Uprawnienia z jednej strony, z drugiej nikła odpowiedzialność

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie to zadanie własne administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego. Poszczególne organy realizują w tym zakresie przyznane im przez ustawodawcę kompetencje.

Gmina tworzy zespoły interdyscyplinarne oraz podejmuje interwencje w oparciu o procedurę niebieskiej karty. Następuje to na skutek podejrzenia, że w danej rodzinie występuje przemoc lub zgłoszenia.

[srodtytul]Powołuje wójt[/srodtytul]

Procedurę niebieskiej karty, jak również obowiązek tworzenia przez gminy zespołów interdyscyplinarnych wprowadziła do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jej nowelizacja. Została ona [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=360458]uchwalona 10 czerwca 2010 r., opublikowana w DzU nr 125, poz. 842[/link], a jej przepisy weszły w życie 1 sierpnia 2010 r. Ponadto, jak wynika z nowego brzmienia art. 6 ust. 2 do zadań własnych gmin należy w szczególności:

- opracowanie i realizowanie gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przestępstw;

- prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych taką przemocą;

- zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia.

Działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie gmina podejmuje w szczególności w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym.

Tworzy go wójt (burmistrz, prezydent miasta), powołując w jego skład przedstawicieli: [b]jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych. W skład takiego zespołu wchodzą także kuratorzy sądowi.[/b] Mogą natomiast wchodzić prokuratorzy oraz przedstawiciele innych podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Tryb i sposób powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowe zasady jego funkcjonowania określa uchwała rady gminy.

[srodtytul]Informacje są poufne[/srodtytul]

Jeżeli chodzi natomiast o zadanie zespołów interdyscyplinarnych, to jest nim przede wszystkim integrowanie i koordynowanie działań podmiotów i specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W szczególności zaś przez diagnozowanie tego problemu, rozpowszechnianie informacji o instytucjach i osobach udzielających pomocy ofiarom takich działań oraz inicjowanie działań wobec osób, które przemoc w rodzinie stosują.

Zespoły interdyscyplinarne (ich członkowie) podejmują również działania w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku oraz inicjują interwencje w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie" (art. 9b ust. 2 i 3 omawianej ustawy). Realizacji tych dwóch ostatnich zadań służy procedura niebieskiej karty.

Zaznaczyć trzeba, że przed przystąpieniem do wykonywania działań interwencyjnych członkowie zespołu interdyscyplinarnego składają wójtowi oświadczenie o zachowaniu poufności informacji i danych uzyskanych przy realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

[b]Za ujawnienie tego typu informacji – które w przeważającej części stanowią dane osobowe zarówno ofiar, jak i sprawców (podejrzanych o stosowanie przemocy w rodzinie) – grozi tym osobom odpowiedzialność karna na zasadach ogólnych.[/b]

Znajomość przepisów o odpowiedzialności karnej za udostępnienie danych osobowych lub za umożliwienie dostępu do nich osobom uprawnionym każdy członek zespołu interdyscyplinarnego potwierdza właśnie w składanym wójtowi oświadczeniu.

Oświadczenie to powinno być składane na piśmie. Dodatkowo uważam, że powinno być składane nie jednorazowo, ale przed każdym podjęciem działań czy interwencji w środowisku zagrożonym, czy dotkniętym przemocą w rodzinie.

Ustawodawca upoważnił bowiem członków takich zespołów do przetwarzania – w zakresie niezbędnym do realizacji zadań, o których mowa w art. 9b ust. 2 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie – danych osobowych sprawców i ofiar przemocy w rodzinie dotyczących: stanu zdrowia, nałogów, skazań, orzeczeń o ukaraniu, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym, bez zgody osób, których te dane dotyczą.

[srodtytul]Między wierszami[/srodtytul]

Członkowie zespołów interdyscyplinarnych wykonują zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w ramach swoich obowiązków służbowych lub zawodowych (art. 9a ust. 13 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).

[b]Można stąd wnioskować, że za ich przekroczenie lub niedopełnienie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności, zgodnie z przepisami obowiązujących ich pragmatyk służbowych (pracowniczych). [/b]

Oznacza to moim zdaniem możliwość pociągnięcia członka zespołu, który jest jednocześnie funkcjonariuszem publicznym, do odpowiedzialności karnej z art. 231 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6E7BD714D78073CEB65D53ECF7751266?id=74999]kodeksu karnego[/link]. To jest jednak czytanie między wierszami, ustawa bowiem tego tematu nie porusza.

[ramka][b]Czyn zdefiniowany w ustawie[/b]

Czym jest przemoc w rodzinie? Definicję tego czynu zawiera art. 2 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

Zgodnie z jej treścią jest to: jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych (małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu), a także innej osoby wspólnie zamieszkującej lub gospodarującej.

W szczególności jest to działanie lub zaniechanie narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność (w tym seksualną), powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.[/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]