Liczą na ukaranie Rosji

Korespondencja z Brukseli

– Mam nadzieję, że Polska wykorzysta przewodnictwo w UE, by wprowadzić sankcje wizowe i zamrozić aktywa osób zamieszanych w zabójstwo Siergieja Magnickiego – mówi „Rz" William Browder, szef funduszu inwestycyjnego Hermitage Capital Management, który od półtora roku walczy o sprawiedliwość dla zmarłego przyjaciela.

Zmarł w areszcie

Browder rozmawiał o tym z ministrem spraw zagranicznych Radosławem Sikorskim i z posłem SLD Ryszardem Kaliszem. Według niego za doprowadzenie do śmierci w moskiewskim areszcie 37-letniego adwokata, który miał odwagę donieść prokuraturze o korupcji w MSW, odpowiada około 60 osób. Zatrzymany, torturowany, pozbawiony opieki medycznej Magnicki zmarł w listopadzie 2009 roku po roku spędzonym w areszcie, zanim zdołano mu przedstawić zarzuty. Śledczy próbowali go zmusić do zeznawania przeciwko funduszowi Hermitage, który piętnował korupcję w Rosji i został za to ukarany zakazem inwestycji oraz odebraniem części zależnych spółek.

Browderowi i jego przyjaciołom udało się nagłośnić sprawę śmierci Magnickiego i rozpocząć światową kampanię zmierzającą do ukarania winnych.

– Apeluję w parlamentach – Europejskim, amerykańskim, niemieckim, polskim i holenderskim. Będę apelował do  wszystkich. Nie przestanę, dopóki winni nie zostaną ukarani – mówił Browder w Brukseli na spotkaniu z eurodeputowanymi należącymi do delegacji parlamentarnej ds. relacji UE z Rosją. Został na nie zaproszony z inicjatywy Marka Migalskiego, eurodeputowanego PJN.  – Unia powinna rozważyć sankcje. A także kłaść nacisk na konieczność przestrzegania praw człowieka w Rosji, gdy rozmawia z nią o biznesie – mówi „Rz" Migalski.

Wyjątkowy instrument

Szef Hermitage przekonał już Szwajcarię do zamrożenia aktywów osób zamieszanych w tę sprawę, inicjatywa sankcji spotkała się też z przychylnym odzewem ze strony amerykańskich i kanadyjskich senatorów. – Liczę, że zapadną decyzje – mówi Browder. Również w UE o sprawie jest głośno. Parlament Europejski w rezolucji z grudnia 2010 roku wezwał Rosję do uczciwego procesu i ukarania winnych. Do Komisji Europejskiej i unijnych rządów zaapelował o rozważenie sankcji wizowych dla tych osób oraz zamrożenie środków na ich kontach bankowych i zablokowanie innych aktywów znajdujących się w państwach UE.

Jest jednak mało prawdopodobne, żeby UE zastosowała tak zdecydowane środki. – Gdybyśmy użyli ich wobec osób zamieszanych w sprawę Magnickiego, natychmiast podniosłyby się głosy, żeby karać innych winnych nieuczciwych śledztw w Rosji. A byłoby ich wielu. Sankcje są instrumentem wyjątkowym, stosowanym zwykle wobec najwyższych rangą polityków – mówi nieoficjalnie „Rz" unijny dyplomata. Unijne instytucje namawiają natomiast Rosję do uczciwego śledztwa. Mówił o tym obecny na spotkaniu w Parlamencie Europejskim przedstawiciel unijnej służby dyplomatycznej. Jednak Browder, a także najbardziej krytyczni eurodeputowani nie wierzą w taką możliwość.

W kogo sankcjami

– Niezależne śledztwo w Rosji? Czy pan jest poważny? Nie traćmy czasu na rozmowy o rzeczach niemożliwych – mówił do unijnego urzędnika Vytautas Landsbergis, eurodeputowany litewski, były prezydent.

UE stosuje sankcje wobec pojedynczych osób – obecnie ma na liście 17 krajów. Sankcje wizowe dotknęły przedstawicieli władz Białorusi. Karane są osoby zamieszane w masowe łamanie praw człowieka czy represje wobec ludności, np. w Syrii, Birmie, Libii czy Iranie. Tam, gdzie sytuacja jest niestabilna i utrzymują się konflikty zbrojne, UE sankcjami wizowymi i zamrożeniem aktywów karze łamiących embargo na dostawy broni (Somalia), stanowiących zagrożenie dla pokoju i integralności terytorialnej (Bośnia i Hercegowina, Wybrzeże Kości Słoniowej i Erytrea). Sankcje spotykają osoby powiązane z byłymi skorumpowanymi i represyjnymi rządami (Tunezja, Egipt, Liberia), są też w arsenale środków przeciw osobom pomagającym w ukrywaniu się zbrodniarzy wojennych z byłej Jugosławii.

Apel o uczciwe śledztwo