Charyzmatyczny tyran, który rządził Kubą prawie pół wieku

Wyobraźnia Kubańczyków, stymulowana umiejętnie rozmaitymi zabiegami socjotechnicznymi, zrobiła z niego niezwyciężonego, niemal nieśmiertelnego herosa.

Aktualizacja: 19.02.2008 20:24 Publikacja: 19.02.2008 20:19

Charyzmatyczny tyran, który rządził Kubą prawie pół wieku

Foto: AFP

Temu służyło rozpowszechnianie informacji o ponad 600 nieudanych zamachach CIA na jego życie. Chciał umrzeć na polu walki, ale choroba pokrzyżowała mu plany. Zatrze się obraz Comandante w mundurze polowym, miotającego gromy na Amerykę. Kubańczycy zapamiętają go jako schorowanego staruszka w czerwonym dresie, próbującego robić dobrą minę do złej gry.Fidel Castro urodził się w 1926 r. jako dziecko z nieprawego łoża. Jego ojciec, bogaty plantator z prowincji Oriente, człowiek bezlitosny i apodyktyczny, żył ze służącą Mulatką Liną Ruz niemal na oczach żony. Trzech synów, których mu urodziła, nie darzył wielką miłością ani zainteresowaniem, ale zapewnił im przyzwoite katolickie wykształcenie. Fidela najpierw wychowywali ojcowie marianie, potem chodził do elitarnej szkoły jezuickiej w Santiago i do prestiżowego liceum jezuitów w Hawanie. Podczas studiów prawniczych na Uniwersytecie Hawańskim politykowanie wciągnęło go tak bardzo, że opuszczał wykłady. Udało mu się jednak zostać adwokatem.

Odkąd zajął się polityką, był przekonany, że wystarczy iskra, by całą wyspę ogarnął pożar. Pierwsza próba jego wzniecenia – atak na koszary Moncada w Santiago z 26 lipca 1953 r. – skończyła się jednak porażką. Dopiero trzy lata później udało mu się stworzyć regularną partyzantkę będącą w stanie pokonać armię dyktatora Fulgencio Batisty, triumfalnie wkroczyć na początku stycznia 1959 r. do Hawany i przejąć władzę.

Fidel miał obsesję na punkcie zwycięstwa i umiał nią zarażać innych. Już w partyzantce stawiał na propagandę. Do budowania jego wizerunku jako kubańskiego Robin Hooda przyczyniali się w niemałej mierze zachodni dziennikarze, którzy po spędzeniu paru dni wśród brodatych partyzantów pisali o nich entuzjastyczne artykuły. Castro zaś wygłaszał płomienne mowy, dzięki którym do jego armii dołączali wciąż nowi ochotnicy, choć utrzymywał w niej żelazną dyscyplinę, surowo karząc nawet za drobne przewinienia. Także śmiercią.

Stosunki z Ameryką układały mu się początkowo poprawnie. W kwietniu 1959 r. Castro odwiedził USA. W jednym z udzielonych tam wywiadów mówił: „Nie jestem komunistą i nie zgadzam się z komunizmem. Demokracja i komunizm to dla mnie dwie różne rzeczy”. Wkrótce zmienił zdanie. Już w maju ogłosił reformę rolną, przez co stracił poparcie klas średnich. Dwa lata później ogłosił, że Kuba jest państwem socjalistycznym, a o sobie zaczął mówić, że jest marksistą-leninistą. Komunistą był jego kompan Che Guevara, do młodzieżówki komunistycznej należał jego brat Raul. Obaj byli zafascynowani systemem radzieckim. Stworzona przez Castro Zjednoczona Partia Rewolucji Socjalistycznej w 1965 r. stała się Komunistyczną Partią Kuby. Jedyną legalnie działającą na wyspie.

Castro od początku rządził jednoosobowo. Od 1959 r. był premierem. Od 1965 r. – sekretarzem Komunistycznej Partii Kuby, od 1976 r. – szefem państwa. No i naczelnym dowódcą sił zbrojnych. Wszystko, co powiedział, było święte. Gdy zarządził, że trzeba zebrać 10 mln ton trzciny, ściągano na pola mieszczuchów. Wysyłał żołnierzy i doradców do Etiopii, Angoli i w różne miejsca Ameryki Łacińskiej. Podobnie było z lekarzami i nauczycielami.Rządził twardą ręką. Stworzył państwo policyjne. Oplótł wyspę siecią Komitetów Obrony Rewolucji, by nikt nie wymknął się spod kontroli. Powstała armia donosicieli. W latach 60. na Kubie było 60 tys. więźniów politycznych (dziś 300). Polowania na przeciwników reżimu zaczęły się zaraz po wkroczeniu partyzantów do Hawany. Wielu wojskowych i urzędników Batisty zostało rozstrzelanych bez sądu. Mówi się o 12 tys. osób postawionych przed plutonami egzekucyjnymi za rządów Castro.

