Kiedy ubezpieczyciel może żądać zrefundowania wypłaty z polisy OC od sprawcy wypadku drogowego - uchwała SN

Data wypłaty odszkodowania decyduje też o tym, jaki stan prawny ma zastosowanie do tzw. regresu wobec sprawcy, który zbiegł z miejsca wypadku. To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego.

Odszkodowanie po latach

Regres w tym wypadku dotyczył roszczenia zakładu ubezpieczeń do kierującego pojazdem o zwrot odszkodowania wypłaconego z OC komunikacyjnego. Przewiduje go art. 43 pkt 4 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PUK. Przepisy sprzed 2000 r. w ogóle nie przewidziały regresu do osoby, która zbiegła z miejsca wypadku. Uchwała SN może też dotyczyć tych starszych przypadków, jeśli szkody zostały rozliczone później.

Czytaj także: Nie za wszystkie szkody płaci sprawca

Pokłosiem takie starego wypadku (z 1998 r.) była sprawa, w której PZU domagało się od Leszka H. zapłaty 153 tys. zł jako właśnie roszczenia regresowego z tytułu odszkodowania dla ofiar wypadku: jednej śmiertelnej, i dwóch rannych wypłaconego w 2015 r. Między innymi dlatego, że długo po wypadku wprowadzono do kodeksu cywilnego zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej.

Na szosie białostockiej pozwany, jadąc z nadmierną szybkością, uderzył w jadące przed nim auto i zbiegł do lasu, nie wiadomo, czy z powodu szoku, czy bał się pobicia przez bliskich poszkodowanych – jak twierdził.

Wsteczne skutki

PZU, który wypłacił poszkodowanym 153 tys. zł, pozwał o tę kwotę sprawcę wypadku. Sąd Okręgowy w Łomży żądanie uwzględnił, z kolei Sąd Apelacyjny w Białymstoku powziął wątpliwości, czy firmie ubezpieczeniowej, który wypłaciła odszkodowanie z OC komunikacyjnego, przysługuje roszczenie o jego zwrot od sprawcy wypadku, który zbiegł z miejsca zdarzenia. Nastąpiło ono w czasie obowiązywania przepisów nieprzewidujących takiego roszczenia (chodzi o rozporządzenie ministra finansów z 9 grudnia 1992 r. w sprawie ogólnych warunków ubezpieczenia OC). I o rozstrzygnięcie zwrócił się w pytaniu prawnym do SN.

Pełnomocnik pozwanego adwokat Piotr Skalimowski przekonywał SN, że sprawca szkody winien odpowiadać tylko w zakresie, jaki przewidywało prawo w dniu wyrządzenia szkody. Oczywiście to stanowisko było korzystne dla jego klienta, bo prawo wtedy nie przewidywało takiego regresu i być może byłoby już przedawnione (po trzech latach od wypadku).

PZU miało inne stanowisko i podzielił je Sąd Najwyższy.

– Roszczenie regresowe ma charakter samoistny, odrywa się od pierwotnej przyczyny. Dla jego istoty nie ma znaczenia data wypadku, ale data wypłaty odszkodowania – powiedziała w uzasadnieniu uchwały sędzia SN Katrzyna Rothe. Regres może grozić nie tylko zbiegłemu z miejsca wypadku, ale np. też sprawcy szkody umyślnej, w stanie po użyciu alkoholu lub narkotyków.

Sygnatura. akt III CZP 95/18

OPINIA