Dyktator knebluje usta Białorusinom

Laureat pokojowego Nobla Aleś Bialacki skazany na 10 lat więzienia

Sąd w Mińsku skazał na 10 lat pozbawienia wolnego białoruskiego laureata Pokojowej Nagrody Nobla Alesia Bialackiego

Tak prestiżowa nagroda przyniosła ulgę czy bardziej obciążyła?

Osobiście mam w związku z tym znacznie więcej obowiązków. Nagroda dała możliwość nagłośnienia tematu Białorusi, dzięki niej możemy opowiedzieć o męstwie tych wielu Białorusinów znajdujących się za kratami. To, czym się obecnie zajmuję, reprezentując męża, jest sprawą odpowiedzialną i niełatwą. Nagroda nie ulżyła jednak sytuacji Alesia w więzieniu, lecz odwrotnie. Był sądzony w kajdankach wraz ze swoimi przyjaciółmi. Czegoś takiego wcześniej nie było. Tak Mińsk zareagował na tę nagrodę, lekceważąc ją i demonstrując władzę.

Historia pamiętała dotychczas tylko dwa przypadki więzionych noblistów: Carl von Ossietzky w hitlerowskich Niemczech oraz Liu Xiaobo w komunistycznych Chinach. Czym jest łukaszenkowska Białoruś?

To system totalitarny. Czytając niegdyś George’a Orwella myśleliśmy, że to coś nieprawdopodobnego. Dzisiaj to obserwujemy na Białorusi. Niestety, totalitaryzm na świecie nie jest czymś nowym, ale najgorsze jest to, że ciągle się odradza. Człowiek jeszcze nie wymyślił patentu na to, by zapobiegać totalitaryzmom, dyktaturom. Dlatego jest tak ważne, by społeczeństwa analizowały swoją historie, wyciągały właściwe wnioski, by nie powtarzały błędów.

Ma pani kontakt z mężem?

Alesia odwiedzają adwokaci, ale i z tym na Białorusi jest ciężko. Jednego prawnika już wsadzono za kraty, odebrano też prawo wykonywania zawodu. Ciężko znaleźć dzisiaj prawnika dla więźniów politycznych. Korespondujemy ze sobą, moje listy nie zawsze, ale docierają. Żadne listy od ludzi z zewnątrz nie są przepuszczane. Odkąd został aresztowany mieliśmy tylko jedno spotkanie, trwało godzinę. W ciągu tej godziny mieliśmy możliwość spojrzeć na siebie i powiedzieć to, o czym nie rozmawialiśmy przez półtora roku.

3 marca pani męża skazano na dziesięć lat łagrów. Za co?

Władze chciały zrobić z niego przestępcę, oskarżali m.in. o przemyt. Nic mu nie udowodnili. Świadkowie, których zaangażowali, składali wykluczające się nawzajem zeznania. Aleś po raz kolejny został skazany za swoją działalność na rzecz obrony praw człowieka. Za to, że zawsze mówi prawdę, gorzką dla reżimu Łukaszenki. Władze w Mińsku pozbawiają wolności każdego, kto potrafi głośno mówić i stawać w obronie innych ludzi. Dlatego Alesia i jego współpracowników wsadzono za kraty. Dyktator knebluje usta Białorusinom i wiesza kłódki na drzwiach ich domów. Proces sądowy Alesia był sygnałem reżimu dla innych – kto odważy się mówić, może stracić wolność, być może do końca życia.

Centrum Obrony Praw Człowieka Wiosna, na którego czele stoi Aleś Bialacki, zawsze działało w podziemiu. Czy dzisiaj, po ponad dwóch latach bezprecedensowych represji jest możliwe prowadzenie jakiejkolwiek działalności wewnątrz kraju?

Wewnątrz Białorusi wszystkie niezależne organizacje pozarządowe zostały zlikwidowane, nie pozostała żadna. Jeżeli trzy osoby razem spotkają się na ulicy, już mogą ściągnąć uwagę służb. Reżim jest mocno wystraszony, represje nie ustają. Władze boją się własnego narodu. Większość działaczy Wiosny wyjechała za granicę i kontynuują prace z zewnątrz.

