Podwójne potwierdzenia spadków? Nie u rejentów

Rozwiązaniem tej kwestii byłoby wpisywanie także starszych postanowień sądów o nabyciu spadku do rejestru – wskazuje Szymon Kołodziej, notariusz, rzecznik prasowy Krajowej Rady Notarialnej.

Publikacja: 20.02.2023 14:44

Podwójne potwierdzenia spadków? Nie u rejentów

Foto: Adobe Stock

RPO ponownie zwrócił się do MS o rozwiązanie problemu wydawania dwóch, a nawet kilku potwierdzeń nabyciu spadku po tej samej osobie, co utrudnia spadkobiercom dysponowanie spadkiem, np. nieruchomością. Jak to wygląda z perspektywy notariuszy?

Problem „podwójnie” wydanych rozstrzygnięć dotyczących stwierdzenia praw do spadku jest znany Krajowej Radzie Notarialnej. Jego rozwiązaniem, przynajmniej w stosunku do nowych orzeczeń, jest objęcie Rejestrem Spadkowym nie tylko notarialnych aktów poświadczenia dziedziczenia, ale także sądowych postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku. Podkreślić należy, że notarialne akty poświadczenia dziedziczenia (APD) od początku, tj. od 2009 r., były rejestrowane, a postanowienia sądu są rejestrowane dopiero od 2016 r. Jest jeszcze jedna bardzo istotna różnica: APD nabiera mocy prawomocnego postanowienia sądu dopiero z chwilą rejestracji, a zatem niezarejestrowane APD nigdy nie trafia do obrotu prawnego.

Czytaj więcej

Jak usuwać sprzeczne rozstrzygnięcia spadkowe - RPO pyta resort Ziobry

Czy to znaczy, że notariusze nie mają z tym problemu?

To oznacza, że problem podwójnych APD w praktyce nie istnieje. Inaczej jest w wypadku postanowień sądowych, gdzie rejestracja następuje z chwilą uprawomocnienia postanowienia. Oznacza to, że brak rejestracji nie jest przeszkodą, żeby kolejne postanowienie funkcjonowało w obrocie prawnym.

Czy ma pan może radę na ograniczenie takich przypadków w sądach?

Rozwiązanie jest stosunkowo proste: przed wydaniem postanowienia sąd powinien sprawdzić, czy wcześniej nie zostało zarejestrowane inne postanowienie lub APD w tej samej sprawie. Niestety, tak się nie dzieje i bardzo często – pomimo wcześniej wydanych APD – są wydawane w tej samej sprawie postanowienia sądu. Dotyczy to również podwójnych postanowień sądowych. Sprawa jest jeszcze bardziej skomplikowana w wypadku rozstrzygnięć wydanych przed 2016 r., które nie podlegają wpisowi do Rejestru Spadkowego. Najlepszym rozwiązaniem byłoby wpisanie ich do rejestru, tak aby był on kompleksowy. Niestety, jest to niewykonalne wobec ogromu rozstrzygnięć dotyczących spadku, które zostały wydane przez sądy do 2016 r.

Informowanie zainteresowanych i sprawdzanie przez sądy nie wystarczy?

Notariusze informują obywateli, że rozstrzygnięcia ustalającego prawa do spadku dokonuje się tylko raz – u notariusza lub w sądzie – jednak nadal, także w przypadku nowych spadków, zdarzają się sytuacje, gdy dwa–trzy lata po otrzymaniu aktu poświadczenia dziedziczenia po danej osobie zmarłej strony składają po tym samym zmarłym wniosek do sądu o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Jednakże – wobec coraz większej liczby zarejestrowanych postanowień sądów i APD w Rejestrze Spadkowym (ponad 2 mln wpisów) oraz możliwości sprawdzenia danych zawartych w rejestrze przez notariuszy oraz sądy – można mieć nadzieję, że skala tego problemu w praktyce obrotu prawnego będzie malała.

RPO ponownie zwrócił się do MS o rozwiązanie problemu wydawania dwóch, a nawet kilku potwierdzeń nabyciu spadku po tej samej osobie, co utrudnia spadkobiercom dysponowanie spadkiem, np. nieruchomością. Jak to wygląda z perspektywy notariuszy?

Problem „podwójnie” wydanych rozstrzygnięć dotyczących stwierdzenia praw do spadku jest znany Krajowej Radzie Notarialnej. Jego rozwiązaniem, przynajmniej w stosunku do nowych orzeczeń, jest objęcie Rejestrem Spadkowym nie tylko notarialnych aktów poświadczenia dziedziczenia, ale także sądowych postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku. Podkreślić należy, że notarialne akty poświadczenia dziedziczenia (APD) od początku, tj. od 2009 r., były rejestrowane, a postanowienia sądu są rejestrowane dopiero od 2016 r. Jest jeszcze jedna bardzo istotna różnica: APD nabiera mocy prawomocnego postanowienia sądu dopiero z chwilą rejestracji, a zatem niezarejestrowane APD nigdy nie trafia do obrotu prawnego.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
ZUS
ZUS przekazał ważne informacje na temat rozliczenia składki zdrowotnej
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo karne
NIK zawiadamia prokuraturę o próbie usunięcia przemocą Mariana Banasia
Aplikacje i egzaminy
Znów mniej chętnych na prawnicze egzaminy zawodowe
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a