Tegoroczne zakończenie roku szkolnego w jedynych działających na Białorusi polskich szkołach w Grodnie i Wołkowysku jest symboliczne. Po raz ostatni uczniowie zatańczyli poloneza, po raz ostatni brzmiał tam język polski. W najbliższym czasie z tych placówek znikną nawet szyldy mówiące o „polskim języku nauczania”. Znowelizowana ustawa dotycząca oświaty i edukacji na Białorusi przewidywała, że na życzenie rodziców język polski może pozostać jako przedmiot fakultatywny. W konsekwencji władze postanowiły jednak jeszcze bardziej zaostrzyć rusyfikację placówek.
– Sześć lat temu oddaliśmy z mężem syna do polskiej szkoły i byliśmy przekonani, że otrzyma tam wykształcenie w języku polskim i że będzie codziennie się nim posługiwał nie tylko w rodzinie. I dzisiaj, podczas ostatniego dzwonka w szóstej klasie, dowiedzieliśmy się, że w szkole języka polskiego nie będzie w ogóle, nie będzie nawet obiecanej wcześniej godziny (miała być jedna lekcja tygodniowo – red.) – poinformowała we wtorek Oksana Poczobut, żona aresztowanego działacza Związku Polaków na Białorusi i dziennikarza Andrzeja Poczobuta.
Opublikowała też zdjęcie dwujęzycznego (po polsku i białorusku) szyldu z nazwą 36. szkoły w Grodnie, która za kilka miesięcy przejdzie do historii. – Przykro, że choć Andrzej Poczobut siedzi w więzieniu, nie możemy obronić prawa naszego syna do nauczania w języku polskim – dodała.
Czytaj więcej
Podlegającemu psychicznym torturom Andrzejowi Poczobutowi udało się przekazać informacje z więzienia.
Oskarżany przez reżim Łukaszenki dziennikarz wciąż czeka na proces sądowy, ostatnio został przeniesiony z więzienia w Żodzienie do Mińska. Ofiarą spreparowanej przez reżim sprawy karnej wciąż jest też szefowa ZPB Andżelika Borys, której zamieniono środek zapobiegawczy i zwolniono z więzienia pod koniec marca. Wciąż grozi im nawet kilkanaście lat łagrów.
Żona więzionego od ponad roku dziennikarza otrzymała w środę zwrot listu, który napisała wraz z synem. Napisali po polsku, chcieli opowiedzieć, jak się zakończył rok szkolny. Na cofniętej kopercie widnieje jedynie krótka adnotacja: „nie przeszło cenzury”. Andrzej Poczobut od lat walczył o przetrwanie polskości w szkołach polskich w Grodnie i Wołkowysku i już kilka lat temu alarmował, gdy pojawiły się pierwsze pogłoski o kontrowersyjnej nowelizacji ustawy o edukacji.
– Władze białoruskie mają wrogie nastawienie do Polaków i do Polski. To nie zmienia się od lat. W konsekwencji całkowicie zlikwidowano polską oświatę na Białorusi, w państwowym szkolnictwie jej już nie ma – mówi „Rzeczpospolitej” przebywający w Polsce wiceprezes ZPB Marek Zaniewski. – Polska musi na to reagować, ponieważ mniejszość polska na Białorusi jest bardzo duża. Szkoły polskie wybudowano za pieniądze polskiego podatnika, są odpowiednie umowy dwustronne regulujące ich działanie. Trzeba o to walczyć i próbować to powstrzymać, by pokazać mieszkającym na Białorusi rodakom, że Polsce na nich zależy. Nie można tego stracić, bo nigdy nie wiemy, na ile lat polska oświata stamtąd zniknie. A historia pokazuje, że może zniknąć na dziesięciolecia – dodaje.
Szkoły polskie wybudowano za pieniądze polskiego podatnika, są odpowiednie umowy dwustronne regulujące ich działanie
Marek Zaniewski, wiceprezes Związku Polaków na Białorusi
W maju interpelacje w sprawie rusyfikacji polskich szkół na Białorusi złożyła do ministra spraw zagranicznych oraz do ministra edukacji i nauki posłanka Hanna Gill-Piątek (Polska 2050). Kilka dni temu nadeszła odpowiedź. „MSZ, w ramach istniejących możliwości, w stanowczy sposób wyraża swoją dezaprobatę dla działań Mińska” – pisze w komunikacie MSZ i odnotowuje, że działania białoruskich władz w ostatnich latach wobec mniejszości polskiej „nie dają podstaw do wielkiego optymizmu w zakresie konstruktywnego dialogu ze stroną białoruską”. Z kolei resort edukacji i nauki proponuje naukę zdalną i twierdzi, że uczniowie z Białorusi już kształcą się na odległość w szkołach prowadzonych przez ORPEG (Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą). – Chodzi o szkoły, w których wszystkich przedmiotów uczono po polsku. Zdalne nauczanie absolutnie nie zastąpi tego, co stracimy – komentuje Zaniewski.
Polacy w nieco ponad 9-milionowej Białorusi są drugą po Rosjanach (700 tys.) mniejszością narodową. Z przeprowadzonego w 2019 r. spisu powszechnego wynika, że niemal 290 tys. mieszkańców kraju zadeklarowało narodowość polską.