Pani męża zatrzymano w lipcu 2021 roku. Większość liderów opozycji demokratycznej i najaktywniejszych działaczy trafiła za kraty lub uciekła za granicę jeszcze jesienią 2020 roku. Dlaczego Aleś Bialacki nie wyjechał z Białorusi w warunkach bezprecedensowych represji?

Nie wyjechał, bo uważał, że prawda jest po jego stronie i nie musi przed nikim uciekać. Przed tym aresztowano już wielu członków Wiosny. Rozmawialiśmy o wyjeździe i Aleś powiedział, że nie wyobraża sobie tego, że będzie na wolności w czasie, gdy jego przyjaciele będą siedzieć za kratami. Poczuwał się do odpowiedzialności za los swoich współpracowników i zdawał sobie sprawę z tego, że zostanie aresztowany. Byliśmy tego świadomi i nie liczyliśmy, że może być lepiej. Wszystko już wskazywało na to, że sytuacja w kraju będzie się pogarszać.

Czy dopuszcza pani myśl, że Aleś będzie musiał spędzić dziesięć lat w więzieniu?

Dopuszczam taką myśl, niestety. Staram się nie robić sobie zbyt dużych nadziei. Znam kobiety, które czekały na swoich mężów dziesięć lat. Żyły nadzieją, ale czas leciał. Wszystko jest możliwe. Najgorsze jest to, że w warunkach panujących w białoruskich więzieniach trudno przeżyć tyle lat. Znęcają się, torturują. Nie chcę o tym myśleć.

Sędzia Maryna Zapasnik, która skazała pani męża, zaczęła wydawać polityczne wyroki jeszcze w 2011 roku. Wówczas miała zaledwie 30 lat. Czy to oznacza, że część młodego pokolenia, które nie pamięta ZSRR, od lat pracuje dla reżimu i wiąże z nim swoją przyszłość?

Młodzi pokazali, że pragnęli wolności,wychodząc na ulice w 2020 roku. Oczywiste jest jednak, że reżim ma poparcie nie tylko wśród starszego pokolenia, ale także wśród młodych. Widocznie są wielkimi optymistami i uważają, że dyktatura będzie trwała długo. Budują więc swoją karierę, nie zważając na swoje czyny i czują się bezkarni. A prędzej czy później każdy jest rozliczany ze swoich czynów. Nic nie trwa wiecznie.

USA i UE wprowadziły wobec reżimu w Mińsku sankcje. Tymczasem za kratami jest już co najmniej 1466 więźniów politycznych, a niektórzy z nich siedzą już od ponad 1000 dni. Presja Zachodu nie działa?

Nie umiem odpowiedzieć, to prerogatywa odpowiednich zachodnich organów władzy, które zajmują się tym tematem.

Ma pani jakieś przesłanie dla reżimu Aleksandra Łukaszenki?

Nigdy nie zastanawiałam się nad czymś takim, a pewnie warto byłoby. Przyzwyczaiłam się, że jego reżim z nikim nie szuka dialogu. W swoim ostatnim słowie w sądzie Aleś powiedział, że trzeba szukać porozumienia, bo jesteśmy jednym społeczeństwem. Wszyscy będziemy musieli żyć w jednym kraju. Niech reżim zastanowi się nad tym, jak zatrzymać represje i uwolnić niewinnych ludzi. To pozwoliłoby im uratować siebie, a może i historia będzie inaczej ich interpretowała. Powiem szczerze, trudno mi o tym mówić, bo nie wierzę w to, że reżim jest zdolny do rozmów. Chciałabym, by osoby, które dokonują represji i niewinnych ludzi pozbawiają wolności, zastanowiły się nad swoim życiem, pomyślały o swoich dzieciach. Nigdy nie wiadomo, kogo rozjedzie walec represji. Mogą dotknąć każdego. Przypomnijmy czasy stalinowskie. Historia potrafi zataczać koło.

Miejsca Regiony Europa Białoruś

Jak się czuje żona noblisty i zarazem więźnia politycznego?

