To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego korzystnej dla konsumentów rozliczających nie tylko polisy UFK.

Barbara W. miała umowę ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym, która po roku (na początku 2009 r.) została rozwiązana z powodu zaprzestania płacenia składek. Choć w tym czasie uiściła 1800 zł składek, TU odmówiło jej zwrotu jakiejkolwiek części, w tym tzw. opłaty alokacyjnej.

Przed dłuższy czas kobieta czekała na wynik zaangażowania rzecznika finansowego, który złożył reklamację, żądając zwrotu nienależnie zatrzymanej opłaty, ale do ugody nie doszło i sprawa trafiła do sądu. Sąd rejonowy uwzględnił zarzut TU, że roszczenie się przedawniło, gdyż jego bieg (sześcioletni) liczy się od pobrania każdej miesięcznej opłaty, o czym powódka powinna wiedzieć i nie czekać z pozwem do 2019 r. Rozpatrując apelację powódki, Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej powziął co do tego wątpliwości, które zawarł w pytaniu prawnym do SN. Kwestia, od jakiego momentu liczyć termin przedawnienia roszczenia o nienależnie pobrane przez TU opłaty niestanowiące kosztów ochrony ubezpieczeniowej, nie była przez SN dotychczas rozstrzygana.

Sędzia SO Piotr Łakomiak wskazał w uzasadnieniu pytania, że do niedawna sądy zwykle przyjmowały, że takie roszczenie powstaje w chwili potrącenia przez TU danej opłaty, jednak w orzecznictwie następuje zmiana inspirowana także orzecznictwem TSUE w kierunku zwiększenia ochrony konsumenta (m.in. w sprawach frankowych). TSUE uważa, że termin przedawnienia może być słuszny tylko wtedy, gdy konsument miał możliwość poznania swoich praw przed rozpoczęciem biegu lub upływem tego terminu.

Czytaj więcej

Ubezpieczenia i odszkodowania
Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia

Sąd Najwyższy po przewodnictwem pierwszej prezes prof. Małgorzaty Manowskiej przychylił się do tej argumentacji. Oto pełna uchwała:

Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia konsumenta z tytułu zwrotu świadczenia nienależnego, związanego z pobraniem przez ubezpieczyciela w trakcie trwania umowy UFK opłat niestanowiących kosztów udzielonej ochrony ubezpieczeniowej, na podstawie niedozwolonych postanowień umownych (art. 3851 k.c.), nie może rozpocząć się, zanim konsument dowiedział się lub, rozsądnie rzecz ujmując, powinien dowiedzieć się o niedozwolonym charakterze postanowienia.

Adwokat Monika Puszka, z kancelarii Lubasz i Wspólnicy wskazuje, że uchwała SN wpisuje się w prokonsumencką linię orzeczniczą prezentowaną przez TSUE, który podkreśla, że konsumenci znajdują się w gorszym położeniu niż przedsiębiorca m.in. ze względu na stopień poinformowania i możliwe jest, że nie mają świadomości przysługujących im praw. Ważne, że uchwała SN nie wiąże początku biegu terminu przedawnienia z pouczeniem konsumenta przez sąd (m.in. w zakresie roszczeń), na które wskazuje SN w uzasadnieniu uchwały III CZP 6/21 dotyczącej sporów frankowych.

Sygnatura akt: III CZP 61/22 (wcześniej III CZP 56/21)