1 listopada: Dzień, kiedy liczy się i śmierć, i życie

O święcie Wszystkich Świętych mówi Grzegorz Odoj, etnolog z Uniwersytetu Śląskiego

Aktualizacja: 01.11.2016 07:29 Publikacja: 30.10.2016 18:18

Meksyk

Meksyk

Foto: AFP

Rzeczpospolita: We wtorek Wszystkich Świętych. Dlaczego obchodzimy to święto?

Dr Grzegorz Odoj: Pierwotnie w dniu Wszystkich Świętych oddawano cześć męczennikom. Intencję święta rozszerzył w 837 r. papież Grzegorz IV. W rzeczywistości Wszystkich Świętych, a także Dzień Zaduszny, który upowszechnił się w Polsce w II poł. XV w., wiąże się nie tylko ze wspominaniem zmarłych. Dla ludzi wierzących jest to również czas, w którym myślimy o tym, co czeka nas po śmierci. Jest to więc dzień nadziei, święto nie tylko zmarłych, ale również ludzi żyjących. A także święto rodziny...

Święto rodziny?

Tak. Spotykamy się przecież na grobach zmarłych. Zmarli w tym dniu jednoczą rodziny, integrują je. Na cmentarzu, nad grobami, spotykają się ludzie, którzy nie widzieli się rok albo i dłużej. I paradoksalnie rozmowa dotycząca zmarłego często trwa bardzo krótko. Zaczynamy rozmawiać o codzienności, o tym, co nas trapi. Dowiadujemy się, co słychać u krewnych. Tak więc powaga, smutek, żałoba, przenikają się tu ze sferą ludyczną, towarzyską, rodzinną. W tym dniu liczy się i śmierć, i życie.

Jak ten dzień jest obchodzony w innych kulturach?

Inaczej. Weźmy na przykład taki Meksyk. Tam 1 listopada obchodzony jest tzw. dzień niewiniątek, w którym upamiętnia się zmarłe dzieci. 2 listopada mamy święto zmarłych dorosłych. Co ciekawe, nastrój podczas tych dwóch dni nie jest żałobny. Przy grobach często się śpiewa, gra na gitarze. Urządzane są maskarady. Jest to kolorowy czas zabawy. Na grobach zostawia się żywność; w domach Meksykanie ozdabiają swoje prywatne ołtarze owocami i kolorowymi szkieletami. Mają one przyciągać dusze zmarłych. W tych dniach również wypieka się – a następnie spożywa - tzw. chleb zmarłych.

A co to takiego?

Chleb w kształcie czaszek. Czaszki robione są także z cukru. Można je też dostać na urządzanych w tych dniach jarmarkach czy na specjalnych stoiskach. Jeszcze inaczej pamięć o przodkach kultywowana jest w Chinach, gdzie święto zmarłych obchodzone jest kilka razy w roku. Najważniejsze są święta: przodków i głodnych duchów. Święto przodków obchodzone jest na wiosnę. Wszyscy zbierają się wówczas przy kolumbariach. Urny wynoszone są na wcześniej przygotowane stoły. Na stołach ustawia się dary w postaci produktów spożywczych. Są na nich: pieczone kaczki, kurczaki, prosiaki, ryż, jabłka, czy też wino ryżowe. Nieprzypadkowa jest tutaj pora roku. Wiosna – czas odrodzenia i nadziei na nowe życie. Także w Chinach coraz bardziej rozpowszechnia się Halloween...

Rzeczpospolita: We wtorek Wszystkich Świętych. Dlaczego obchodzimy to święto?

Dr Grzegorz Odoj: Pierwotnie w dniu Wszystkich Świętych oddawano cześć męczennikom. Intencję święta rozszerzył w 837 r. papież Grzegorz IV. W rzeczywistości Wszystkich Świętych, a także Dzień Zaduszny, który upowszechnił się w Polsce w II poł. XV w., wiąże się nie tylko ze wspominaniem zmarłych. Dla ludzi wierzących jest to również czas, w którym myślimy o tym, co czeka nas po śmierci. Jest to więc dzień nadziei, święto nie tylko zmarłych, ale również ludzi żyjących. A także święto rodziny...

Społeczeństwo
Sondaż: Rok rządów Donalda Tuska. Polakom żyje się lepiej, czy gorzej?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Społeczeństwo
Syryjczyk w Polsce bez ochrony i w zawieszeniu? Urząd ds. Cudzoziemców bez wytycznych
Społeczeństwo
Ostatnie Pokolenie szykuje „wielką blokadę”. Czy ich przybudówka straci miejski lokal?
Społeczeństwo
Pogoda szykuje dużą niespodziankę. Najnowsza prognoza IMGW na 10 dni
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Społeczeństwo
Burmistrz Głuchołaz: Odbudowa po powodzi odbywa się sprawnie