Pozostało 95% artykułu

2 / 3

artykułów

Czytaj dalej. Subskrybuj

W ubiegłym miesiącu zaś pojawił się w parlamencie projekt ustawy o wyrzuceniu z bibliotek utworów pi

Rosyjska wojna z książkami. „Propagowanie nietradycyjnych preferencji seksualnych”

Rosjanie rzucili się do księgarń wykupując tytuły, które na żądanie władz mają iść na przemiał.

Materiał Promocyjny

Sprawdź Ofertę Powitalną z Kontem Oszczędnościowym ważną do 22.05.2024 r.

Wielozębne włócznie zwrócone potomkom rdzennej ludności

Wielka Brytania zwróci cztery włócznie potomkom rdzennych mieszkańców Australii

James Cook, znany brytyjski odkrywca 250 lat temu zabrał około 40 włóczni ludowi Gweagal. Teraz cztery z nich potomkom rdzennej społeczności zwraca Uniwersytet w Cambridge.

Drobiny pyłu – niesione przez wiatr znad Sahary – sprawiły, że niebo w Grecji zmieniło kolor na poma

Pomarańczowe niebo nad Grecją. "Pył może być niebezpieczny"

Udostępnione w mediach społecznościowych zdjęcia i filmy pokazują, że greckie miasta przykrył pył znad Sahary. Władze kraju ostrzegają, że może on być niebezpieczny dla zdrowia człowieka.

Sąd pozwolił na eutanazję, choć prawo jej zakazuje. Pierwszy taki przypadek

47-letnia Ana Estrada, po długiej batalii prawnej, "zmarła na własnych warunkach, zgodnie z jej wolą dotyczącą godności i pełnego zachowania jej autonomii do końca" - głosi oświadczenie rodziny zmarłej.

Nowe, w pełni elektryczne BMW iX2 już od 2200 PLN netto/mies.

Materiał Promocyjny

Nowe BMW iX2 już od 999 PLN netto/mies. z dopłatą w programie „Mój Elektryk”.

Hipopotam okazał się samicą. Przez lata ZOO myślało, że jest samcem

W znajdującym się w japońskiej Osace ogrodzie zoologicznym doszło do niecodziennej pomyłki – okazało się, że uznawany za samca hipopotam jest w rzeczywistości samicą. Pracownicy ZOO odkryli prawdę po siedmiu latach.

Materiał Promocyjny

Nowy Lexus LBX. Crossover dostępny już od 139 900 zł. Umów się na jazdę testową.

Zanim Wyjedziesz

Najlepsze dla turystów stolice Europy. Warszawa wysoko w rankingu

Według serwisu VisaGuide.World najlepszą do zwiedzania europejską stolicą jest w tym roku Lizbona. Za nią uplasowały się Amsterdam i Praga, a tuż za podium, na czwartym miejscu, znalazła się Warszawa.

Świat

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 792

24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. Rosja zawetowała rezolucję RB ONZ zakazującą umieszczania broni atomowej w przestrzeni kosmicznej.

Dyplomacja

Jędrzej Bielecki: Macron ostrzega, że Unia może umrzeć

Dramatyczna ocena prezydenta Francji dotycząca zagrożenia dla zjednoczonej Europy jest słuszna. Gorzej z jego wiarygodnością jako zbawcy Wspólnoty.

69-letni Aleksander Łukaszenko na razie nie myśli o emeryturze

Nowe stanowisko Aleksandra Łukaszenki. Dyktator zakładnikiem własnego reżimu

Aleksander Łukaszenko objął nowe stanowisko i po raz pierwszy w historii swoich rządów wyznaczył zastępcę. Groził przeciwnikom, a nawet ich krewnym.

Wenecki Kamieniec. Tam, gdzie Szekspir umieścił akcję „Otella"

Famagusta to dziś maleńkie miasteczko na północnym Cyprze znane głównie z dwóch atrakcji…

Pablo Picasso, „Guernica” (1937 r.). 26 kwietnia 1937 r. nad miastem pojawiło się ok. 30 samolotów z

„Guernica”: antywojenny manifest Pabla Picassa

8 kwietnia minęło 51 lat od śmierci Pabla Picassa, współtwórcy i jednego z najwybitniejszych przedstawicieli kubizmu w XX-wiecznej sztuce. Choć Picasso od 1904 r. mieszkał we Francji, to w swojej twórczości bezpośrednio odnosił się do rodzimej Hiszpanii – do jej tradycji, ale też bieżących wydarzeń, czego najlepszym przykładem jest „Guernica”.

