Ambicje Kliczki rozbijają koalicję

Poszło o to, kto będzie pełnił obowiązki prezydenta, czym dziś zajmuje się deputowany Batkiwszczyny Ołeksandr Turczynow. Lider UDAR-u, Witalij Kliczko, chciał je dla swojego człowieka, Wiktora Pynzenyka. Gdy mu odmówiono, postanowił, że nikt z jego partii nie wejdzie do rządu.

– Nie wiadomo nawet, czy w czwartek UDAR poprze nową ekipę – przyznaje „Rz" Mykoła Kniażycki, deputowany Batkiwszczyny.

Rząd kierowany przez Arsenija Jaceniuka i tak otrzyma wotum zaufania, bo chcą na niego głosować deputowani Partii Regionów. Co prawda jeszcze kilka dni temu popierali Janukowycza. Teraz jednak liczą, że zdobędą zaufanie Majdanu i unikną odpowiedzialności za to, co robił poprzedni reżim.

Już w środę przed południem Kliczko zapowiadał, że zgodzi się na wejście działaczy UDAR-u do rządu tylko wtedy, jeśli cała opozycja uzna, że to on jeden będzie jej kandydatem w wyborach prezydenckich.

Ale na spełnienie i tego warunku Kliczki Batkiwszczyna się nie zgodziła.

– Kliczko nie chce brać odpowiedzialności za bardzo trudne decyzje, jakie nas czekają, i w ten sposób stracić swoich zwolenników – przyznał „Rz" wiceprzewodniczący nacjonalistycznej partii Swoboda, Rusłan Koszuliński.

W rozpisanych na 25 maja wyborach prezydenckich partię będzie niemal na pewno reprezentować Julia Tymoszenko. Na razie ma słabe poparcie, ale jest znana z doskonałego prowadzenia kampanii wyborczych.

Jej ugrupowanie już teraz odgrywa główną rolę w nowym rządzie. Ma nie tylko tekę premiera, ale to także ludzie Batkiwszczyny będą odpowiedzialni za wynegocjowanie umowy stowarzyszeniowej z Unią, finanse, sprawiedliwość i politykę socjalną. To ryzykowny układ, bo wielu Ukraińcom Tymoszenko kojarzy się z zawiedzionymi nadziejami po pomarańczowej rewolucji i alternatywnymi wobec Janukowycza układami oligarchicznymi.

Mimo to do rządu zdecydowała się wejść Swoboda. Mianuje jednego z wicepremierów, a także ministrów rolnictwa i ekologii. Sam lider partii Ołeh Tiahnybok do nowej ekipy jednak nie wszedł.

Ofertę objęcia stanowiska zastępcy szefa Rady Bezpieczeństwa Narodowego przy prezydencie otrzymał zaś lider jeszcze bardziej radykalnego ugrupowania Prawy Sektor, Dmytro Jarosz. Na razie jednak nie wiadomo, czy propozycję przyjmie.

Wiele tek przypadło przedstawicielom innych, poza Prawym Sektorem, organizacji pozaparlamentarnych, które zrodziły się w trakcie trzech miesięcy protestów na samym Majdanie. Tetiana Czornowoł, najsłynniejsza ukraińska dziennikarka śledcza, stanie na czele nowego urzędu antykorupcyjnego. Inny członek Rady Majdanu, Jegor Sobolew, pokieruje także nowo utworzonym Komitetem Lustracyjnym. Ministerstwem Kultury będzie zarządzał Jewhen Niszczuk, który koordynował wystąpienia na scenie na placu Niepodległości przez ostatnie trzy miesiące. Z kolei lekarka i poetka Olga Bohomolec będzie odpowiedzialna za pomoc humanitarną. Ministrem młodzieży i sportu został Dmytro Bułatow. To on organizował „automajdan": kolumny setek samochodów, którymi działacze opozycji blokowali budynki administracji i specjalne oddziały milicji Berkut. Zapłacił za to wysoką cenę: porwany trzy tygodnie temu przez ludzi mówiących z wyraźnie rosyjskim akcentem, był torturowany i tylko cudem uszedł z życiem. Kandydata na szefa MON ma z kolej przedstawić sotnia afgańska złożona z weteranów, którzy byli szczególnie zaangażowani w walkę z oddziałami milicji. Na razie nie wiadomo, kogo wskaże.

Ukraińską dyplomacją ma pokierować Andrij Deszczyna. To zawodowy dyplomata, który m.in. pracował przez kilka lat w ukraińskiej ambasadzie w Warszawie i był organizatorem buntu personelu MSZ przeciwko Janukowyczowi. Na czele ministerstwa gospodarki stanie Paweł Szeremeta, ekonomista związany z prestiżową Akademią Kijowsko-Mohylańską i zwolennik liberalnej polityki rynkowej. Będzie współpracował z nowym ministrem finansów Ołeksandrem Szłapakiem, byłym wiceprezesem ukraińskiego banku centralnego i wieloletnim znajomym Jaceniuka.

Uzgodnienie składu nowej ekipy było tak trudne, że jeszcze na trzy godziny przed oficjalnym terminem jej zaprezentowania na Majdanie Łesia Orobets, deputowana Batkiwszczyny, przyznała „Rz", że nie ma pojęcia, kto jakie resorty dostanie.

– Są wśród nas liberałowie, nacjonaliści, socjaldemokraci. Do tej pory te różnice nie były ważne, bo chodziło o obalenie dyktatury. Teraz wychodzą na jaw, szczególnie że trzeba tak szybko uzgodnić wspólny program nowego rządu – tłumaczy Rusłan Koszuliński powody, dla których rozmowy były tak trudne.

Jaceniuk najwyraźniej miał obawy, czy jego ekipa zda pierwszy egzamin i zostanie zaakceptowana przez Majdan. Dlatego starannie wyreżyserowano scenariusz prezentacji składu nowego rządu. Zanim do tego doszło, kilku znanych organizatorów protestów wygłosiło emocjonalne przemówienia.

– Ostatni raz byłam przed wami w tym miejscu w nocy 19 lutego, kiedy Berkut uzbrojony w karabiny był dosłownie kilkadziesiąt metrów przede mną. Myślałam wtedy, że to już koniec, ale że warto umierać za przyszłość wolnej Ukrainy, prawo do godnego życia, przyszłość naszych dzieci. Ale teraz moment jest inny: musimy razem pracować dla dobra kraju – apelowała Czornowoł. Majdan ze spokojem zaakceptował nowy rząd.

Arsenij Jaceniuk, premier

40-letni ekonomista był faktycznym liderem partii Batkiwszczyna przez ostatnie dwa i pół roku, gdy Julia Tymoszenko siedziała w więzieniu. Ma duże doświadczenie w rządzeniu, był m.in. ministrem gospodarki, szefem MSZ i przewodniczącym parlamentu. Gorący zwolennik integracji z UE, umowę celną z Rosją uważa za próbę odtworzenia ZSRR. Jest jednak przeciwnikiem prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.