Mocniejszy wojewoda przekaże więcej uprawnień samorządom

Na tę reformę składają się projekty dwóch ustaw: o wojewodzie i administracji rządowej w województwie oraz zmieniającej przepisy o podziale zadań w administracji publicznej.

Pierwsza ustawa ma wzmocnić rolę wojewody jako przedstawiciela Rady Ministrów w województwie oraz zwierzchnika rządowej administracji zespolonej (np. inspekcje ochrony środowiska, transportu drogowego, nadzoru budowlanego). Chodzi o zwiększenie jej sprawności oraz odpowiedzialności wojewody za porządek publiczny i bezpieczeństwo.

– Zależy nam na dobrej współpracy wojewody z marszałkiem województwa. Tylko taki układ może budować silną władzę w województwie, nie możemy więc doprowadzić do dominacji żadnej strony – mówił niedawno wicepremier i minister spraw wewnętrznych Grzegorz Schetyna podczas obrad Ogólnopolskiej Konferencji Samorządowej.

W myśl ustawy, która zastąpi obecną o administracji rządowej w województwie, wojewoda byłby także organem rządowej administracji zespolonej oraz ogólnie administracji rządowej w województwie, do właściwości którego mają należeć wszystkie zadania niezastrzeżone dla innych organów. Do jego zadań, tak jak dziś, należałby nadzór nad działalnością samorządu oraz reprezentowanie Skarbu Państwa. Byłby też dalej organem wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.

Nowością mają być ustawowe kryteria wyboru kandydatów na wojewodów i wicewojewodów, gdy powołuje ich premier, takie jak: obywatelstwo polskie, tytuł magistra lub równorzędny, trzyletni staż w kierowaniu zespołami ludzkimi, nieposzlakowana opinia, pełnia praw publicznych, niekaralność za przestępstwo umyślne.

Zakłada się wzmocnienie uprawnień wojewody, by stał się najważniejszym kontrolerem w województwie. Przepisy regulujące zasady kontroli znacząco się w projekcie rozbudowuje. Wojewoda mógłby w uzasadnionych wypadkach kontrolować sposób wykonywania zadań przez podporządkowaną ministrom administrację niezespoloną (np. skarbową, celną, morską). Rozszerzeniem jego dotychczasowych prerogatyw byłoby też nałożenie na kierowników zespolonych służb, inspekcji oraz straży obowiązku przekazywania wojewodzie wszelkich informacji o wynikach kontroli w ich jednostkach.

W związku z przekazaniem części zadań wojewodów samorządom województwa zlikwidowane mają być terenowe delegatury urzędów wojewódzkich.

Projekt drugiej ustawy, kompetencyjnej, zawiera zmiany przenoszące kompetencje – głównie z urzędów wojewódzkich do przede wszystkim samorządów województwa, ale także powiatów i gmin – w 35 ustawach z różnych dziedzin prawa administracyjnego. To ma być kolejny po 1990 i 1998 r. etap decentralizowania zadań publicznych. Najważniejsze propozycje to: ponowne zespolenie w województwach i powiatach Państwowej Inspekcji Sanitarnej, przekazanie ochotniczych hufców pracy oraz ośrodków doradztwa rolniczego w gestię samorządu województwa.

Oba projekty trafią niebawem na posiedzenie rządu. W ostatnim czasie wpłynęły jednak z ministerstw uwagi do nich. Możliwe, że zostaną rozpatrzone w przyszłym tygodniu – poinformowała rzecznik prasowy MSWiA Wioletta Paprocka.

Kompetencje wojewody powinny się odnosić do wyraźnych kwestii państwowych (np. w zakresie polityki zagranicznej, inwestycji państwowych na terenie województw) oraz zwierzchnictwa nad administracją zespoloną, a także nadzoru nad decyzjami samorządu w zakresie ich zgodności z prawem.

Dzisiejsze kompetencje wojewodów w znacznej mierze, a szczególnie w odniesieniu do kwestii rozwoju regionalnego, powinny zostać przekazane organom wykonawczym samorządu województw. Zakładając zaś wzmocnienie roli marszałków województw, powinny stać się częścią ich kompetencji.Ze stanowiska Konwentu Marszałków Województw w sprawie reformy samorządu terytorialnego z kwietnia 2008 r.