System Crotale w pobliżu wioski olimpijskiej w Atenach, 2004 rok

Konflikty zbrojne

Francja chce chronić igrzyska greckim systemem obrony powietrznej. Wystąpiła o pożyczkę

Jak podaje grecki dziennik „Kathimerini”, Francja zwróciła się do Grecji o wypożyczenie systemu obrony powietrznej Crotale na czas igrzysk olimpijskich w Paryżu.

Wojskowy poprosił Celeste o papierosy, ale że ich nie miała, zaofiarowała goździka, którego przyjął

Plus Minus

Portugalska rewolucja goździków. "Spotkałam wiele osób zdziwionych tym, co się stało"

W 1974 r. w Lizbonie rewolucja goździków w niespełna dobę obaliła reżim stworzony przez Antónia Salazara. Pół wieku później co szósty Portugalczyk zagłosował w wyborach parlamentarnych na partię nawiązującą do salazarowskiej ideologii.

Zanim Wyjedziesz

Najlepsze dla turystów stolice Europy. Warszawa wysoko w rankingu

Świat

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 792

24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. Rosja zawetowała rezolucję RB ONZ zakazującą umieszczania broni atomowej w przestrzeni kosmicznej.

Prezydent Andrzej Duda ułaskawił agentów CBA skazanych w aferze gruntowej

Prezydent Andrzej Duda ułaskawił dwóch agentów CBA, skazanych w sprawie afery gruntowej - ustaliło TVN24 . Wcześniej prezydent ułaskawił skazanych w tej samej aferze Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika.

Finanse

Granty na eurogranty już do wzięcia

Trwa nabór wniosków od mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw do programu, który umożliwi im zdobycie funduszy na zwiększenie konkurencyjności na rynku.

Finanse

Bieda w start-upach. Nie widać rychłej poprawy

W I kwartale br. start-upy w Polsce otrzymały tylko 173 mln zł, najmniej od pięciu lat. Przeprowadzono zaledwie 30 transakcji, czyli ponad cztery razy mniej niż w I kwartale 2023 r.

Ceny Energii

Resort klimatu koryguje własny projekt ustawy o cenach energii. Koszty rosną

Łączny koszt wdrożenia ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, w którym założono m.in. przedłużenie obowiązywania ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców energii w gospodarstwach domowych na II poł. br, wyniesie 8,1 mld zł, a nie — jak szacowano początkowo — 6,3 mld zł. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wprowadza korekty do swojego projektu.

Grindwale wyrzucone na brzeg na zachodnim wybrzeżu Australii

Świat

Akcja ratunkowa na wybrzeżu Australii. 160 grindwali wyrzuconych na brzeg

Setki ochotników pomagało ratować ogromne stado wielorybów, które ugrzęzło przy plaży na zachodnim wybrzeżu Australii. Naukowcy do dziś nie wiedzą, co powoduje masowe wypływanie tych ssaków poza ich naturalne środowisko, co często kończy się śmiercią zwierząt.

Dyplomacja

Jędrzej Bielecki: Macron ostrzega, że Unia może umrzeć

Dramatyczna ocena prezydenta Francji dotycząca zagrożenia dla zjednoczonej Europy jest słuszna. Gorzej z jego wiarygodnością jako zbawcy Wspólnoty.

Nowe stanowisko Aleksandra Łukaszenki. Dyktator zakładnikiem własnego reżimu

Aleksander Łukaszenko objął nowe stanowisko i po raz pierwszy w historii swoich rządów wyznaczył zastępcę. Groził przeciwnikom, a nawet ich krewnym.

Tenis

Iga Świątek wygrywa pierwszy mecz w Madrycie. Niespodziewane kłopoty w końcówce

Od zwycięstwa zaczęła WTA 1000 Mutua Madrid Open Iga Świątek. W drugiej rundzie turnieju pokonała 6:1, 6:4 Chinkę Xiyu Wang. Kolejny mecz zagra w sobotę z Soraną Cirsteą. A w piątek Magda Linette zmierzy się z Aryną Sabalenką.

