wskaźnik uchyleń. Każdy punkt procentowy takiego zmniejszenia jest punktem w naszej klasyfikacji – zarówno co do uchyleń przez sądy, jak też przez izby skarbowe.

Urząd efektywny

To taki, który dobrze i szybko ściąga należne podatki. Ocenialiśmy to na podstawie:

- kwoty ustaleń kontroli na jeden etat kontrolerski. Za każde 10 tys. zł przyznawaliśmy 1 punkt,

- ilości spraw (tytułów wykonawczych) załatwionych w postępowaniu egzekucyjnym. Za każdy tysiąc takich spraw dany urząd otrzymywał 10 pkt,

- szybkość postępowań egzekucyjnych. Zmierzyliśmy czas trwania egzekucji podatkowej. Od bazowej liczby 500 pkt odejmowaliśmy liczbę dni, jaką w danym urzędzie zajmuje postępowanie egzekucyjne.