Rzeczpospolita
Wydarzenia

Żydzi są plemieniem czy wspólnotą religijną?

Zna­ny ame­ry­kań­ski ge­ne­tyk Har­ry Ostrer ogło­sił, że Ży­dzi ma­ją wspól­ne DNA. Sy­jo­ni­ści są za­chwy­ce­ni, ale wie­lu hi­sto­ry­ków uwa­ża, że to „bla­ga"

Publikacja: 11.05.2012 20:56

Żydzi są plemieniem czy wspólnotą religijną?

Foto: Fotorzepa, Rafał Guz rg Rafał Guz

Piotr Zychowicz

Har­ry Ostrer jest pro­fe­so­rem w Al­bert Ein­ste­in Col­le­ge of Me­di­ci­ne w No­wym Jor­ku. Je­go no­wa książ­ka „Le­ga­cy: A Ge­ne­tic Hi­sto­ry of the Je­wish Pe­ople" („Spu­ści­zna: ge­ne­tycz­na hi­sto­ria Ży­dów") wy­wo­ła­ła za­żar­tą dys­ku­sję w śro­do­wi­skach ży­dow­skich w dia­spo­rze i w Izra­elu. Jak na­pi­sał dzien­nik „Ha­arec", ame­ry­kań­ski na­uko­wiec „wsa­dził kij w mro­wi­sko".

Stwier­dził on bo­wiem, że ist­nie­ją „bio­lo­gicz­ne pod­sta­wy ży­dow­sko­ści" i kon­kret­ne „ży­dow­skie ge­ny". Ma­ją je za­rów­no Ży­dzi z Eu­ro­py (Asz­ke­na­zyj­czy­cy) oraz Ży­dzi z Bli­skie­go Wscho­du (Se­far­dyj­czy­cy). Co świad­czy, że są ze so­bą bli­sko spo­krew­nie­ni. We­dług wy­li­czeń Ostre­ra 80 proc. ży­dow­skich męż­czyzn i 50 proc. ko­biet ma kod ge­ne­tycz­ny świad­czą­cy o tym, że wy­wo­dzą się z Bli­skie­go Wscho­du.

Resz­ta do­sta­ła się do ży­dow­skiej pu­li ge­ne­tycz­nej po­przez kon­wer­sję na ju­da­izm, mie­sza­ne mał­żeń­stwa itp. We­dług Ostre­ra Ży­dzi mi­mo wie­ków ży­cia w roz­pro­sze­niu by­li w sta­nie za­cho­wać ta­ką „czy­stość ge­ne­tycz­ną" dla­te­go, że ich spo­łecz­no­ści by­ły nie­zwy­kle ho­mo­ge­nicz­ne. Szcze­gól­nie Ży­dzi asz­ke­na­zyj­scy nie­chęt­nie mie­sza­li się ze swo­imi chrze­ści­jań­ski­mi są­sia­da­mi w Pol­sce czy na Wę­grzech.

80 proc. żydowskich mężczyzn ma wywodzić się z Bliskiego Wschodu

Mia­ło to rów­nież swo­je ne­ga­tyw­ne efek­ty ubocz­ne – skut­kiem du­żej ilo­ści związ­ków mię­dzy bli­skim krew­ny­mi jest więk­sza po­dat­ność dzi­siej­szych Ży­dów na wie­le cho­rób. Jed­no­cze­śnie ma­ją oni śred­nio znacz­nie wyż­sze IQ niż resz­ta spo­łe­czeń­stwa. Na przy­kład w USA Ży­dzi sta­no­wią nie­speł­na 3 pro­cent po­pu­la­cji, a od 1950 ro­ku do­sta­li 25 proc. przy­zna­nych ame­ry­kań­skim na­ukow­com No­bli. Sta­no­wią 20 proc. naj­wyż­szej ka­dry kie­row­ni­czej oraz 22 proc. stu­den­tów z naj­lep­szy­mi oce­na­mi.

