Uciec przed kryzysem do świata elfów

30-letni Daniel z Warszawy niedawno stracił pracę. Ze swojej pasji jednak nie zrezygnował. Kilka godzin dziennie poświęca na tak zwane MMORPG, czyli komputerowe gry online, których uczestnicy wcielają się w postaci z wirtualnego świata.

Niekończące się przeszkody do pokonania, kolejni unicestwieni przeciwnicy i przechwycone łupy sprawiają, że sieciowe alter ego gracza nieustannie się rozwija, a gra stawia przed nim nowe, coraz większe wyzwania.

– To świetna zabawa, sposób na odreagowanie stresu. Przenosząc się w krainy elfów, trolli, czy orków, zapominam o bożym świecie – tłumaczy. Koszt miesięcznego abonamentu jego ulubionej gry sieciowej to około 50 złotych. – Taka kwota nie zrujnuje mojego budżetu, więc ogólnoświatowy kryzys nie zmusi mnie do przerwania zabawy – zapewnia.

Graczy podobnych do Daniela jest o wiele więcej. Na całym świecie w poszczególne sieciowe RPG gra nawet po kilkanaście kilkanaście milionów osób. Są gry, w których Polacy – pod względem liczby uczestników – należą do ścisłej czołówki (np. Quake Live). W efekcie mimo gospodarczej zapaści branża kwitnie.

[srodtytul]Kryzys? Jaki kryzys?[/srodtytul]

– Coraz lepiej sprzedają się gry na konsole nowej generacji. Największym powodzeniem cieszą się gry strategiczne RTS (Real Time Strategy, czyli gra strategiczna czasu rzeczywistego – red.). Ostatnio są one nawet bardziej popularne niż tradycyjne gry komputerowe – wyjaśnia Agata Czarnowska z Merlin.pl, największego sklepu internetowego w Polsce. Aby się przenieść w wirtualny świat, trzeba wydać przeciętnie około 100 złotych.

Ale rośnie także sprzedaż gier planszowych dla dorosłych. – W porównaniu z Europą Zachodnią Polska cały czas jeszcze jest rynkiem rozwijającym się. U nas tak naprawdę dopiero rozpoczyna się ekspansja gier planszowych – mówi Magdalena Jedlińska z Centrum Gier Rebel.pl. Wciąż przybywa też zwolenników zarówno klasycznych gier RPG, jak i ich karcianych czy bitewnych, figurkowych mutacji.

– Z każdym rokiem mamy więcej nowych członków, a w kraju bez przerwy powstają nowe kluby – podkreśla Daniel Krzaczkowski, prezes Studenckiego Klubu Miłośników Fantastyki i Gier Fabularnych w Lublinie. – Cały czas jest zapotrzebowanie na relaksującą rozrywkę w gronie osób o podobnych zainteresowaniach.

[srodtytul]Kto lubi być zabawiany[/srodtytul]

Są i tacy, którzy wolą eskapizm bierny – zamiast samemu się bawić, wolą być zabawiani, najlepiej z kubłem popcornu w garści. To dzięki nim prawdziwy boom przeżywają kina. Z wyliczeń branżowego serwisu statystycznego Boxoffice.pl wynika, że w pierwszym kwartale 2009 r. sprzedano 12 milionów biletów na seanse filmowe. To wynik o przeszło 12 procent lepszy niż w zeszłym roku. I to mimo że w repertuarze próżno szukać wielkich hitów.

Do najchętniej oglądanych filmów tego roku (według Stopklatka.pl) należały: „Madagaskar 2” oraz „Kochaj i tańcz”, które trudno przecież porównać z „Władcą pierścieni” czy ,,Titanikiem”. Wzrostu frekwencji nie przyhamowała nawet podwyżka cen biletów. Ostatecznie wpływy do kinowych kas sięgnęły w pierwszym kwartale 200 milionów złotych. – W najbliższym czasie otwieramy kompleks w Bielsku-Białej, zamierzamy też uruchomić megapleks w Krakowie – zapowiada Iwona Kuźnik, dyrektor marketingu sieci Cinema City Poland. – Kino ma się świetnie. Zresztą podobny rozkwit przeżywało w czasach Wielkiego Kryzysu.

To prawda. Na początku lat 30. XX stulecia co tydzień do kina w Ameryce maszerowało od 60 do 80 milionów obywateli. Jak pisze irlandzki krytyk Paul Whitington, za nikla (moneta pięciocentowa) można było wtedy obejrzeć kreskówkę, kronikę filmową i film – wszystko to kosztowało równowartość paczki papierosów.

