„Nowy Kennedy” porwał berlińczyków

200 tysięcy osób przybyło wczoraj wieczorem pod kolumnę Zwycięstwa w Berlinie, by zobaczyć Baracka Obamę. Choć nie usłyszeli nic nowego, kandydat na prezydenta USA i tak nikogo nie rozczarował.– Europa jest najważniejszym sojusznikiem Ameryki. Czas zbudować nowe mosty – tak brzmiało posłanie Baracka Obamy skierowane do europejskich stolic. Jego zdaniem prawdziwe partnerstwo wymaga stałego rozwoju. – Sojuszników, którzy się nawzajem słuchają i uczą – mówił, choć nie powiedział wprost, że oczekuje od nich udziału w kosztach zachowania pokoju na świecie. Mówiąc o sytuacji w Afganistanie, oświadczył jednak, że Ameryka nie da sobie sama rady, a naród Afganistanu potrzebuje „zarówno naszych, jak i waszych wojsk”.

Obama mówił o przyjaźni amerykańsko-niemieckiej zawiązanej 60 lat temu w czasie radzieckiej blokady Berlina Zachodniego, o wojnie w Iraku. O konieczności rozbrojenia nuklearnego oraz pomocy dla regionów jej potrzebujących oraz o walce z międzynarodowym terroryzmem.

– Jak było do przewidzenia, nie było w tym przemówieniu krytyki prezydenta George’a W. Busha, ale wizja świata, jaką zaprezentował, różni się od programu obecnego prezydenta USA – komentował John Kornblum, były ambasador USA w Niemczech. – Przemawiał jak prezydent świata – ocenił komentator drugiego programu telewizji publicznej.

Większą popularnością niż senator z Illinois cieszył się w Berlinie tylko, przed blisko półwiekiem, John Kennedy

Barack Obama nie użył wczoraj w Berlinie ani razu ulubionego słowa „change” (zmiana), wypisanego nawet na kadłubie samolotu, którym przybył do Berlina.

Wizytę w Niemczech rozpoczął od godzinnego spotkania w urzędzie kanclerskim z kanclerz Angelą Merkel. W centrum Berlina witały go tłumy. Kamery śledziły każdy jego krok i gest. „Superstar”, „książę z bajki” „nowy Kennedy” – pisały niemieckie gazety. Doszukano się nawet niemieckich przodków kandydata demokratów na prezydenta ze strony matki. – Większą popularnością cieszył się chyba tylko John Kennedy – wspominali komentatorzy w telewizyjnych programach. Bez końca cytowano wyniki ankiet socjologicznych, z których wynika, że trzy czwarte obywateli Niemiec życzyłoby sobie, aby Barack Obama został kolejnym prezydentem Stanów Zjednoczonych. John McCain ma zaledwie dziesięć procent zwolenników.„Obama rozbudził nadzieję Niemców i Europejczyków na odnowienie relacji transatlantyckich” – tłumaczył szef niemieckiej dyplomacji Frank-Walter Steinmeier w wywiadzie dla „Die Zeit” przyczyny zauroczenia swych współobywateli gościem z USA.

Po rozmowach z Barackiem Obamą nie krył zadowolenia, gdyż, jak powiedział, „mamy takie samo zdanie na temat naszego zaangażowania w regionach konfliktów”. – Obama był w Berlinie bardzo ostrożny. Poruszył wiele tematów, ale nie przedstawił żadnych konkretnych propozycji, obawiając się reakcji w Stanach. W końcu nie jest prezydentem – ocenił Simon Koschut z Niemieckiego Towarzystwa Polityki Zagranicznej (DGAP).Kandydat na prezydenta USA wybrał Berlin na miejsce jedynego swego publicznego wystąpienia w czasie europejskiej podróży, której kolejnymi etapami będą Paryż i Londyn. Wywołało to tam nieskrywaną irytację. Niemieccy politycy dawali do zrozumienia, że wybór Berlina jest wyrazem uznania dla rosnącej roli Niemiec w polityce międzynarodowej. Przemówienie Obamy transmitowały trzy największe amerykańskie stacje telewizyjne: CNN, Fox News i MSNBC.

Barack Obama to reprezentant innej Ameryki – mówi „Rz” Andreas Etges, politolog z Wolnego Uniwersytetu w Berlinie

Rz: Wizyta Baracka Obamy wywołuje w Berlinie ogromne zamieszanie. Dlaczego?

Andreas Etges: Nigdy wcześniej nie zdarzyło się, aby zagraniczny polityk przeniósł do Niemiec kampanię wyborczą z własnego kraju. Barack Obama uczynił to z pełną świadomością. Dlaczego wybrał właśnie Berlin, a nie Londyn czy Paryż, skoro to Francja przewodniczy obecnie Unii Europejskiej?

Amerykanie mają historycznie skomplikowane relacje z Francją. Było to widać zwłaszcza kilka lat temu, gdy Paryż odmówił wsparcia amerykańskiej interwencji w Iraku. Tak samo postąpił Berlin, ale gniew Amerykanów skierował się głównie na Francuzów. Wielka Brytania jest wprawdzie wiernym sojusznikiem USA, lecz premier Gordon Brown ma wiele problemów wewnętrznych.

A Berlin jest dla Amerykanów symbolem szczególnych więzi z Niemcami po wojnie. Żywa jest pamięć o amerykańskim moście powietrznym, dzięki któremu ocalał okrążony przez Armię Czerwoną Berlin Zachodni. Berlin kojarzy się z Johnem F. Kennedym i Ronaldem Reaganem, który wzywał tu Michaiła Gorbaczowa do otwarcia Bramy Brandenburskiej i obalenia muru będącego symbolem zimnej wojny. Niemcy z kolei postrzegają Obamę jako reprezentanta innej Ameryki, innej niż ta, która kojarzy się im z nazwiskiem George’a W. Busha. To wszystko stwarza świetną scenerię dla wystąpienia Baracka Obamy.

Czego Europa będzie mogła oczekiwać od Obamy, jeżeli wygra on wybory prezydenckie?

Z jednej strony pogłębienia partnerstwa, a więc gotowości USA do współpracy z sojusznikami i mniej jednostronnych decyzji Waszyngtonu. Z drugiej oczekiwać należy postulatów większego zaangażowania Europy w zapewnie- nie pokoju na świecie. Niemcy muszą się liczyć z mniej lub bardziej zawoalowanymi żądaniami zwiększenia liczby wojsk w Afganistanie. Berlin może mieć więc z Obamą znacznie więcej problemów niż z obecną administracją amerykańską...

Czy w sprawie tarczy antyrakietowej Obama zmieni obecną politykę Waszyngtonu?

Mam wrażenie, że w nieco większym stopniu niż McCain gotów jest uwzględnić szerszy kontekst, w tym stanowisko Rosji. Mówił już, że nie chce dzielić Europy na starą i nową, jak robiła to administracja Busha. Zasadniczych różnic między obydwoma politykami w tej sprawie nie ma, ale Obama mówi innym tonem, a to nie jest bez znaczenia.

—rozmawiał Piotr Jendroszczyk