Nawet Kreml nie pomoże

Szef Gazpromu Aleksiej Miller przyleciał we wtorek do Aten w wyjątkowo trudnym momencie. Kilka godzin wcześniej prezydent wydał dekret, w którym żąda natychmiastowego przekazania przez samorządy i przedsiębiorstwa państwowe wszystkich posiadanych funduszy. Premier Aleksis Cipras ma nadzieję, że w ten sposób uzyska do 2 mld euro, czyli tyle, ile potrzeba na wypłacenie emerytur i pensji urzędnikom państwowym. Tyle że władze samorządowe i dyrektorzy państwowych firm przynajmniej na razie odmawiają spełnienia polecenia Aten.

– Sytuacja jest niezwykle trudna. Administracja, banki, przedsiębiorstwa tracą płynność. Każdy domaga się zapłaty natychmiast w gotówce, odrzuca możliwość udzielenie kredytu – mówi „Rz" Kiriakos Filimis, ekspert ateńskiego instytutu badań gospodarczych Eliamep.

Gazprom nie zapłaci

Ratunek miał przyjść z Moskwy. W czasie weekendu „Spiegel" podał, powołując się na źródła w greckim rządzie, że Gazprom wypłaci Atenom 5 mld euro. Taka miałaby być zaliczka za opłaty tranzytowe, jakie rosyjski potentat mógłby płacić Grekom za tranzyt gazociągu Turkish Stream biegnącego z Rosji pod Morzem Czarnym przez Turcję aż do Grecji.

W czasie wtorkowego spotkania szefa Gazpromu Aleksieja Millera z Ciprasem padły jednak tylko ogólniki. Budowa Turkish Stream, choć ogłoszona już przez Władimira Putina, pozostaje bowiem na razie jedynie mglistą koncepcją. Moskwa nie porozumiała się w tej sprawie z Ankarą: oba kraje dzieli spór o wysokość opłat tranzytowych.

Znacznie poważniejszym problemem jest jednak brak zgody Unii Europejskiej na tę inwestycję. A bez tego Gazprom po prostu nie będzie miał klientów na dostarczany surowiec.

– Jak zareagujemy na ten pomysł? To jest do pewnego stopnia ta sama historia, co z South Stream (inny porzucony przez Gazprom projekt budowy gazociągu na południu Europy – red.). Ogłoszono ważną decyzję dla bezpieczeństwa dostaw do Europy Południowo-Wschodniej bez wcześniejszego skonsultowania się z nami – powiedział w wywiadzie dla rosyjskiego dziennika „Kommiersant" komisarz ds. energii UE Maros Sefcovic.

Cipras nie chce ciąć emerytur

Czy w tej sytuacji Grecja okaże się pierwszym rozwiniętym krajem świata, który nie spłaci swojego długu wobec MFW? I który jako bankrut zostanie wyrzucony ze strefy euro?

– Nie wierzę w to. Ani przytłaczająca większość greckiego społeczeństwa, ani rząd Ciprasa nie chcą tego. Wiedzą, że koszty dla Grecji byłyby ogromne. W ostatnich pięciu latach Grecja straciła 25 proc. swojego dochodu narodowego, Grexit spowodowałby jeszcze większe straty dla naszej gospodarki – uważa Filimis.

Rząd Ciprasa nie może dojść do porozumienia z Brukselą, bo odmawia przeprowadzenia kluczowych reform, w tym dalszej redukcji emerytur i zatrudnienia w administracji publicznej, a także kontynuacji procesu prywatyzacji. Grecki premier nie zgadza się także na to, aby nadwyżka pierwotna budżetu wynosiła 3 proc. PKB, co zdaniem Unii jest konieczne, aby kraj zaczął spłacać swoje gigantyczne (175 proc. PKB) zadłużenie.

– Cipras może pójść na niewielkie ustępstwa, np. w sprawie prywatyzacji portów i ośrodków turystycznych na wyspach, ale już nie sprzedaży przedsiębiorstw użyteczności publicznej czy elektrowni. Obniżka emerytur i zatrudnienia jest z jego punktu widzenia wykluczona. To zbytnio odbiegałoby od programu Syrizy ogłoszonego przed wyborami – uważa Kiriakos Filimis.

W tej sytuacji szef rządu może ogłosić albo referendum w sprawie akceptacji warunków Brukseli, albo wręcz przedterminowe wybory.