Fidel milczał na temat swego życia prywatnego. Dla mediów na Kubie był to temat tabu. Żenił się dwukrotnie. W 1948 r. poślubił Mirtę Diaz. Z tego związku urodził się Fidelito, jedyne dziecko uznane przez Castro. Małżeństwo skończyło się rozwodem. Drugi raz ożenił się w 1980 r., potajemnie, z Delią Soto del Valle, z którą żył od 20 lat. Miał z nią pięciu synów. Jedyną córkę Alinę urodziła mu pochodząca z arystokratycznej rodziny Nati Revuelta, mężatka zakochana w Fidelu. Od kiedy Alina zamieszkała w 1994 r. za granicą, ostro krytykuje ojca.

Od wielkich zwycięstw do wielkiej porażki

? 27 lipca 1953 – nieudany atak oddziałów Fidela i Raula Castro na koszary Moncada w Santiago. Próba wzniecenia powstania kończy się klęską. Bracia zostają zatrzymani i skazani na 15 lat więzienia. Po amnestii udają się na wygnanie do Meksyku;

? 26 listopada 1956 – Castro z grupą81 partyzantów wypływają jachtem Granma z Meksyku w kierunku Kuby. Dobijają do prowincji Oriente. Po ciężkich walkach z żołnierzami dyktatora Fulgencio Batisty Castro i jego 12 towarzyszy (w tym Raul i Che Guevara) docierają do gór Sierra Maestra, gdzie tworzą zalążek armii powstańczej;

? styczeń 1959 – Batista ucieka na Dominikanę, partyzanci wkraczają do Hawany;

? 17 maja 1959 – Castro podpisuje ustawę o reformie rolnej. Wielcy posiadacze ziemscy tracą latyfundia. USA grożą ingerencją;

? 1960 – rząd przystępuje do nacjonalizacji firm zagranicznych;? maj 1960 – Kuba i ZSRR przywracają stosunki dyplomatyczne;

? 20 października 1960 – Stany Zjednoczone ogłaszają embargo na eksport z Kuby, wkrótce zrywają również stosunki dyplomatyczne z wyspą;

? 17 – 19 kwietnia 1961 – nieudana inwazjaw Zatoce Świń. Bierze w niej udział 1500 uchodźców kubańskich i najemników;

? 2 grudnia 1961 – Castro ogłasza, że jest marksistą-leninistą;

? 5 sierpnia 1962 – początek kryzysu rakietowego, świat staje na krawędzi konfliktu atomowego;

? 22 października 1962 – prezydent Kennedy ogłasza blokadę statków z bronią. ZSRR ustępuje i na początku listopada ogłasza likwidację baz rakietowych na Kubie;

? kwiecień 1963 – pierwsza oficjalna wizyta Castro w ZSRR;

? lipiec 1972 – Kuba przyjęta do RWPG;

? kwiecień 1989 – Michaił Gorbaczow składa wizytę na Kubie. Tematem rozmów jest pieriestrojka. Castro nie chce zmian;

? czerwiec 1990 – Gorbaczow postanawia, że wymiana z Kubą będzie się opierać na zasadach rynkowych;

? wrzesień 1992 – Hawana i Moskwa uzgadniają wyjście z Kuby ostatnich żołnierzy rosyjskich;

? styczeń 1998 – Jan Paweł II składa wizytę na Kubie. Apeluje o demokratyczne otwarcie;

? marzec 2003 – 75 opozycjonistów zostaje skazanych na kary do 28 lat więzienia;

? 31 lipca 2006 – władze Kuby podają, że z powodu złego stanu zdrowia Comandante, jego obowiązki przejmuje czasowo Raul Castro;

? 19 lutego 2008 – Fidel Castro oznajmia,że rezygnuje z władzy.

Temu służyło rozpowszechnianie informacji o ponad 600 nieudanych zamachach CIA na jego życie. Chciał umrzeć na polu walki, ale choroba pokrzyżowała mu plany. Zatrze się obraz Comandante w mundurze polowym, miotającego gromy na Amerykę. Kubańczycy zapamiętają go jako schorowanego staruszka w czerwonym dresie, próbującego robić dobrą minę do złej gry.Fidel Castro urodził się w 1926 r. jako dziecko z nieprawego łoża. Jego ojciec, bogaty plantator z prowincji Oriente, człowiek bezlitosny i apodyktyczny, żył ze służącą Mulatką Liną Ruz niemal na oczach żony. Trzech synów, których mu urodziła, nie darzył wielką miłością ani zainteresowaniem, ale zapewnił im przyzwoite katolickie wykształcenie. Fidela najpierw wychowywali ojcowie marianie, potem chodził do elitarnej szkoły jezuickiej w Santiago i do prestiżowego liceum jezuitów w Hawanie. Podczas studiów prawniczych na Uniwersytecie Hawańskim politykowanie wciągnęło go tak bardzo, że opuszczał wykłady. Udało mu się jednak zostać adwokatem.

Pozostało 84% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1021
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1020
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1019
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1017