Mieszkania kupuje się oczami. Ważne jest dobre oświetlenie, odpowiednie umeblowanie, dodatki

Lokal po stylizacji sprzedasz drożej

Nieruchomość poddana zabiegom home stagingu może się sprzedać nawet 10 proc. powyżej średniej ceny rynkowej.

Otoczenie makro w regionie sprzyja centrom handlowym

Polska to rynek nasycony galeriami, co nie oznacza, że nie mamy planów kolejnych inwestycji: rozbudowy, modernizacji i zakupów. Mamy listę obiektów, które nas interesują – mówi Marek Noetzel, chief operating officer w NEPI Rockcastle.

Wieżowiec The Bridge powstaje w biznesowym centrum Warszawy. Budynek osiągnął swoją ostateczną wysok

Biuro prosto z taśmy produkcyjnej

W powstających na głównych rynkach budynkach jest do wynajęcia prawie 389,2 tys. mkw. biur. Najwięcej w Warszawie.

Jest okienko na budowę mieszkań. W planach są też hotele

Nie uzależniamy naszych ruchów biznesowych od wdrożenia programu „Na start” – mówi Andrzej Nizio, wiceprezes Marvipolu.

Cud nad urną. Harry Truman, cz. IV

Historia amerykańskiej prezydentury pełna jest niespodziewanych porażek wyborczych, ale też zaskakujących zwycięstw. Jednak sukces Harry’ego Trumana z 2 listopada 1948 r. był chyba największym zaskoczeniem w historii USA. Można to nawet nazwać mianem „politycznego zmartwychwstania”.

Po zajęciu Monachium przez wojska amerykańskie na kultowym dla nazistów pomniku, nazywanym Portykiem

Niemieckie „powstanie” przeciw Hitlerowi. Dziwny zryw w Bawarii

„Colbert przedstawia Ludwikowi XIV członków Królewskiej Akademii Nauk w 1667 r.” – obraz Henriego Te

Popychały postęp i były źródłem pomysłów. Jak powstawały akademie nauk?

Miejscem, gdzie mogą się zebrać i podyskutować naukowcy z różnych dziedzin, są obecnie akademie nauk. Tym razem opiszę, jak utworzono dwie z nich: francuską i rosyjską. O innych – w tym dwóch polskich: PAU i PAN – napiszę osobny felieton.

Wenecki Kamieniec. Tam, gdzie Szekspir umieścił akcję „Otella"

Famagusta to dziś maleńkie miasteczko na północnym Cyprze znane głównie z dwóch atrakcji…

„Guernica”: antywojenny manifest Pabla Picassa

Francuski generał Maxime Weygand (1867–1965)

Francuzi walczyli wspólnie z amerykanami i Niemcami. Uwięzieni w tyrolskim zamku

Wśród wojennych mitów i zmyśleń potyczka w Itter jest najbardziej niedorzeczną historią spośród tych, które wydarzyły się naprawdę.

Do galerii chodzimy głównie na tradycyjne zakupy – wynika z badań GfK dla PRCH

Parki, ekspansje, wielokanałowość

W Polsce buduje się głównie parki handlowe. Sklepy stacjonarne w galeriach wygrywają z e-commerce.

Konflikty zbrojne

Francja chce chronić igrzyska greckim systemem obrony powietrznej. Wystąpiła o pożyczkę

Jak podaje grecki dziennik „Kathimerini”, Francja zwróciła się do Grecji o wypożyczenie systemu obrony powietrznej Crotale na czas igrzysk olimpijskich w Paryżu.

Opinie polityczno - społeczne

Michał Szułdrzyński: Dlaczego Hołownia krytykuje Tuska za ministrów na listach do PE?

Czy rzeczywiście dla Donalda Tuska tak ważna jest wygrana w wyborach do Parlamentu Europejskiego? Wygląda na to, że tak: potrzebuje nowego impulsu oraz impetu, bo entuzjazmu z 15 października zostało już niewiele. Z kolei Szymon Hołownia kieruje się zupełnie inną logiką.

Wybory do Parlamentu Europejskiego. Co wiemy o listach KO?