Ale Hollywood radziło sobie świetnie tylko do czasu. Po okresie rozkwitu m.in. kina gangsterskiego i horroru szybki wzrost dochodów zahamowały najpierw kosztowne inwestycje w filmy dźwiękowe i kolorowe, a potem spadek liczby widzów o 40 proc. w roku 1933. Był to szczyt masowego bezrobocia w USA.

Co ciekawe, właśnie w apogeum trudnych czasów wielką popularność zdobywać zaczęła bodaj najsłynniejsza gra planszowa na świecie: Monopoly. Jej uczestnicy mogli odreagować kłopoty dnia codziennego zabawą w kupowanie i sprzedawanie nieruchomości oraz bogacić się kosztem innych graczy.

[srodtytul]Plecami do socjalizmu[/srodtytul]

Kultura popularna – rzecz jasna z zachowaniem wszelkich proporcji – pomagała również Polakom zapomnieć o pogrążonym w permanentnym kryzysie PRL. W połowie lat 80. nastąpił niebywały rozkwit wideomanii. Kasety wideo kopiowane po wielokroć na domowych odtwarzaczach były sprzedawane, wymieniane i wypożyczane na giełdach studenckich, bazarach czy po prostu w prywatnych mieszkaniach. A Polacy z wypiekami na twarzy oglądali filmy o Jamesie Bondzie, Johnie Rambo albo komedie w stylu „Lodów na patyku”.

O ówczesnych fascynacjach opowiada doktor Paweł Ciećwierz, kulturoznawca. – Sam pamiętam, jak wymieniałem się kasetami wideo, na których nagrane były trzeciorzędne amerykańskie filmy – mówi „Rz” dr Ciećwierz. –Jakość była nieważna, bo nocne seanse były tak naprawdę podglądaniem lepszego, mitycznego świata Zachodu. – podkreśla. Świata który, dodajmy, nie znał kryzysu.

Polacy odwrócili się od walącego się realnego socjalizmu i wbili oczy w ekrany.

[srodtytul]Gra w życiu pomaga?[/srodtytul]

Dziś jesteśmy dużo bogatsi niż w schyłkowym PRL, a i o kryzysie mówi się, że jeszcze na dobre nie uderzył. Tymczasem coraz częściej chodzimy do kina i coraz chętniej sięgamy po gry.

– Człowiek chce mieć przekonanie, że go na coś stać, nawet jeśli topnieje mu ilość pieniędzy w portfelu – wyjaśnia profesor Janusz Czapiński, psycholog społeczny z Uniwersytetu Warszawskiego. – Gry, bilety do kina to rozrywka dość tania, która doskonale wypełnia czas, daje poczucie, że wykorzystujemy go efektywnie i potęguje emocje.

– Kino to świetna odskocznia od codziennych problemów, a dzięki grom dodatkowo odzyskujemy poczucie panowania nad światem – zauważa profesor Rafał Drozdowski, socjolog z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. – Poza tym każda gra jest sposobem na sprawdzenie własnego szczęścia. Często mówimy sobie: „jeśli uda mi się tutaj, uda mi się także przy rozwiązywaniu ważnego problemu w życiu”.

– Oddawanie się rozrywce zamiast szukania kryzysowych problemów to typowe zachowanie w sytuacji stresowej. Podobnie jest na przykład z używkami – zaznacza profesor Czapiński.

Innego zdania jest dr Ciećwierz. – Ludzie od wieków opowiadają sobie historie. To właśnie ta potrzeba stoi za popularnością gier fabularnych w czasach rzeczywistości medialnej. Przecież gra polega właśnie na wielogodzinnych rozmowach, a jej celem jest pragnienie wspólnego przeżywania, rozwijanie wyobraźni. Dlatego nie traktowałbym tej rozrywki jako ucieczki od rzeczywistości. To raczej sposób na poszerzenie percepcji otaczającego nas świata – przekonuje.

Jeśli to prawda, to kryzys wyjdzie nam na dobre, nawet jeśli przeczekamy go przed monitorem komputera.

[ramka][srodtytul]Kup sobie kraj lub parcelę[/srodtytul]

Gra Monopoly jest najsłynniejszym dzieckiem wielkiej gospodarczej depresji lat 30. XX wieku.