Lokalne monety to tylko bony towarowe

Coraz popularniejsze, zwłaszcza w okresie wakacji, monety emitowane przez samorządy (a także banknoty, jak np. w Rybniku) nie są lokalnym pieniądzem ani regionalną walutą. Przypomina o tym corocznie Narodowy Bank Polski, bo to on – zgodnie z przepisami – ma wyłączne prawo emitowania polskich znaków pieniężnych – i to zarówno tych będących w zwykłym obiegu, jak i kolekcjonerskich. Dlatego bankowcy protestują przeciwko określaniu emisji dukatów, merków i innych tego rodzaju produktów jako „pieniądza lokalnego” lub „własnego pieniądza”. Może to bowiem wprowadzać w błąd, bo nie są to prawne środki płatnicze. Błędne nazewnictwo stosują – zdaniem NBP – głównie samorządowcy i media.

Pretensje bankowców są uzasadnione nie tylko prawnie, ale też historycznie. W XIII w., podczas rozbicia dzielnicowego, rozkwitały mennice i lokalni książęta, miasta i biskupi chętnie wybijali swoje monety.

– Wraz z osłabieniem władzy centralnej następowała decentralizacja produkcji monety – piszą w „Historii monetarnej Polski” Grzegorz i Anna Wójtowiczowie. Silna władza zaś od razu ograniczała zapędy do produkcji lokalnych środków płatniczych. Dlatego jeden z bardziej znanych producentów lokalnych monet – Mennica Łebska – podkreśla, że są to żetony, które prawnie kwalifikuje się jako bony towarowe.

[srodtytul]Godła tylko za zgodą[/srodtytul]

Nie znaczy to, że nie ma żadnych prawnych ograniczeń ich emisji.

– Zainteresowani wykorzystaniem np. herbu miasta powinni się postarać o taką zgodę – mówi Jakub Jarząbek z Wydziału Promocji katowickiego ratusza. Podkreśla, że większość samorządów określiła w swoich przepisach lokalnych zasady korzystania z gminnych lub miejskich herbów, które są chronioną prawnie własnością samorządów. Samorządowcy muszą bowiem sami załatwić mnóstwo formalności związanych z przyjęciem herbu lub flagi, w tym zdobyć opinię Komisji Heraldycznej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Nie dziwi więc, że potem dbają o przestrzeganie reguł związanych z wykorzystaniem tych symboli.

– Wykorzystanie herbu powinno licować z powagą urzędu. Myślę, że wybicie ładnej okolicznościowej monety tej godności nie narusza, wręcz przeciwnie – dodaje Jarząbek.

Miasto protestowało natomiast, gdy jego herb pojawił się na zapalniczkach z roznegliżowanymi paniami i obelgami wobec – nielubianych na Górnym Śląsku – mieszkańców Zagłębia (czyli Sosnowca i okolic). Inne gminy też pilnują swoich symboli. Krynica-Zdrój zastrzega w swoich lokalnych przepisach, że do celów komercyjnych może wydać zgodę na użycie symboli miasta jej burmistrz. Trzeba jednak zapewnić poszanowanie tych symboli, a zgoda może być cofnięta w razie narażenia honoru gminy lub jej interesu.

[srodtytul]Raj dla numizmatyków[/srodtytul]

Po okresie emisji promocyjne monety i banknoty stają się przedmiotem obrotu po cenach, które ustala rynek. Handluje się nimi w sklepach numizmatycznych i na internetowych portalach aukcyjnych. Tu nie ma ograniczeń prawnych, regulaminy portali takich jak Allegro także nie zakazują podobnych transakcji. Co istotne, ceny lokalnych monet nierzadko przekraczają wielokrotność ich pierwotnej ceny w złotówkach.

[ramka][b]Podstawy prawne emisji[/b]