Książ­ka Ostre­ra zo­sta­ła ode­bra­na ja­ko wy­zwa­nie rzu­co­ne gru­pie hi­sto­ry­ków i ge­ne­ty­ków, któ­rzy uwa­ża­ją, że coś ta­kie­go jak „ple­mię ży­dow­skie" nie ist­nie­je. Naj­słyn­niej­szym z tych ba­da­czy jest Szlo­mo Sand, izra­el­ski hi­sto­ryk, au­tor słyn­nej książ­ki „Wy­my­śle­nie na­ro­du ży­dow­skie­go". Sand i je­go zwo­len­ni­cy uwa­ża­ją, że na­ród ży­dow­ski zo­stał wy­my­ślo­ny przez sy­jo­ni­stów pod ko­niec XIX wie­ku.

Wcze­śniej Ży­dzi funk­cjo­no­wa­li tyl­ko ja­ko wspól­no­ta re­li­gij­na. Ży­da­mi nie by­li więc wca­le po­tom­ko­wie ple­mie­nia wy­pę­dzo­ne­go nie­gdyś z Bli­skie­go Wscho­du, ale lu­dzie z ca­łe­go świa­ta, któ­rych przod­ko­wie na­wró­ci­li się nie­gdyś na ju­da­izm. Dla­te­go wła­śnie Ży­dzi ży­li w tak róż­nych miej­scach na zie­mi i dla­te­go bia­li Ży­dzi z Nie­miec wy­glą­da­ją zu­peł­nie ina­czej niż czar­no­skó­rzy Ży­dzi z Etio­pii.

Dla­cze­go jed­nak Ży­dzi miesz­ka­ją­cy w Pol­sce od­róż­nia­li się od resz­ty spo­łe­czeń­stwa? Sand twier­dzi, że by­li oni po­tom­ka­mi Cha­za­rów, tu­rec­kie­go ple­mie­nia znad Mo­rza Ka­spij­skie­go, któ­re prze­szło na ju­da­izm we wcze­snym śre­dnio­wie­czu, a na­stęp­nie przy­wę­dro­wa­ło do Pol­ski. Zgod­nie z teo­rią San­da „po­wrót" Ży­dów z Eu­ro­py na Bli­ski Wschód i za­ło­że­nie pań­stwa Izra­el by­ły więc „wiel­ką huc­pą".

Co Sand są­dzi o usta­le­niach Ostre­ra? – To stek bzdur – po­wie­dział „Rz" pro­fe­sor. – Trud­no uwie­rzyć, że ktoś na po­cząt­ku XXI wie­ku ro­bi ba­da­nia ge­ne­tycz­ne i snu­je ja­kieś ab­sur­dal­ne teo­rie ra­so­we. Przy­po­mi­na to po­mia­ry cza­szek w pew­nych pa­skud­nych cza­sach. Książ­ka Ostre­ra to nie dzie­ło na­uko­we tyl­ko ide­olo­gicz­ne. Ostrer naj­pierw wy­my­ślił so­bie te­zę, a po­tem sta­rał się ją udo­wod­nić – pod­kre­ślił Szlo­mo Sand.

© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita

Kościół Ewa Kopacz Kopalnie Surowców Skalnych

Har­ry Ostrer jest pro­fe­so­rem w Al­bert Ein­ste­in Col­le­ge of Me­di­ci­ne w No­wym Jor­ku. Je­go no­wa książ­ka „Le­ga­cy: A Ge­ne­tic Hi­sto­ry of the Je­wish Pe­ople" („Spu­ści­zna: ge­ne­tycz­na hi­sto­ria Ży­dów") wy­wo­ła­ła za­żar­tą dys­ku­sję w śro­do­wi­skach ży­dow­skich w dia­spo­rze i w Izra­elu. Jak na­pi­sał dzien­nik „Ha­arec", ame­ry­kań­ski na­uko­wiec „wsa­dził kij w mro­wi­sko".

Pozostało 89% artykułu
Ukraińscy żołnierze wojsk rakietowych w czasie prowadzenia ostrzału
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1024
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
Materiał Promocyjny
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Świat
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Ukraiński żołnierz w okopie
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1023
Ukraiński czołg
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Ukraińscy żołnierze
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1021
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
Materiał Promocyjny
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
e-Wydanie